حقوق ممتاز دریایی
حقوق ممتاز دریایی ترجمه اصطلاحات MARITIME LIEN و DROITS PRIVILEGIES است که به ترتیب برای این موضوع در حقوق دریایی کشورهای انگلوساکسون و فرانسه و کشورهایی نظیر بلژیک، هلند و سوئیس که حقوق دریایی آن ها مقتبس از حقوق دریایی فرانسه است به کار برده می شود.
در نظام حقوق مدون، حقوق ممتاز به عنوان یک اصل مسلم مورد قبول واقع شده است. این اصل در قرن نوزدهم وارد حقوق انگلستان شده که بر پای نظام حقوقی انگلوساکسون استوار است.
حقوق ممتاز دریایی امروز جزئی از حقوق داخلی بریتانیا را تشکیل می دهد و در این زمینه بریتانیا مقررات کاملی وضع نموده و دادگاه های اختصاصی دریایی برای رسیدگی به دعاوی دریایی تشکیل شده است که رویه این دادگاه ها امروزه مبین این واقعیت است که اتکای به چنین رویه بسیاری از مشکلات حقوقی ناشی از حمل و نقل دریایی را حل نموده است.
تصمیمات این دادگاه ها نقش بسزایی را در کمک به قضات و داور ها در صلاحیت های مختلف ایفا می نماید.
حقوق ممتاز دریایی
در نظام حقوقی بریتانیا دعاوی دریایی به دو دسته کلی تقسیم شده اند:
- دعاوی مربوط به حق ممتاز دریایی
- دعاوی مربوط به حق قانونی علیه شی درصورتی به اجرا در می آیند که شخص مسئول دین در زمان صدور حکم مالک کشتی (شی) باشد.
دعاوی مربوط به حق ممتاز دریایی
حق ممتاز دریایی حقیقی است علیه کشتی و کرایه ای که ممکن است به کشتی تعلق بگیرد. دارنده این حق از حق خود برای توقیف کشتی می تواند استفاده کند و در صورت لزوم کشتی را به فروش برساند و از محل پول حاصله از فروش مال طلب خود را برداشت کند.
چنین حق ممتازی در صورتی که کشتی در حوزه صلاحیت دادگاه های دریایی بریتانیا باشد با توقیف کشتی وسیله دادگاه های دریایی قابل اجرا است.
حقوق ممتاز دریایی کارآمدترین روش حقوقی است که بر اساس آن شخص زیان دیده با قرار دادن کشتی در اختیار خود می تواند از او به عنوان تضمینی برای استیفای حق خود استفاده کند. موجودیت حق ممتاز دریایی مستقل از مالکیت شی برای شخص صاحب حق محفوظ است ست و همراه کشتی ادامه دارد به گونه‌ای که تغییر مالکیت کشتی هیچ گونه اثری بر موجودیت حق ممتاز دریایی نمی گذارد.
ورشکستگی مالک کشتی بر موجودیت حق ممتاز اثری ندارد و این حق همچنان برای دارنده آن باقی است. در صورت فروش کشتی و تقسیم پول حاصل از فروش بین طلبکاران دارنده حق ممتاز دریایی نسبت به دیگر بستانکاران دارای حق رجحان.
منشاء دعاوی حقوق ممتاز دریایی مبتنی بر حقوق عرفی است و مصادیق آن عبارتند از:
- دعاوی ناشی از خسارت ایجاد شده به وسیله یک کشتی اما بعید به نظر می‌رسد که قبول دعاوی ناشی از آلودگی نفتی را تحت عنوان قرار داد
- دعاوی مربوط به نجات
- دعاوی مربوط به حقوق و مزایای دریانوردان
- دعاوی مربوط به حقوق و مزایای فرمانده کشتی و دیگر مخارجی که انجام داده
حقوق ممتاز دریایی به چند دسته تقسیم می شوند؟
حقوق ممتاز دریایی خود به دو دسته تقسیم می شود:
- حقوق ممتاز قراردادی و 2- حقوق ممتاز نسبت به خسارت وارده
- حقوق ممتاز قراردادی به حقوقی گفته می شود که ناشی از پرداخت هایی است که به موجب یک قرارداد صورت می گیرند . وثیقه کشتی و کرایه بار، وثیقه بار در مقابل تامین مخارج کشتی در یک سفر دریایی، هزینه نجات کشتی، حقوق و مزایای کارکنان کشتی و دعاوی فرمانده کشتی برای بازپرداخت هزینه هایی که برای کشتی نموده مثال هایی از حقوق ممتاز قراردادی هستند.
- حقوق ممتاز نسبت به خسارات وارده اصولاً ناشی از خسارات وارده در نتیجه تصادم کشتی هستند و اعمال این حقوق مشروط به رعایت موارد زیر است:
- خسارت باید وسیله کشتی وارد شده باشد.
- گرچه خسارت باید به وسیله کشتی وارد شده باشد حقوق ممتاز ایجاد نخواهد شد اگر در تقویت یک اقدام شخصی. در صورت طرح دعوا عمل متخلفانه یا تقصیر مالک یا خدمتگذار او باید اثبات شود.
- توسل به حق ممتاز باید در مهلت قانونی و قبل از انقضای مهلت مقرر برای مرور زمان صورت گیرد.
حق ممتاز حقی است نسبت به شی و عبارت است از حق علیه خود آن مال یا شی که متفاوت از داشتن حق علیه مالک مال یا شی است. بنابراین باید از نظر دور داشت که حقوق دریایی هم نسبت به مال یا شی بر اساس قانون وجود دارد که به عنوان حقوق ممتاز دریایی تلقی نمی شوند و به عنوان دعاوی مربوط به حق قانونی علیه شی به شمار می آیند.
در صورت نیاز به مشاوره در خصوص حمل و نقل های دریایی و امور مربوط به کشتیرانی و ثبت کشتی،با وکیل متخصص در این امر با شماره ٠٢١٢٢٢٢٧۵۵١ تماس حاصل فرمایید.
سروش سلامیان وکیل پایه یک دادگستری مرکز
بدون دیدگاه