مالیات بر ارث چیست و به کدام یک از ماترک متوفی تعلق می‌گیرد؟

مالیات بر ارث چیست و به کدام یک از ماترک متوفی تعلق می‌گیرد؟

همگی ما بر این موضوع آگاه هستیم که مالیات یک یاز مهم‌ترین منابع کسب درآمد برای دولت است.

انواع مختلفی از مالیات وجود دارد. یکی از انواع آن که در این نوشته به بررسی آن می‌پردازیم و از مهم‌ترین انواع مالیات، مالیات بر ارث است؛ این نوع مالیات در چند سال گذشته بسیار مورد توجه قرار گرفته است.

مالیات بر ارث، بر دارایی که افراد پس از مرگ از خود به جای می‌گذارند وضع می‌گردد و ماترک آنها میان باز ماندگانشان تقسیم می‌گردد، اما اینکه سهم هر شخص از این ماترک چقدر خواهد بود و میزان خویشاوندی او با شخص متوفی چگونه است، باید مالیات بر ارث را پرداخت نمایند.

این امر به گونه‌ای است که اگر مالیات بر ارث به هر دلیلی پرداخت نگردد، وراث نمی‌توانند هیچ گونه دخل و تصرف و معامله‌ای روی اموال داشته باشند.

قوانین حاک بر مالیات بر ارث قبل از سال 1395 و پس از آن با هم تفاوت دارند.

ماترک افراد شامل دارایی‌ها و تعهدات و دیون وی است. در سال 1395 این گونه بود که ابتدا ماترک ارزش گذاری می‌شد و مالیات محاسبه می‌گردید و بعد از آن تعهدات متوفی و دین‌هایی که داشت از آن کسر میشد و پس از این موارد معافیت‌ها مورد بررسی قرار می‌گرفت.

این در حالی است که برای کسانی که از سال 1395 به بغد فوت شدند قانون متفاوت عمل می‌کند. در این خصوص وضعیت این گونه خواهد شد که ابتدا اموال باقی مانده از متوفا دسته بندی خواهند شد و سپس براساس دسته‌ها به آنها مالیات تعلق می‌گیرد.

مفهوم و ماهیت مالیات بر ارث

مالیات بر ارث چقدر است؟

براساس قوانین موجود مهم‌ترین عامل در تعیین میزان مالیات بر ارث طبقه‌ی افراد وارث نسبت به شخص متوفاست و به این صورت است که طبقه‌ی اول دارای کم‌ترین نرخ و طبقات بالاتر نرخ مالیات بر ارث بیش‌تری را شامل می‌شوند.

• طبقه اول: پدر، مادر، زن، شوهر، اولاد و اولادِ اولاد.
• طبقه دوم: اجداد، برادر، خواهر و اولاد آنها.
• طبقه سوم: عمو، عمه، دایی، خاله و اولاد آنها.

مطابق ماده 17 قانون، مالیات‌های مستقیم اموال و دارایی‌های مختلف، هر کدام دارای نرخ مالیات‌های متفاوتی هستند. کم‌ترین درصد مالیات بر ارث به طبقه اول تعلق می‌گیرد و طبقات دوم و سوم به ترتیب 2 و 4 برابر باید مالیات پرداخت کنند.

درصد مالیات بر ارث برای اموال و دارایی‌های مختلف طبقه اول در همین ماده مشخص شده است که برای طبقات دوم و سوم نیز به همین ترتیب 2 و 4 برابر خواهد شد:

• وسایل نقلیه موتوری، زمینی، دریایی 2 درصد.
• حق الامتیاز و سایر حقوق مالی 10 درصد.
• املاک و حق واگذاری محل 1.5 برابر نرخ‌های ماده 59.
• سپرده بانکی، انواع اوراق بهادار، سود متعلق به آنها 3 درصد.
• سهام، سهم الشرکه و حق تقدم آنها 1/5 برابر نرخ‌های ماده 143.
• اموال متوفی ایرانی خارج از کشور 10 درصد.

معافیت مالیات بر ارث

1. اموال شهدای انقلاب اسلامی به وراث طبقات اول و دوم.
2. اثاث البیت محل سکونت متوفی. منظور از اثاث البیت، وسایل ضروری زندگی و لوازم خانگی است.
3. اموالی که برای وزارتخانه‌ها و موسسات دولتی و دستگاه‌هایی که بودجه آنها توسط دولت تامین می‌شود.
4. وجوه بازنشستگی، وظیفه و پس‌ انداز خدمت و مزایای پایان خدمت، بازخرید خدمت، مطالبات مربوط به خسارت اخراج، مرخصی استحقاقی استفاده نشده و بیمه‌های اجتماعی و نیز وجوه پرداختی توسط موسسات بیمه یا بیمه‌ گذار و یا کارفرما از قبیل انواع بیمه‌های عمر و زندگی، خسارت فوت، بیمه عمر.

آیا فرار از پرداخت این نوع از مالیات عواقبی دارد؟

پرداخت مالیات بر ارث واجب است و عدم پرداخت آن مشمول جریمه خواهد بود. چرا که زمانی که وراث مالیات خود را پرداخت نکنند، دارای متوفی به آنان منتقل نخواهد شد.

در پایان به میزان مالیات بر ارث مغازه، خودرو و منزل مسکونی اشاره‌ای خواهیم داشت.

• مغازه: اگر متوفی بعد از سال 95 فوت شده باشد، ابتدا کارشناس رسمی اداره مالیات مغازه را قیمت گذاری کرده و سپس به میزان 3 درصد از قیمت آن مالیات بر ارث محاسبه می‌گردد. همچنین براساس قوانین به 3 درصد از قیمت اجناس داخل مغازه نیز مالیات تعلق می‌گیرد.
• خودرو: مالیات خودرو با توجه به قیمت گذاری کارشناس به میزان 2 درصد ارزش و قیمت اعلام شده‌ی خودرو خواهد بود و این میزان برای طبقات دوم و سوم، 2 و 4 برابر خواهد شد.
• منزل مسکونی: ابتدا کمیسون املاک سازمان امور مالیاتی ملک را ارزش گذاری می‌نماید و پس از آن به میزان 5/7 درصد از ارزش ملک باید مالیات پرداخت شود که این عدد برای سایر طبقات 2 و 4 برابر خواهد بود.