تاثیر توبه در جرایم
با گذشت زمان و افزایش ارتکاب به جرایم مختلف توسط افراد، اعمال مجازات، بیش از پیش ضروری است. در واقع هدف اصلی اعمال مجازات، اصلاح مجرمین و عدم بروز دوباره‌ی رفتار خلاف هنجار توسط آن‌ها است. قانون برای رعایت انصاف و عدالت، میان مجرمی که از ارتکاب جرم و فعل خود پشیمان گشته و مجرمی که مشمول چنین حالتی نمی‌باشد تفکیک قائل شده و مجازاتی کم‌تر و چه بسا عدم مجازات در صورت اطمینان، برای مجرمی که توبه کرده در نظر می‌گیرد. به همین منظور، مزایایی در قانون مجازات اسلامی ایران برای اشخاصی که توبه کرده‌اند در نظر گرفته شده است.
توبه در حقوق کیفری اسلامی و قانون مجازات ایران
مفهوم توبه
توبه به معنای پشیمانی فرد از گناه مرتکب شده و عدم انجام دوباره آن است. در واقع توبه، بزگشتی فعلی، قولی و یا فکری از گناه است که فرد باید رفتارهای گذشته خویش را با عذر خواهی و یا به صورت مادی جبران نماید.
به عنوان مثال سارقی که مالی را به سرقت برده، می‌بایست پس از توبه مال را یا در صورت فروخته شدن همانند آن و یا قیمت واقعی آن مال را به صاحبش باز گرداند چرا که کاربرد اصلی توبه بیش‌تر مختص مسائل الهی بوده و در مسائلی از جمله حق الناس، توبه قبل از جبران و یا جلب رضایت پذیرفته نشده است.
توبه به دلیل موجودیت آموزه‌های دینی و فقهی اسلامی در بخشی از نظام‌های حقوقی قانون مجازات ایران، جایگاهی را در این قانون به خود اختصاص داده است.
توبه در قانون مجازات ایران
در قانون مجازات اسلامی مزایایی در باب توبه مجرم پیش بینی شده است که عفو مجرم و یا تخفیف و تعلیق مجازات او را سبب می‌گردند، حتی در برخی از موارد قانونی مزایایی برای مجرم در نظر گرفته شده که در صورت توبه کردن پیش یا پس از دستگیری و همچنین همکاری با ماموران و ظابطان قضایی، از آن بهره مند خواهند شد.
به عبارتی وقوع جرم، مسئولیت کیفری برای مجرم به دنبال دارد اما پاره‌ای از مصالح و سیاست‌های جنایی مناسب، رفع مجازازات از شخصی که توبه کرده است را ایجاب می‌کند، در واقع توبه را می‌توان از موارد معافیت مجازات محسوب کرد.
تاثیر توبه
توبه با توجه به اقتضای هر جرم و همچنین حکم قانون، درای اثرات متفاوتی است.
به عنوان مثال در جرایم مستوجب حد، چنانچه توبه پیش از اثبات جرم باشد، اسقاط مجازات را به دنبال خواهد داشت . البته جرم قذف که نسبت دادن زنا و لواط به دیگری است، به دلیل حق الناسی بودن جرم از این قاعده مستثناست و حد بر وی به شکل 80 ضربه شلاق است.
در جرایم تعذیری با درجه 6، 7 و 8 اگر اصلاح مجرم و ندامت او بر قاضی محرز شود، توبه می‌تواند تخفیف و یا سقوط مجازات را برای او در پی داشته باشد.
سرقت حدی و توبه
در سرقت حدی که مرتبه‌ی سوم مجازات آن حبس ابد از نوع حدی است، امکان عفو یا تبدیل مجازات توسط توبه وجود دارد.
مطابق ماده 278 قانون مجازات اسلامی، حبس‌هایی که مشمول عنوان تعذیر نمی‌باشند، در صورت توبه مرتکب حین اجرای مجازات و همچنین با مصلحت مقام رهبری و عفو ایشان، مرتکب از حبس آزاد می‌شود. مجازات حدی مرتکب می‌تواند با مصلحت مقام رهبری به مجازات تعذیری دیگری تبدیل شود.
توبه ظاهری چه مجازاتی دارد؟
در مواقعی که محرز گردد فرد به طور واقعی توبه نکرده و عمل وی صرفا تظاهر به توبه بوده، علاوه بر اعمال مجازات بر وی، به حداکثر مجازات نیز دچار خواهد شد.
به عنوان مثال در صورتی که جرمی دارای مجازات 2 تا 3 سال بوده و مرتکب نیز از طریق توبه رها شده باشد، در صورت احراز عدم توبه شخص به طور واقعی، قاضی می‌بایست بین حداقل و حداکثر مجازات، حداقل مجازات را انتخاب و اجرا نماید. در مثال مذکور قاضی مکلف به انتخاب مجازات 2 سال می‌باشد و اگر مجازاتی بیش‌تر از حداقل در نظر بگیرد باید استدلال و توجیهی داشته باشد.
نتیجه
مطابق مطالب ذکر شده، دریافتیم که با وجود پذیرش توبه در قانون ایران، می‌توان گفت توبه صرفا در رابطه با حقوق خداوند صدق می‌کند، چرا که توبه رابطه بنده با خدا بوده و اثبات این امر دشوار می‌باشد. اما در صورتی که توبه بر قاضی محرز گردد، مجازات سبک‌تری برای جرایم حدی و تعذیری که توبه در آن پذیرفته شده است، صادر می‌شود و همواره متوجه تعلق مزایای توبه، به توبه کننده‌ی واقعی (نه توبه ظاهری و غیر واقعی) بوده‌ایم.
بدون دیدگاه