تاثیر توبه در جرایم
با گذشت زمان و افزایش ارتکاب به جرایم مختلف توسط افراد، اعمال مجازات، بیش از پیش ضروری است. در واقع هدف اصلی اعمال مجازات، اصلاح مجرمین و عدم بروز دوبارهی رفتار خلاف هنجار توسط آنها است. قانون برای رعایت انصاف و عدالت، میان مجرمی که از ارتکاب جرم و فعل خود پشیمان گشته و مجرمی که مشمول چنین حالتی نمیباشد تفکیک قائل شده و مجازاتی کمتر و چه بسا عدم مجازات در صورت اطمینان، برای مجرمی که توبه کرده در نظر میگیرد. به همین منظور، مزایایی در قانون مجازات اسلامی ایران برای اشخاصی که توبه کردهاند در نظر گرفته شده است.
توبه در حقوق کیفری اسلامی و قانون مجازات ایران
مفهوم توبه
توبه به معنای پشیمانی فرد از گناه مرتکب شده و عدم انجام دوباره آن است. در واقع توبه، بزگشتی فعلی، قولی و یا فکری از گناه است که فرد باید رفتارهای گذشته خویش را با عذر خواهی و یا به صورت مادی جبران نماید.
به عنوان مثال سارقی که مالی را به سرقت برده، میبایست پس از توبه مال را یا در صورت فروخته شدن همانند آن و یا قیمت واقعی آن مال را به صاحبش باز گرداند چرا که کاربرد اصلی توبه بیشتر مختص مسائل الهی بوده و در مسائلی از جمله حق الناس، توبه قبل از جبران و یا جلب رضایت پذیرفته نشده است. توبه به دلیل موجودیت آموزههای دینی و فقهی اسلامی در بخشی از نظامهای حقوقی قانون مجازات ایران، جایگاهی را در این قانون به خود اختصاص داده است.
توبه در قانون مجازات ایران
در قانون مجازات اسلامی مزایایی در باب توبه مجرم پیش بینی شده است که عفو مجرم و یا تخفیف و تعلیق مجازات او را سبب میگردند، حتی در برخی از موارد قانونی مزایایی برای مجرم در نظر گرفته شده که در صورت توبه کردن پیش یا پس از دستگیری و همچنین همکاری با ماموران و ظابطان قضایی، از آن بهره مند خواهند شد.
به عبارتی وقوع جرم، مسئولیت کیفری برای مجرم به دنبال دارد اما پارهای از مصالح و سیاستهای جنایی مناسب، رفع مجازازات از شخصی که توبه کرده است را ایجاب میکند، در واقع توبه را میتوان از موارد معافیت مجازات محسوب کرد.
تاثیر توبه
توبه با توجه به اقتضای هر جرم و همچنین حکم قانون، درای اثرات متفاوتی است. به عنوان مثال در جرایم مستوجب حد، چنانچه توبه پیش از اثبات جرم باشد، اسقاط مجازات را به دنبال خواهد داشت . البته جرم قذف که نسبت دادن زنا و لواط به دیگری است، به دلیل حق الناسی بودن جرم از این قاعده مستثناست و حد بر وی به شکل 80 ضربه شلاق است. در جرایم تعذیری با درجه 6، 7 و 8 اگر اصلاح مجرم و ندامت او بر قاضی محرز شود، توبه میتواند تخفیف و یا سقوط مجازات را برای او در پی داشته باشد.
سرقت حدی و توبه
در سرقت حدی که مرتبهی سوم مجازات آن حبس ابد از نوع حدی است، امکان عفو یا تبدیل مجازات توسط توبه وجود دارد. مطابق ماده 278 قانون مجازات اسلامی، حبسهایی که مشمول عنوان تعذیر نمیباشند، در صورت توبه مرتکب حین اجرای مجازات و همچنین با مصلحت مقام رهبری و عفو ایشان، مرتکب از حبس آزاد میشود. مجازات حدی مرتکب میتواند با مصلحت مقام رهبری به مجازات تعذیری دیگری تبدیل شود.
توبه ظاهری چه مجازاتی دارد؟
در مواقعی که محرز گردد فرد به طور واقعی توبه نکرده و عمل وی صرفا تظاهر به توبه بوده، علاوه بر اعمال مجازات بر وی، به حداکثر مجازات نیز دچار خواهد شد. به عنوان مثال در صورتی که جرمی دارای مجازات 2 تا 3 سال بوده و مرتکب نیز از طریق توبه رها شده باشد، در صورت احراز عدم توبه شخص به طور واقعی، قاضی میبایست بین حداقل و حداکثر مجازات، حداقل مجازات را انتخاب و اجرا نماید. در مثال مذکور قاضی مکلف به انتخاب مجازات 2 سال میباشد و اگر مجازاتی بیشتر از حداقل در نظر بگیرد باید استدلال و توجیهی داشته باشد.
نتیجه
مطابق مطالب ذکر شده، دریافتیم که با وجود پذیرش توبه در قانون ایران، میتوان گفت توبه صرفا در رابطه با حقوق خداوند صدق میکند، چرا که توبه رابطه بنده با خدا بوده و اثبات این امر دشوار میباشد. اما در صورتی که توبه بر قاضی محرز گردد، مجازات سبکتری برای جرایم حدی و تعذیری که توبه در آن پذیرفته شده است، صادر میشود و همواره متوجه تعلق مزایای توبه، به توبه کنندهی واقعی (نه توبه ظاهری و غیر واقعی) بودهایم.
سوالات متداول درمورد تاثیر توبه در جرایم
توبه در حقوق کیفری چیست؟
توبه به معنای پشیمانی فرد از گناه یا جرم مرتکب شده و ترک انجام دوباره آن است. توبه شامل بازگشت عملی، قولی یا فکری است و ممکن است با جبران خسارت و عذرخواهی همراه باشد.
توبه چه تاثیری در مجازات دارد؟
توبه میتواند باعث کاهش یا حتی سقوط مجازات شود، به شرطی که واقعی و محرز بر قاضی باشد. در برخی جرایم مستوجب حد، توبه پیش از اثبات جرم، مجازات را اسقاط میکند.
توبه در جرایم تعذیری چگونه اثر میکند؟
در جرایم تعذیری درجه 6 تا 8، اگر اصلاح و ندامت مجرم محرز شود، توبه میتواند منجر به تخفیف یا سقوط مجازات گردد. در جرایم تعذیری درجه 1 تا 5، توبه معمولاً سبب تخفیف مجازات میشود.
توبه در سرقت حدی چه مزایایی دارد؟
در سرقت حدی، توبه ممکن است باعث عفو یا تبدیل مجازات حبس ابد به مجازات تعذیری شود، به شرطی که حین اجرای مجازات رخ دهد و با مصلحت مقام رهبری و عفو ایشان همراه باشد.
توبه ظاهری چیست و چه مجازاتی دارد؟
توبه ظاهری زمانی است که فرد صرفاً تظاهر به توبه کرده و واقعاً پشیمان نشده است. در این حالت، علاوه بر اعمال مجازات، باید حداقل مجازات قانونی برای جرم اجرا شود و قاضی مکلف به توجیه انتخاب خود است.
توبه در قانون مجازات ایران بر چه جرایمی تاثیر دارد؟
توبه بیشتر در جرایم مستوجب حد و جرایم تعذیری مؤثر است و بر مجازاتهایی که حق الناس را شامل نمیشوند، کاربرد دارد. جرایمی مانند قذف به دلیل ماهیت حقالناس، مشمول اسقاط با توبه نیستند.
چرا اثبات توبه اهمیت دارد؟
اثبات واقعی بودن توبه ضروری است، زیرا مزایای قانونی توبه صرفاً شامل توبهکننده واقعی میشود و در صورت توبه ظاهری، مجازات بدون تخفیف اجرا میگردد.
توبه در حقوق کیفری یعنی چی؟
توبه یعنی فرد از کار خلافش پشیمون شده و تصمیم گرفته دوباره اون کار رو انجام نده، و معمولاً باید جبران خسارت یا عذرخواهی هم بکنه.
توبه چه تاثیری روی مجازات داره؟
اگر قاضی مطمئن بشه که توبه واقعی هست، مجازات ممکنه کاهش پیدا کنه یا حتی در برخی جرایم برداشته بشه، به خصوص در جرایم تعذیری و حدی.
توبه در جرایم تعذیری چطور اثر میکنه؟
در جرایم تعذیری سطح ۶، ۷ و ۸، اگه اصلاح و ندامت مجرم برای قاضی روشن بشه، توبه میتونه باعث تخفیف یا سقوط مجازات بشه.
سرقت حدی و توبه چه رابطهای دارن؟
حتی در سرقت حدی، اگر مرتکب قبل یا حین اجرای مجازات توبه کنه، با نظر مقام رهبری میتونه عفو بشه یا مجازاتش به تعذیر تبدیل بشه.
توبه ظاهری چیه و چه مجازاتی داره؟
توبه ظاهری یعنی فرد فقط تظاهر کرده و واقعاً پشیمون نیست. در این صورت علاوه بر اعمال مجازات، باید حداقل مجازات قانونی رو اجرا کنن و قاضی موظفه است توجیه کنه.
آیا توبه همیشه باعث کاهش مجازات میشه؟
نه، فقط زمانی که توبه واقعی باشه و قاضی از اصلاح فرد مطمئن باشه. توبه ظاهری یا غیر واقعی تاثیری نداره.
چرا اثبات توبه مهمه؟
چون مزایای قانونی فقط به کسی تعلق میگیره که واقعاً توبه کرده باشه و قصد اصلاح رفتار خودش رو داشته باشه، نه کسی که فقط تظاهر کرده.
توبه در چه جرایمی اثر داره؟
در جرایم حدی و تعذیری که قانون پیشبینی کرده، و همچنین در جرایمی که حقوق خداوند در اون دخیل هست، میتونه باعث تخفیف یا بخشش مجازات بشه.
آیا توبه قبل از اثبات جرم هم مزیت داره؟
بله، مخصوصاً در جرایم مستوجب حد، اگر قبل از اثبات جرم توبه صورت بگیره، مجازات میتونه ساقط بشه.
توبه چه تفاوتی با توبه ظاهری داره؟
توبه واقعی همراه با پشیمانی و جبران خسارت هست و مزایای قانونی داره، اما توبه ظاهری فقط تظاهر به پشیمانی هست و هیچ تاثیری روی مجازات نداره.