شرکت‌های سهامی عام و خاص

شرکت‌های سهامی عام و خاص

امروزه با وجود پیشرفت و افزایش تحولاتی که زندگی شهری را تحت الشعاع قرار داده، انسان‌ها همواره در پی کسب سود و منافع بیش‌تر در کنار یکدیگر هستند. از این رو به مرور و با گذشت زمان افراد تصمیم رسیدن به اهداف خود را در قالب یک قرارداد گنجانده و شرکت‌ها را تشکیل دادند.

شرکت‌ها پس از ثبت دارای شخصیت حقوقی شده و به واسطه‌ی همین موضوع همچون اشخاص حقیقی دارای حق و تکالیفی هستند و همواره می‌توانند امتیازات آن را مورد استفاده قرار دهند.

از نکات حائز اهمیت ایجاد شرکت‌ها، اخذ شناسه ملی به منظور جلوگیری از سوء استفاده احتمالی می‌باشد. امروزه شرکت‌ها بدون دریافت شناسه ملی قادر به فعالیت نیستند.

ساختار مدیریتی و نظارتی در شرکت‌های سهامی

انواع شرکت‌ها از نظر قانون تجارت ایران شرکت‌ها

• شرکت‌های سهامی (سهامی عام و سهامی خاص).
• شرکت‌های تعاونی.
• شرکت‌های تضامنی.
• شرکت‌های نسبی.
• شرکت‌های مختلط سهامی.
• شرکت‌های مختلط غیر سهامی.
• شرکت‌های با مسئولیت محدود می‌باشند.

شرکت‌های سهامی

مطابق ماده یک لایحه قانونی اصلاح بخشی از قانون تجارت، در شرکت‌های سهامی، سرمایه به سهام تقسیم شده و مسئولیت صاحبان سهام، در محدوده مبلغی است که در شرکت سرمایه گذاری کرده‌اند. هر قسمت از سرمایه تقسیم شده‌ی شرکت سهامی را سهم می‌نامند و صاحب هر سهم به اندازه مبلغ سرمایه او، نسبت به بدهی‌های شرکت مسئولیت دارد.

شرکت‌های سهامی به دو دسته‌ی شرکت سهامی عام و شرکت سهامی خاص تقسیم می‌شود که در ادامه به برسی مفهوم و تفاوت‌های آن‌ها می‌پردازیم.

شرکت سهامی عام

سهامی عام عنوانی است که به شرکت‌هایی با موضوعات، فعالیت‌ها و پروژه‌های بزرگ عمرانی، صنعتی و‌… تعلق می‌گیرد. در واقع در شرکت‌های سهامی عام، موسسین از طریق فروش سهام به مردم، قسمتی از سرمایه‌ی شرکت را فراهم می‌کنند. در این شرکت‌ها 51 درصد سهام (به بالا) در دست عموم مردم بوده و فروش قسمتی از سرمایه شرکتِ در شرف تاسیس در قالب سهام به عموم از طریق موسسان امکان پذیر است.

این اقدامات از طریق اعلامیه‌ای حاوی اطلاعات شرکت در شرف تاسیس، به اطلاع عموم مردم می‌رسد. در این اعلامیه اطلاعاتی از جمله مهلت خرید، مبلغ نقدی، قیمت سهام، بانک و شعبه مربوطه ذکر شده است که عموم مردم به واسطه‌ی درج این اعلامیه‌ها در روزنامه، مطلع گشته و اقدام به خرید آن می‌نمایند‌. این اعلامیه‌ها تحت عنوان اعلامیه پذیره نویسی بوده و از اسباب حائز اهمیت در تشکیل شرکت‌های سهامی عام محسوب می‌شود.

در این نوع شرکت‌ها صاحبان سهام قادر به فروش سهم خود در بورس و انتقال مالکیت خود به دیگران هستند. در واقع شرکت‌های سهامی عام فعالیت‌های اقتصادی سنگین و ایجاد سرمایه بزرگ را با جمع شدن سرمایه‌های کوچک سبب می‌گردند.

نقل و انتقال سهام در شرکت‌های سهامی عام به رضایت سهام داران دیگر محدود نمی‌شود و به سهولت امکان پذیر است.

شرکت سهامی خاص

عنوان سهامی خاص به شرکت‌هایی اطلاق می‌گردد که تمام سرمایه آن به هنگام تاسیس توسط موسسین تامین گردیده است. سهام این شرکت در اختیار عموم نبوده و نیز قادر به انتقال و داد و ستد آن در بورس اوراق بهادار نمی‌باشند اما مردم می‌توانند به سهولت آن را معامله کنند.

مطابق مطالب ذکر شده، سرمایه شرکت‌های سهامی خاص می‌بایست توسط موسسان تامین شده و قسمتی از آن نیز به صورت سپرده در بانک قرار گیرد‌. در شرکت‌های سهامی خاص مانند شرکت‌های با مسئولیت محدود، هر یک از شرکا به نسبت سرمایه‌ی خود مسئول ضرر شرکت می‌باشد و جبری برای صرف اموال شخصی افراد در رابطه با بدهی‌های شرکت وجود ندارد.

تفاوت‌های شرکت سهامی عام و خاص

1. برای تاسیس شرکت‌های سهامی عام نیاز به پذیره نویسی عمومی است؛ در حالی که حق مراجعه به عامه مردم در شرکت‌های سهامی خاص وجود ندارد.
2. شرکت‌های سهامی خاص اجازه‌ی ورود به بازار بورس را ندارند این در حالی است که شرکت سهامی عام امکان عرضه سهام در بازار بورس را دارا هستند.
3. تعداد مدیران و سهام داران در شرکت‌های سهامی خاص حداقل 3 نفر و در شرکت‌های سهامی عام حداقل 5 نفر است.
4. صدور اوراق قرضه تنها در شرکت‌های سهامی عام امکان پذیر است.
5. نقل و انتقال سهام در شرکت‌های سهامی خاص زمانی امکان پذیر است که مدیران و مجامع شرکت بر آن توافق نموده باشند، در حالی که موافقت سهام داران در نقل و انتقال سهامِ شرکت‌های سهامی عام شرط نمی‌باشد.
6. درج عبارت سهامی خاص در شرکت‌های سهامی خاص و عبارت سهامی عام در شرکت‌های سهامی عام ضروری است و باید قبل یا بعد از نام شرکت، به طور روشن و خوانا در کلیه اوراق و اطلاعیه‌ها و آگهی‌های شرکت قید شود.