فعالیت شرکتهای تضامنی
شرکتهای تجاری در عصر جهانی شدن مبادلات بازرگانی، فعالیتهای گوناگون صنعتی،خدماتی و مالی را تسهیل میکنند. شرکتها پس از ثبت دارای شخصیت حقوقی شده و نیز دارای حق و تکلیف میباشند. یکی از شرکتهایی که در قانون تجارت از آن نام برده شده، شرکتهای تضامنی هستند که تحت نامی خاص، برای امور تجاری بین دو یا چند نفر با مسئولیت تضامنی شرکا تشکیل میشود.
نحوه فعالیت و اداره شرکتهای تضامنی
به چه شرکتهای تضامنی گفته میشود؟
شرکتهای تضامنی قراردادی تجاری هستند که به موجب آن دو یا چند نفر به مشارکت در کلیه سودها، بدهیها و داراییهای مالی و حقوقی یک کسب و کار توافق کرده و شرکا نیز موافقت خود را در رابطه با مسئولیت نامحدود اعلام مینمایند. بدهیها در رابطه با این شرکتها محدود نبوده و پرداخت آن از طریق توقیف داراییهای یک مالک امکان پذیر است. در واقع در صورت عدم کفایت دارایی شرکت برای تصفیه بدهیها، باید هر یک از شرکا در پرداخت بدهیهای شرکت مشارکت نمایند.
همچنین ذکر نام یکی از شرکا و نیز عبارت تضامنی در نام شرکت ضروری بوده و تمامی سرمایه شرکت تضامنی اعم از سهم الشرکه نقدی یا غیر نقدی، میبایست تادیه و تسلیم شده باشد. تقسیم سهم الشرکه غیر نقدی نیازمند رضایت تمامی شرکا است و در صورت نقل و انتقالات مهم، بدون رضایت حتی یکی از شرکا، کار غیر قانونی صورت گرفته است. در این نوع شرکتها اگر دارایی شرکت جهت تصفیه طلب کفایت نکند، افرادی که طرف این شرکت هستند قادر به مراجعه به هر یک از شرکا و در خواست طلب خود از او میباشند.
لازم به ذکر است که بدهیهای شرکت تضامنی در مرحله اول باید از خود شرکت مطالبه شود و در صورت ورشکسته شدن و انحلال آن میتوان به هر یک از شرکا مراجعه کرد و وصول مطالبات را درخواست کرد.
ویژگی شرکتهای تضامنی
- موجودیت حداقل دو یا چند شریک: برای ایجاد شرکتهای تضامنی وجود حداقل دو نفر ضروری است که باید منابع خود را نیز در میان بگذارند. حداکثر محدودیت تعداد شرکا با توجه به برخی از قوانین شرکتها، تا 10 نفر است.
- توافق نامه: در شرکتهای تضامنی، مشارکت از طریق توافق میان افرادی با صلاحیت انعقاد قرارداد، به وجود میآید. این توافق ممکن است به صورت کتبی، شفاهی و یا ضمنی باشد که همهی موارد به صورت دقیق و شفاف در آن ذکر میگردد.
- مشاغل قانونی: فعالیتهایی که در غالب شرکتهای تضامنی توسط شرکا انجام میگیرد باید قانونی باشد.
- ثبت شرکت: با وجود اجباری نبودن ثبت شرکتهای تضامنی در برخی از کشورها، جهت بهره مندی از مزایای قانونی باید شرکت ثبت شود. از مزایایی که ثبت شرکت در پی دارد، قابلیت حل و فصل اختلافات میان شرکا از طریق قانونی و در دادگاه میباشد.
- تقسیم سود: نحوهی تقسیم سود و زیان میان شرکا میبایست در قرارداد مشخص شود و شرکا مالکیتی نسبت به داراییهای شرکت داشته باشند و داراییهای باقی مانده در صورت انحلال شرکت، به نسبت مانده حساب سرمایه به شرکا تعلق میگیرد.
- مسئولیت نامحدود: مسئولیت کلیه فعالیتهای انجام شده توسط شرکتهای تضامنی به طور مشترک و جداگانه، بر عهدهی همهی شرکا خواهد بود و در صورت عدم کفایت دارایی جهت تامین تعهدات بستانکاران، دارایی شخصی شرکا نیز میتواند ضمیمه شود.
- انتقال سود: شریک بدون توافق دیگر شرکا قادر به انتقال منافع خود به خارج از شرکت (تضامنی) نمیباشد.
- اعتماد و اطمینان متقابل: اعتماد متقابل، اطمینان و تفاهم بین شرکا همواره در قالب یک اصل در مشارکت شرکتهای تضامنی بوده و قرار بر این است که هر یک از شرکا به نفع همه عمل نمایند و در صورت از بین رفتن اعتماد، شرکت نیز با شکست مواجه خواهد شد.
محدوده مسئولیت مدیران در شرکتهای تضامنی
اگر حدود اختیارات توسط مدیر مشخص شده باشد، مسئولیت شرکا نیز قابل طرح است. در غیر این صورت اشخاص ثالث باید با پیروی از قوانین عام، به مدیر مراجعه کنند. بنابراین توصیه میگردد افراد برای انجام معاملات با این نوع شرکتها، ابتدا اساسنامهی شرکت را مطالعه کرده و از اختیارات مدیر مربوطه آگاهی یابند تا بتوانند در صورت نیاز، علیه شرکت یا شرکا اقامه دعوی نمایند. در صورتی که شرکت خواستار اقامه دعوی علیه مدیر سابق شرکت باشد، مدیر فعلی به نمایندگی از طرف شرکت، قادر به اقامه دعوی علیه او میباشد.
انحلال شرکتهای تضامنی
موارد انحلال شرکتهای تضامنی مطابق ماده 136 قانون تجارت عبارت است از:
- رضایت تمامی شرکا: با توجه به احترام قانون به اراده و رضایت شرکا، شرکت تضامنی در صورت توافق کلیه شرکا با یکدیگر، منحل خواهد شد. رضایت تمامی شرکا در این مورد شرط میباشد و با رای اکثریت، شرکت قابلیت انحلال نخواهد داشت.
- تقاضای یکی از شرکا: اگر یکی از شرکا بنابر دلایلی خواستار انحلال شرکت از محکمه باشد، در صورتی که محکمه دلایل او را قانع کننده بداند، حکم به نفع او صادر کرده و انحلال شرکت را سبب میگردد.
فسخ یکی از شرکا براساس ماده 137
در صورتی که حق فسخ به موجب اساسنامه شرکت از شرکا سلب نشده باشد امکان پذیر است و درخواست فسخ میبایست به طور کتبی و 6 ماه پیش از فسخ به شرکا اعلام شود و در نهایت فسخ به هنگام ختم محاسبه سالیانه انجام خواهد شد.
- فوت یکی از شرکا.
- ورشکستگی یکی از شرکا.
ورشکستگی یکی از شرکا از دیگر عوامل انحلال شرکتهای تضامنی است. در صورت ورشکسته شدن یکی از شرکا، طلبکاران او تنها قادر به وصول طلب خود نسبت به سهمیه مدیون از سهم شرکت یا منافع آن هستند.
سوالات متداول از فعالیت شرکتهای تضامنی
شرکت تضامنی چیست؟
شرکت تضامنی شرکتی است که حداقل دو نفر برای مشارکت در سود، زیان و داراییهای یک کسب و کار تشکیل میدهند و مسئولیت تمامی شرکا در برابر بدهیها نامحدود است.
حداقل و حداکثر تعداد شرکا در شرکتهای تضامنی چقدر است؟
حداقل دو نفر و حداکثر تا ۱۰ نفر، مگر در موارد خاص که قانون تجارت استثنا قائل شده باشد.
سرمایه و سهم الشرکه در شرکتهای تضامنی چگونه است؟
تمامی سرمایه شرکت باید توسط شرکا تأمین شود و سهم الشرکه میتواند نقدی یا غیرنقدی باشد. انتقال سهم غیرنقدی بدون رضایت تمام شرکا امکانپذیر نیست.
مسئولیت شرکا در شرکتهای تضامنی چگونه است؟
مسئولیت تمامی شرکا نامحدود و تضامنی است؛ یعنی در صورت عدم کفایت داراییهای شرکت، طلبکاران میتوانند به هر یک از شرکا برای پرداخت بدهی مراجعه کنند.
مدیریت شرکت تضامنی چگونه اداره میشود؟
مدیر یا مدیران شرکت مطابق اساسنامه تعیین میشوند و حدود اختیارات آنها مشخص است. برای انجام معاملات با شرکت، بهتر است اساسنامه مطالعه شود تا از اختیارات مدیر مطلع گردید.
چه عواملی باعث انحلال شرکت تضامنی میشوند؟
انحلال شرکت تضامنی ممکن است به دلیل رضایت همه شرکا، درخواست یکی از شرکا، فوت یا ورشکستگی یکی از شرکا، یا فسخ بر اساس اساسنامه صورت گیرد.
شرکت تضامنی یعنی چی؟
شرکت تضامنی قراردادی است تجاری که بین دو یا چند نفر برای مشارکت در سود و زیان یک کسب و کار شکل میگیرد و مسئولیت شرکا نامحدود است، یعنی در صورت بدهی، دارایی شخصی شرکا هم ممکن است مورد استفاده قرار گیرد.
حداقل چند نفر باید شریک باشن تا شرکت تضامنی تشکیل بشه؟
حداقل دو نفر برای تشکیل شرکت تضامنی ضروری است و بسته به قوانین مربوط، تعداد شرکا معمولاً تا ۱۰ نفر محدود میشود.
اگه یکی از شرکا سهم خودش رو بدون اجازه منتقل کنه، چه اتفاقی میفته؟
انتقال سهم بدون رضایت سایر شرکا غیرقانونی است و ممکن است قرارداد شرکت و قوانین مرتبط نقض شود، بنابراین قبل از هرگونه انتقال باید موافقت همه شرکا جلب شود.
مسئولیت مدیر شرکت تضامنی تا کجاست؟
مسئولیت مدیران محدود به حدود اختیارات تعیین شده در اساسنامه است. در غیر این صورت، اشخاص ثالث میتوانند با رعایت قوانین به شرکت یا شرکا مراجعه کنند و مسئولیت به صورت تضامنی است.
اگر شرکت بدهی داشته باشه و دارایی شرکت کفایت نکنه، چی میشه؟
در شرکتهای تضامنی، اگر دارایی شرکت برای پرداخت بدهیها کافی نباشد، طلبکاران میتوانند از دارایی شخصی هر یک از شرکا استفاده کنند.
سود و زیان شرکت چطور بین شرکا تقسیم میشه؟
تقسیم سود و زیان باید در قرارداد شرکت مشخص شود و شرکا بر اساس سهم الشرکه خود در داراییها و منافع شرکت حق دارند.
چه عواملی باعث انحلال شرکت تضامنی میشه؟
انحلال شرکت تضامنی میتواند با رضایت همه شرکا، تقاضای یکی از شرکا و موافقت دادگاه، فوت یا ورشکستگی یکی از شرکا رخ دهد.
فسخ سهم یک شریک چه شرایطی داره؟
فسخ سهم طبق ماده ۱۳۷ قانون تجارت فقط در صورتی ممکن است که حق فسخ از شرکا سلب نشده باشد، درخواست باید کتبی باشد و حداقل ۶ ماه قبل به دیگر شرکا اعلام شود.
ثبت شرکت تضامنی الزامی هست؟
ثبت شرکت الزامی نیست اما برای بهرهمندی از مزایای قانونی و حل و فصل اختلافات میان شرکا در دادگاه توصیه میشود که شرکت ثبت شود.
ورشکستگی یک شریک چه تاثیری روی شرکت داره؟
در صورت ورشکستگی یکی از شرکا، طلبکاران فقط میتوانند از سهم آن شریک در شرکت یا منافع مربوط به او طلب خود را وصول کنند و این امر باعث انحلال خودکار شرکت نمیشود مگر شرایط دیگر نیز محقق گردد.