انواع سرقت و مجازات‌های آن

انواع سرقت و مجازات‌های آن

سرقت جرمی است که دارای پیشینه‌ای طولانی بوده و افراد به دلایل مختلف متکب این جرم می‌شوند. سرقت یکی از جرایم علیه مالکیت اشخاص و اموال بوده و همان‌طور که جسم انسان محترم شمرده شده است، مال او نیز همواره باید تحت حمایت افراد و دولت قرار گیرد. سرقت مطابق ماده 267 قانون مجازات اسلامی، عبارت است از ربودن مال متعلق به دیگری، که بسته به نوع و میزان خسارت حاصل از آن، دارای مجازات‌های متعددی است.

تعریف سرقت در قانون مجازات اسلامی

شرایط سرقت

تحقق جرم سرقت نیازمند شرایط ذیل است:

1. ربوده شدن مال: رکن اصلی سرقت، ربوده شدن مال است.
2. جنس ربوده شده مال محسوب شود: برای تحقق سرقت باید موضوع آن مال بوده و دارای ارزش اقتصادی در روابط مردم باشد.
3. جنس ربوده شده باید به دیگری تعلق داشته باشد.

انواع سرقت

قانون مجازات اسلامی سرقت را به دو دسته حدی و تعزیری تقسیم کرده است‌.

سرقت حدی

سرقت حدی سرقتی است که مجازات آن توسط شرع تعیین شده و نظر قاضی در آن نقشی ندارد. سرقت حدی دارای شرایط زیر است:

1. مالیت داشتن شیء مسروقه.
2. مال مسروقه در مکانی امن (حرز) بوده باشد‌. (حرز مکانی است که عرفا مال در آن از دستبرد در امان است. مانند گاوصندوق یا هر مکانی که عرف جامعه و افراد عاقل آن را  مناسب نگهداری مال می‌دانند).
3. سارق مال را از محل امن آن (حرز) خارج کند.
4. هتک حرز توسط سارق صورت گیرد.
5. سرقت و هتک حرز به طور مخفیانه انجام گیرد‌.
6. سارق جد پدری یا پدر صاحب مال نباشد.
7. مال از اموال دولتی عموم، وقف عام و یا وقف بر جهات نباشد.
8. سرقت نباید در زمان قحطی تحقق پذیرد.
9. صاحب مال در مراجع قضایی، از سارق شکایت نماید.
10. عدم بخشش صاحب مال قبل از اثبات سرقت.
11. مال مسروقه قبل از اثبات سرقت به دست مالک نرسد.
12. مال مسروقه قبل از اثبات جرم، به مالکیت سارق نرسد. (اگر کسی مالی را از پدرش بدزد و قبل از اثبات دزدی، پدر او فوت کند و مال به عنوان ارث به سارق تعلق گیرد، دیگر مشمول قوانین و مجازات سرقت نخواهد شد.)
13. مال سروقه از اموال دزدی و یا مغضوب نباشد.

آیا سرقت شریک از نوع حدی است‌؟

سرقت مال مشاع مطابق قانون، جزء سرقت محسوب شده و اگر شریکی بیش از سهم خود را سرقت کند و همچنین مازاد سهم او به حد نصاب رسد، سرقت او از نوع حدی است. لازم به ذکر است که مال دزدیده شده توسط شریک می‌بایست از سهمش بیش‌تر باشد.

مجازات سرقت حدی

1. مرتبه اول سرقت حدی: قطع چهار انگشت از دست راست سارق.
2. مرتبه دوم سرقت حدی: قطع پای چپ سارق.
3. مرتبه سوم سرقت حدی: حبس ابد.
4. مرتبه چهارم سرقت حدی: اعدام.

سرقت تعذیری

سرقتی که شرایط 14 گانه سرقت حدی را نداشته و به طور کلی حدی نباشد، سرقت از نوع تعذیری بوده که مجازات‌های متنوعی دارد‌.

انواع سرقت تعذیری

• ساده: این نوع از سرقت به صورت علنی و با ربودن مال متعلق به دیگری، بدون اطلاع و رضایت او انجام می‌شود و مجازات آن مطابق ماده 661 قانون مجازات اسلامی به شکل حبس از سه ماه و یک روز تا دو سال‌ و تا 74 ضربه شلاق است.
• مشدد: سرقت تعذیری مشدد به سرقتی گفته می‌شود که با عوامل تشدید کننده‌ی مجازات همراه باشد.

مانند:

1. سرقتی که مقرون به تهدید یا آزار باشد که مجازاتی از قبیل حبس سه ماه تا ده سال و تا 74 ضربه شلاق به همراه دارد.
2. سرقتی که به شکل گروهی و مسلحانه در شب باشد، مجازات آن در صورت عدم صدق محارب راجع به آن، از 5 سال تا 15 سال و 74 ضربه شلاق است.
3. سرقتی که با 5 شرط مشدد پیوسته باشد و مجازات آن حبس از 5 تا 20 سال و تا 74 ضربه شلاق خواهد بود.
4. سرقت مسلحانه از منزل.
5. سرقت از صرافی‌ها و بانک‌ها در صورت دارای مجازات حبس ابد هستند.
6. راهزنی با توجه به اطلاق عنوان محارب به راهزنان، مجازاتی از جمله اعدام، صلب، قطع دست راست و پای چپ و نفی بلد (تبعید) برای آنان در نظر گرفته شده است.
7. ربودن اثار فرهنگی با مجازات حبس از یک تا پنج سال.
8. سرقت در مناطقی که سیل یا زلزله زده هستند که دارای یک تا پنج سال حبس و 74 ضربه شلاق به عنوان مجازات می‌باشند.
9. ربودن آب، برق، تلفن و یا گاز که مجازاتی از جمله جبران خسارت از طریق پرداخت جزای نقدی از یک تا دو برابر خسارت وارده را دارد.

سوالات متداول از انواع سرقت و مجازات‌های آن