تسهیلات اعطایی مزارعه و استصناع ( سفارش ساخت )

تسهیلات اعطایی مزارعه و استصناع ( سفارش ساخت )

مزارعه مشتق از زرع و مفهوم آن کشت و زرع دو یا چند شریک با یکدیگر است. مطابق ماده ۵۱۸ قانون مدنی به موجب عقد مزارعه یکی از طرفین زمینی را برای مدتی معین به طرف دیگر اعطا می نماید که آن را زراعت نموده و حاصل را تقسیم کند. بر اساس این تعریف اجزای تشکیل دهنده مزارعه عبارتند از:

• زمین
• کار
• محصول
• مدت

اصطلاح آن طرفی که زمین را تامین میکند مزارع و یا مالک و طرفی که زراعت می نماید زارع و یا عامل نامیده می شود.

مجوز اعطای تسهیلات مزارعه توسط بانک ها ماده ۱۷ قانون عملیات بانکی بدون ربا و دستورالعمل های مربوطه می باشد.

به موجب ماده ۱۷ قانون مذکور بانک ها این امکان را دارند که اراضی مزروعی و یا باغاتی را که در اختیار و تصرف خود دارند را به مزارعه یا مساقات بدهند.

بانک ها می توانند به منظور افزایش بهره برداری و تولید محصولات کشاورزی، به عنوان مزارع، اراضی مزروعی را که ملک آنها بوده و یا ملکی باشد که به هر عنوان، مجاز در تصرف و بهره برداری از آن باشند طبق قرارداد به مزارعه واگذار نمایند. مضافا بانک ها می توانند علاوه بر زمین عوامل لازم دیگر نظیر آب، بذر، کود، سم، وسایل و ابزار تولید و وسایل حمل و نقل را طبق قرارداد تامین نمایند. بانک ها موظفند قبل از اقدام به انعقاد قرارداد، ضمن پیش بینی های لازم از انجام مزارعه توسط عامل و دریافت محصول اطمینان حاصل نمایند.

تسهیلات اعطایی مزارعه و استصناع ( سفارش ساخت )

ویژگی های مزارعه

مزارعه عقدی است لازم و از اینرو برای هر دو طرف معامله لازم الاجرا بوده و با فسخ یک طرف باطل نمی گردد.

باید توجه داشت که عقد مزارعه به فوت یک و یا هر دو طرف قرارداد باطل نمی شود مگر اینکه مباشرت عامل شرط شده و یا اینکه مزارع به مدت عمر خود مالک منافع زمین بوده باشد.

اگر مزارعه به علتی باطل شود، تمام حاصل، مال صاحب بذر خواهد بود و طرف دیگر که مالک زمین یا آب و یا صاحب عمل بوده است به نسبت آنچه مالک بوده مستحق دریافت اجرت المثل خواهد گردید.

مدت مزارعه

مزارعه یکی از روش های تامین نیازهای مالی کوتاه مدت در بخش کشاورزی محسوب می شود زیرا حداکثر مدت مزارعه یکسال می باشد مگر اینکه دوره زراعی زراعت موضوع قرارداد بیش از یک سال باشد که در این صورت مدت مزارعه معادل یک دوره زراعی تعیین خواهد شد تا امکان برداشت حاصل فراهم گردد.

به موجب قانون عملیات بانکی بدون ربا و دستورالعمل اجرایی مزارعه بانک ها می توانند فقط به عنوان مزارع، اراضی مزروعی را که مالک آن بوده و یا ملکی باشد که به هر عنوان مجاز در تصرف و بهره برداری از آن باشد به مزارعه واگذار نموده و علاوه بر آن عوامل لازم دیگر نظیر آب، بذر، سم، کود وسایل حمل و نقل و ابزار تولید را به موجب قرارداد تامین نمایند. در این رابطه، بانک ها مجاز به تحصیل زمین های مزروعی از طریق خرید، صلح، اجاره و نظایر آن نمی باشند مگر با موافقت شورای پول و اعتبار.

تسهیلات اعطایی استصناع ( سفارش ساخت )

استصناع در لغت به معنای سفارش ساخت است و در اصطلاح قراردادی است بین دو شخص اعم  از حقیقی و حقوقی در خصوص تولید کالایی خاص یا اجرای پروژه ای با ویژگی‌های مشخص در آینده است سفارش گیرنده (صانع) در ازای گرفتن مبلغ آن در زمانهای توافق شده که بخشی از آن می تواند به صورت نقد و بخشی از آن به صورت اقساط به تناسب پیشرفت فیزیکی کار و یا حتی مستقل از آن باشد، بر اساس زمان بندی مشخص ساخته به سفارش دهنده تحویل دهد‌.

طرفین قرارداد استصناع می بایست دارای شرایط عمومی قراردادها من جمله بلوغ، عقل، اختیار و .‌.. بوده و با رضایت خود که به صورت ایجاب و قبول است، آن را امضا نمایند.

کالا یا طرح در زمان انعقاد قرارداد موجود نیست و مقصود از قرارداد، تولید و ایجاد کالا است. انعقاد قرارداد استصناع در مورد کالاهایی که ساخته می شود امکانپذیر و در کالا های طبیعی نظیر میوه ها و سبزیجات و حبوبات ناممکن است، گرچه و بسته بندی و فرآوری این کالا را میتوان در قالب عقد استصناع قرار داد .

در استصناع باید از اوصاف کالا یا ویژگی های پروژه مورد نظر به روشنی تبیین گردد به گونه ای که هیچ گونه ابهام و جهالتی در بین نباشد. همچنین مبلغ قرارداد باید معلوم و معین باشد ولی ضرورتی ندارد همه آن در مجلس عقد پرداخت شود. بلکه می توان با توافق، بخشی به صورت بیعانه قبل از شروع کار و باقی مانده به تناسب پیشرفت کار با زمان بندی خاص به سازنده پرداخت شود. مواد اولیه و سایر تجهیزاتی که برای ساخت کالا با همه خصوصیات و ویژگی های مورد نظر لازم است توسط سازنده تدارک دیده می شود و سفارش دهنده موظف تدارک این امور نیست.

در صورت تطابق کالا یا طرح مورد نظر با مشخصات مذکور در قرارداد، سفارش دهنده ملزم به گرفتن کالا و انجام تعهدات متقابل است.