شروط ضمن عقد ازدواج

شروط ضمن عقد ازدواج

ازدواج یک نوع قرارداد میان زن و مرد بوده و افراد با انعقاد قرارداد، قادر به اضافه نمودن شرایطی ذیل تعهداتی که قانونا و با امضای طرفین به عهده‌ی آن‌ها گذاشته می‌شوند هستند. این شروط تحت عنوان شروط ضمن عقد شناخته شده و در صورتی صحیح واقع می‌شود که قانون از آن حمایت نموده و مخالفتی با اصل قرارداد و قوانین آمره (قوانین مرتبط با نظم عمومی و جلوگیری از زیان افراد) نداشته باشد. یکی از مهمترین اهداف شروط ضمن عقد در نهاد ازدواج، ایجاد برابری است. درواقع زوجین به وسیله شروط ضمن عقد، حقی اضافه تر نسبت به طرف مقابل خواهد داشت و به همین واسطه، رابطه در شرایط برابر و به صورت مساوی آغاز خواهد شد. این شروط در تمامی کشورها بسته به پیشینه، نوع فرهنگ و اصول حقوقی آن کشور مشخص می‌شود‌. این شروط در ایران براساس‌ مذهب و احکام طراحی شده است.

نحوه درج و اثبات شروط ضمن عقد در سند ازدواج

حقوق بعد از عقد

براساس قرارداد ازدواج، تعدادی از حقوق زوجه از جمله حق تحصیل، حق خروج از کشور، حق اشتغال و یا حتی حق خروج از منزل، از وی سلب شده و به زوج واگذار می‌شود و زوجه در صورت مخالفت زوج، بدون اذن او قادر به انجام هیچ یک از موارد مذکور نخواهد بود‌. با وجود شروط ضمن عقد، خیلی از روابط بر این پایه شروع نشده و زوجین با بهره گیری از شروط ضمن عقد، از حقوق‌ برابری برخوردار خواهند شد.

ویژگی‌های شروط ضمن عقد

شروط ضمن عقد تابع عقد اصلی بوده و به عنوان توافقی است که ضمن یک قرارداد آن را به کار می‌برند.

عدم استقلال شروط ضمن عقد و تبعیت آن از عقد اصلی، نتایجی را به شرح ذیل به دنبال دارد:

1. در صورت انحلال عقد اصلی از طریق موارد زوال قرارداد‌ها من جمله‌ فسخ (به هم خورد توسط یکی از طرفین عقد)، انفساخ (از بین رفتن قرارداد به واسطه علت قانونی) یا اقاله (به هم خوردن عقد مبتنی بر توافق طرفین)، شرط ضمن عقد نیز منحل می‌گردد. به عنوان مثال در عقد اجاره، اگر در ضمن عقد، شرط محفاظت مستاجر از اثاث منزل موجر ذکر گردد، تعهد مستاجر بر نگهداری اثاث با انحلال عقد اجاره از بین می‌رود.
2. در صورت اثبات باطل بودن عقد اصلی از آغاز انعقاد، شروط ضمن عقد نیز باطل شده و بلااثر خواهند بود.
3. در صورت باطل بودن شروط ضمن عقد، عقد اصلی همچنان پا بر جا بوده و اصل بر صحت آن می‌باشد مگر آنکه قانون گذار در مواردی به طور خاص، باطل بودن عقد را در صورت بطلان شروط ضمن عقد، تصریح نموده باشد.
4. با توجه به بطلان شرط ضمن عقد، در صورت بطلان یا انحلال عقد اصلی، طرفین عقد پیش از برهم زدن عقد اصلی و یا بدون رضایت طرفین دیگر قادر به فسخ شروط نمی‌باشند.

شروط ضمن عقد نکاح چند نوع می‌باشند‌؟

شروط ضمن عقد با استناد به ماده 234 قانون مدنی، به سه دسته شرط صفت، شرط فعل و شرط نتیجه تقسیم می‌شوند:

• شرط صفت: منظور از این شرط اوصافی است که برای موضوع عقد شرط شده و می‌تواند مربوط به کیفیت یا کمیت آن باشد. به عنوان مثال اگر در خرید انگشتر، شرط طلا بودن ضمن عقد ذکر شده باشد، در صورت پی بردن فرد به طلا نبودن انگشتر، می‌تواند با استناد به ماده 235 قانون مدنی عقد را به هم بزند.
• شرط فعل: منظور از شرط فعل، مواقعی است که تعهد به انجام یا عدم انجام کاری، ضمن عقد اصلی به عنوان شرط، قید شود. به عنوان مثال فروختن مالی به دیگری ضمن قرارداد شرط شود‌. در این حالت در صورت عدم انجام تعهد توسط شخص، طرف مقابل ‌مطابق با ماده 237 قانون مدنی، می‌تواند از طریق مراجعه به دادگاه، متعهد را ملزم به اجرای تعهدات خود سازد و در صورت عدم تاثیر حکم صادره از سوی دادگاه، شخص می‌تواند مطابق ماده 239 قانون مدنی عقد را فسخ کند.
• شرط نتیجه: در این از شرط، اعمال حقوقی که ضمن عقد شرط می‌شوند نیاز به انجام کار دیگری نمی‌باشد. به عنوان مثال در صورت قید وکالت زن در طلاق، شرط از نوع نتیجه بوده و به محض انعقاد بر عقد جاری می‌گردد و نیاز به اقدام دیگری نمی‌باشد.

شروط تکمیلی و توافقی بین زوجین 

زوجین علاوه بر شروطی که به طور پیش فرض در سند ازدواج درج شده است، قادر به ذکر شروط دیگری تحت عنوان شروط تکمیلی در سند ازدواج می‌باشند‌. برخی از این شروط از قرار ذیل است:

• زوجه قادر به قید شرط تعلق حضانت فرزندان به او در صورت متنج شدن ازدواج به طلاق می‌باشد.
• حق انتخاب شهر محل زندگی و انتخاب مسکن با زن باشد.
• زوجه قادر به قید شرط ادامه تحصیل می‌باشد.
• زوجه می‌تواند حق اشتغال را نیز در عقد شرط کند، اما باید توجه داشت که قید شرط اشتغال کافی نبوده و شغل باید دارای شرایط متعارف و مورد قبول عرف و خانواده باشد چراکه مطابق قانون زوج در صورت منافی بودن شغل یا حرفه زوجه با مصالح خانوادگی و یا حیثیت خود زن، قادر به ممانعت از اشتغال همسر خود می‌باشد.