جرایم پزشکی و مسئولیت مدنی پزشکان
پزشکی دانشی است که با هدف حفظ و ارتقا سلامتی و نیز درمان بیماری و آسیب‌ها، در جهان بسیار کاربرد دارد. تاریخچه‌ی این علم به دوران پیش از باستان باز می‌گردد که بشر همواره با به کارگیری ابزار و علوم، سعی در کشف راه‌های جدید برای درمان بیماری‌ها داشته که با ادامه پیدا کردن این روند شاهد مدرنیزه شدن دانش پزشکی در حهان امروز هستیم. در پی این روند و با ابداع شیوه‌های جدید و مختلف درمانی از سویی شاهد تسهیل درمان بیماری‌ها هستیم. از سویی دیگر صاحبان این حرفه با چالش‌هایی از جمله بیش‌تر شدن مسئولیت در درمان روبه رو شده‌اند که حساسیت هایی را نیز به دنبال داشته.
بخش قابل توجهی از دعاوی که در محاکم قضایی مطرح می‌شوند تحت عنوان بروز خطاها و قصور پزشکی و همچنین ایجاد عوارض نامطلوب ناشی از درمان هستند. بنابراین با بحث مسئولیت مدنی پزشکان روبه رو می‌شویم.
در ایران برای نخستین بار شاهد سایه افکندن قانون بر فعالیت‌های پزشکی، با تصویب قانون مربوط به جرائم پزشکی بوده‌ایم که بر این اساس هر گونه قصور و خطا در انجام وظیفه حرفه‌ی پزشکی، تعقیب و پی گیری قانونی را به همراه دارد.
مسئولیت مدنی پزشک در برابر بیمار چیست؟
خطا و قصور پزشکی از منظر حقوق
قصور و خطای پزشکی از دیدگاه علم حقوق متفاوت هستند. خطای پزشکی به عنوان یک عمل ناخواسته است که منجر به عدم نتیجه گیری مطلوب از امر طبابت می‌شود. قصور و خطای جزایی پزشکی زمانی رخ می‌دهد که سبب ایجاد عارضه و آسیبی شده باشد که از ناحیه‌ی پزشک به دلیل قصور او انجام شده است.
مسئولیت مدنی پزشکان
در قانون مجازات اسلامی به موادی مربوط به جرائم پزشکی بر می‌خوریم که قانون مدنی و قانون مسئولیت مدنی نسبت به آن ساکت است. مواد 59 و 60 قانون مجازات اسلامی بیان می‌دارد که عمل های جراحی و طبی مشروع با رضایت خود شخص یا اولیا و یا سرپرستان و نماینگان قانونی او در قالب موازینی فنی و علمی انجام می‌گردد. همچنین در موارد فوری اخذ رضایت برای پزشک ضروری نمی‌باشد.
در نتیجه برائتی که پزشک از خانواده‌ی بیمار دریافت می کند باعث می‌شود که او ضامن خسارت جانی یا مالی نقص عضو نباشد.
فرض قانون بر مسئولیت پزشک است مگر آن که خلاف آن ثابت شود و عدم تقصیر پزشک مشخص شود. با پذیرش نظریه تقصیر قانون به افکاری واداشته شده که باید تعهد پزشک را از نوع تعهدی بالفعل دانست. در واقع پزشک به موجب قانون یا قرارداد باید تمام مهارت، تلاش و کوشش خود را در پروسه‌ی درمان به کارگیرد در حالی که درمان قطعی بیمار به عهده‌ی او نمی‌باشد. در نتیجه پزشک زمانی مقصر شناخته می‌شود که تقصیر آن ثابت گردد. ماده 489 قانون جدید مجازات اسلامی من باب این موضوع بیان داشته که اگر پزشک در معالجات انجام داده سبب تلف یا ورود صدمه بدنی گردد ضامن دیه می‌شود مگر آنکه اعمال او مطابق موازین فنی و پزشکی باشد و در عین برائت گرفتن مرتکب تقصیری هم نشود. در واقع با اخذ برائت جنبه‌های مدنی و کیفری از سوی پزشک از بین خواهد رفت در حالی که اذن و اجازه تنها، سبب از بین بردن جنبه‌ی کیفری و جرم بودن فعل شده و در آن صورت مسئولیت مدنی همچنان پابرجا خواهد ماند.
در چه مواقعی پرستار مسئول صدمه وارده به بیمار می باشد ؟
در معالجاتی که پزشک دستور انجام آن را به مریض یا پرستار دهد در صورت بروز صدمه بدنی یا تلف، پزشک ضامن است مگر آن که عمل او در قالب موازین فنی و مقررات پزشکی بوده و برائت بیمار را گرفته و همچنین مرتکب تقصیر نیز نشده باشد.
در مواقعی که پرستار متوجه تجویز اشتباه پزشک باشد، صدمه و خسارت وارد شده، مستند به پرستار یا خود مریض است.
طرح دعوا و شکایت علیه پزشکان
برای شکایت از پزشک در ابتدا باید به دفاتر خدمات الکترونیک مراجعه کرده و شکایت خود را ثبت کنیم. پس از ثبت شدن شکایت، پرونده تشکیل شده و به دادسرای مخصوص رسیدگی به جرایم پزشکی ارجاع می‌گردد.
با انجام تحقیقات مقدماتی توسط بازپرس یا دادیار، در فرض صدور قرار جهت مجرمیت و همچنین تایید دادستان، پرونده کیفری به منظور صدور حکم به دادگاه کیفری دو که صالح به رسیدگی اصل دعوا می‌باشد، ارسال می‌گردد.
اگر پزشکی حین عمل جراحی مرتکب تقصیر یا قصور شود چه مجازاتی به او تعلق می‌گیرد؟
هنگامی که بیماری در اثر جراحی فوت نماید، شکایت از پزشک و قصور پزشکی مطرح در این زمینه و مقدار تقصیر هر شخص، در روند پرونده‌ی کیفری مطروحه مورد برسی قرار می‌گیرد.
با توجه به نص ماده 616 قانون مجازات اسلامی، اگرپزشکی بر اثر قصور اعم از بی احتیاطی، بی مبالاتی و عدم مهارت، مرتکب قتل شود. فاعل به دلیل ارتکاب به قتل غیر عمد به حبس از 1 تا 3 سال محکوم خواهد شد. همچنین پرداخت دیه یکی دیگر از جلوه‌های مجازات در جرایم پزشکی می باشد که می‌تواند مورد حکم قرار گیرد.
بدون دیدگاه