شرایط حضانت فرزند

شرایط حضانت فرزند – مفهوم حضانت

حضانت در لغت به معنی حفظ، نگه داری و پرورش دادن می باشد. معنای اصطلاحی حضانت عبارت است از نگه داری و تربیت فرزند. این تربیت ممکن است مادی یا معنوی باشد که جهت ادامه حیات و پرورش جسم و روح فرزند، لازم می باشد. بسیاری از افراد بر این باورند که حضانت بیشتر به وضعیت و همچنین تامین سلامت جسمی کودک مربوط می شود اما به دلیل شکل گیری شخصیت و ابعاد مختلف کودک در دوران کودکی، مراقبت های روحی، اخلاقی و تربیتی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار گردیده اند.

شرایط حضانت فرزند

موارد حضانت چیست و چه تفاوتی با ولایت دارد ؟

به طور کلی حضانت شامل دو موضوع «نگهداری» و «تربیت» می شود. نگهداری همان مواظبت جسمی بوده که شامل مواردی از جمله  شیر دادن، پوشاندن لباس، نظافت کردن، مراجعه نمودن به پزشک و امثال آن می شود . در حالی که تربیت مربوط  به بعد روحی و معنوی کودک می باشد که شامل مواردی از جمله آموزش آداب و رسوم معاشرت و مسائل اخلاقی، تحصیلات و مواردی از این قبیل برای  اداره امور خود در آینده می باشد. از این رو  ماده ۱۱۷۸ قانون مدنی اینگونه  مقرر داشته که والدین باید در حدود توانایی خود اقدام به تربیت اطفال خویش نمایند.

منظور از ولی در قانون مدنی، پدر و جد پدری می باشد که نیازی به حکم دادگاه ندارد . پدر و جد پدری با هم برابر بوده و هر تصمیمی که توسط یکی از آن ها اتخاذ شود  صحیح است. ولی کودک حق دخالت در تمامی امور مالی و غیرمالی او را دارد ومی تواند  هر آنچه که به صلاح او است را  انجام دهد. از جمله اجاره دادن و یا فروختن اموال طفل، اذن در ازدواج و سایر موارد. بنابراین مادر، والدین او و یا خواهر و برادر، ولی طفل محسوب نمی گردند.

تفاوت ولایت و حضانت

1. حضانت، تمامی امور مربوط به نگه داری و سرپرستی از کودک را در بر می گیرد اما ولایت به امور مالی کودک، صغیر و مجنون مربوط می شود که شامل حفظ، نگهداری و اداره اموال او است.
2. حضانت امری است که به طور مشترک میان والدین کودک وجود دارد در حالی که ولایت تنها به پدر یا جد پدری تعلق دارد.
3. کودک به محض تولد تحت ولایت قهری پدر و یا جد پدری خود قرار می گیرد که این ولایت تا زمان رشد و بلوغ کودک ادامه دارد. در حالی که حضانت اینگونه نمی باشد چراکه در صورت وقوع طلاق و جدایی والدین، سرنوشت کودک نامعلوم گردیده و به توافق والدین یا نظر دادگاه بستگی دارد.

سن و مدت حضانت

اولویت نگهداری از فرزندان پس از طلاق زوجین، تا سن ۷ سالگی آن ها  بر عهده مادرشان خواهد بود و حضانت آن ها پس از سن ۷ سالگی  به دست پدر خواهد بود.

اگر والدین بر سر حضانت فرزندان دچار مشکل شوند، شرایط حضانت فرزندان توسط دادگاه و به صورت قانونی محرز شده و تصمیمات مربوط به آن گرفته می شود.

در صورت اعتیاد و احراز عدم صلاحیت پدر، حضانت فرزندان پس از 7 سالگی نیز به مادر آن ها تعلق خواهد داشت.

فرزند پس از رسیدن به سن بلوغ، خود قادر به انتخاب یکی از والدین جهت ادامه زندگی با او می باشد. لازم به ذکر است که پدر موظف به تامین هزینه ها و مخارج فرزندان تحت حضانت مادر نیز می باشد.

حضانت فرزندان پس از طلاق توافقی

بر اساس ماده 29 قانون حمایت از خانواده، تصمیم گیری در رابطه با حضانت فرزندان در هر نوع از طلاق ها بر عهده دادگاه می باشد. در صورتی که زوجی، دختری کمتر از نه سال و پسری کمتر از پانزده سال داشته و به دنبال طلاق توافقی باشند، می بایست در رابطه با حق حضانت فرزندان، پرداخت نفقه و مقدار آن همچنین میزان ملاقات طرف مقابل با فرزندان  به توافق برسند.

البته دادگاه موظف است که مصلحت فرزندان را در تعیین حضانت آنان پس از طلاق در نظر بگیرد.

مطابق قانون، در صورتی که مادری مجددا ازدواج نماید، حق حضانت فرزندان از او گرفته شده و به پدر داده می شود. در حالی که در طلاق توافقی، فرزندان می توانند با توافق والدینشان کماکان تحت حضانت مادر قرار داشته باشند.

حضانت فرزندان پس از  فوت والدین

بر اساس قانون در صورت فوت یکی از والدین، والد زنده حضانت فرزندان را عهده دار خواهد بود. به عنوان مثال در صورت فوت پدر، حضانت فرزندان بر عهده مادرشان خواهد بود . البته اگر دادگاه در پی دادخواست ولی قهری، مادر را فاقد صلاحیت لازم  جهت حضانت از فرزندان بداند، حضانت از مادر گرفته می شود.

در صورت فوت هر دو والدین کودک، حضانت آن  با جد پدری خواهد بود. اگر جد پدری کودک نیز فوت نموده باشد نزدیک ترین خویشان او به ترتیب ارث مسئولیت حضانت کودک را بر عهده خواهند گرفت.