درباره دادنامه چه می دانید؟
با گسترش پرونده های قضایی، بسیاری از افراد درگیر جریان پرونده شده و با اصطلاحتی روبه رو می شوند که شاید با مفهوم آن آشنایی نداشته باشند. یکی از این این اصطلاحات «دادنامه» است. صدور دادنامه ها معمولا پس از رسیدگی به پرونده می باشد. برای پرداختن عمیق تر به مفهوم دادنامه و نیاز به برسی مطالبی داریم تا با روند قانونی پرونده ها آشنا شوید.
درباره دادنامه چه می دانید؟
رسیدگی قضایی به پرونده های حقوقی و کیفری
پرونده های کیفری
در این پرونده ها جرایم به دو دسته قابل گذشت و جرایم غیر قابل گذشت تقسیم می شوند. در جرایم قابل گذشت شاکی، شکایت نامه ای را تنظیم نموده و برای طرح درخواست رسیدگی به پرونده مورد ادعای خود به دادسرا مراجعه می کند. اما جرایم غیر قابل گذشت مستلزم طرح شکایت از طرف شاکی خصوصی نبوده و دادستان می تواند به عنوان مدعی العموم از طرف جامعه، رسیدگی به پرونده ای کیفری را به جریان انداخته و آن را جهت انجام تحقیقات به بازپرس ارجاع دهد.
پرونده های حقوقی
رسیدگی به پرونده های حقوقی در مراجع قضایی مستلزم تنظیم و ارائه دادخواست به مرجع صالح می باشد. قاضی حین رسیدگی مقدماتی به پرونده ها، جلساتی را با حضور طرفین تشکیل می دهد و به ادعا ها و ادله هر یک از طرفین گوش می دهد. در واقع تمامی پرونده ها در دادگاه، مورد برسی قضات قرار گرفته و در خصوص آن ها رای صادر می شود. آرا صادره توسط دادگاه در دو قالب حکم و قرار هستند. در صورت عدم حضور یکی از طرفین در جلسه دادگاه، می توانند نسبت به رای صادره اعتراض یا واخواهی نمایند.
تفاوت حکم و قرار
- همانطور که ذکر شد آرای دادگاه ممکن است به صورت قرار و یا حکم باشد. در صورتی رای صادر شده توسط دادگاه حکم می باشد که در راابطه با ماهیت دعوی بوده و یا قاطع دعوا باشد . یعنی پس از صدور حکم جریان و روند رسیدگی به پرونده متوقف گردد. ختم دعوا در دعاوی حقوقی به صورت فصل خصومت بوده و در دعاوی کیفری نیز سبب تعیین مجازات و میزان آن، خواهد گردید . حکم تنها توسط قاضی صادر می شود.
- یکی از اشکال آرای صادره توسط محاکم به صورت قرار می باشد. قرار اثری موقت داشته و کاربرد آن برای یک محدوده زمانی مشخصی می باشد. مطابق با قانون آیین دادرسی مدنی، در صورتی که رای صادر شده از دادگاه نسبت به ماهیت دعوا نبوده و قاطع آن نباشد، قرار خواهد بود. بنابر این هر رایی که در دادگاه صادر می شود، اگر دارای خصوصیات حکم نباشد، قرار است.
قرار ها نیز انواع مختلفی دارند که عبارتند از قرار مقدماتی، قرار قاطع و قرار شبه قاطع، قرار موقت یا توقیفی، قرار غیر قطعی و …
بنابراین حکم و قرار در موارد زیر با یکدیگر تفاوت دارند.
- حکم سبب مختومه شدن پرونده می شود اما قرار نه: یکی از مهم ترین تفاوت هایی که میان حکم و قرار وجود دارد این است که پرونده خاتمه پیدا کرده و از روند رسیدگی خارج می شود یا خیر. همانگونه که ذکر شد حکم، پایان جریان رسیدگی به پرونده را دنبال دارد اما قرار های صادره این ویژگی را نداشته و صرفا برای کامل تر شدن پرونده صادر می شود.
- اثر حکم با اثر قرار متفاوت است: صدور حکم ممکن است منجر به مجازات مالی، حبس و … گردد اما قرار دارای چنین اثری نبوده و ممکن است که به موجب صدور آن شخص به چیزی محکوم نشود.
- موضوع حکم تصمیم گیری دررابطه با مهایت دعوا می باشد: قاضی برای صدور حکم می بایست به ماهیت دعوا ورود پیدا کرده و پرونده را مورد رسیدگی قرار دهد. در حالی که قرار اینطور نبوده و گاها برای تکمیل اطلاعات پرونده، صادر می شود.
لازم به ذکر است که حکم تنها توسط قاضی صادر می شود اما قرار می تواند توسط قاضی، دادستان، دادیار و امثالهم صادر شود.
صدور دادنامه
رای صادره از سوی دادگاه در قالب دادنامه می باشد. در واقع دادنامه رای قاضی به صورت مکتوب است.
ممکن است قاضی آراء صادره در خصوص پرونده های کیفری و حقوقی را با صدای بلند اعلام نماید. در این مواقع رای قاضی به شکل دادنامه نمی باشد چرا که دادنامه به صورت کتبی صادر می شود.
قاضی برای صدور رای به صورت دادنامه، ابتدا رای خود را به صورت دستنویس نوشته و امضاء می نماید. سپس این نسخه از رای در دادگاه بایگانی شده و نسخه تایپ شده آن به طرفین و یا وکیل آن ها ابلاغ می گردد.
*لازم به ذکر است که آرا طی سه سال اخیر به صورت الکترونیکی ابلاغ می شوند. و اشخاص می توانند اموری از جمله شکایت و تقدیم دادخواست را از طریق سیستم راه اندازی شده تحت عنوان سامانه خدمات الکترونیک قضایی انجام دهند.
در صورت نیاز به مشاوره در خصوص تنظیم دادخواست، اظهار نامه و …،با وکیل متخصص در این امر با شماره ٠٢١٢٢٢٢٧۵۵١ تماس حاصل فرمایید.
سروش سلامیان وکیل پایه یک دادگستری مرکز
بدون دیدگاه