ثبت موقت کشتی ها در نظام دریایی ایران
در ثبت کشتی ها، اصل بر ثبت دائمی یک کشتی در نظام ثبت یک کشور است و ثبت موقت کشتی ها، به عنوان یک استثنا محسوب می شود و برای رفع نیازهای خاص طراحی شده است.
این استثنائات در مواد ۱۶ و ۱۸ قانون دریایی ایران مصوب ۱۳۴۳ تعیین شده است که شامل ثبت کشتی هایی است که در خارج از مرزهای ایران است و تصمیم دارد که برای ثبت نظام دریایی ایران، به این کشور سفر کند که از آن به کشتی های متقاضی ثبت نام میبریم و نیز کشتی هایی که در ایران در دست ساختمان است.
مورد دیگری نیز وجود دارد که اگرچه در قانون دریایی ایران مصوب ۱۳۴۳ بدان اشاره نشده است، اما الزاماً باید به صورت ثبت موقت انجام پذیرد و آن ثبت کشتی های اجاره ای است.
ثبت موقت کشتی ها در نظام دریایی ایران
کشتی های در دست ساختمان و کشتی های متقاضی ثبت
بر اساس ماده ۱۸ قانون دریایی ایران مصوب ۱۳۴۳:
کشتی های در دست ساختمان (موضوع ماده ۵ این قانون) باید موقتاً به ثبت برسد و گواهینامه ثبت موقت جهت آنها صادر گردد. کارخانه سازنده کشتی موظف است اظهارنامه ای مشتمل بر شماره ردیف و مشخصات تفصیلی کشتی جهت ساختمان تهیه و به سازمان بندر ها و کشتیرانی تسلیم نماید. پس از اینکه کشتی در دست ساختمان آزمایش و تحویل مالک گردید گواهینامه ثبت باطل و مسترد خواهد شد.
چنانچه از ماده مذکور مشخص است، کشتی که در ایران در دست ساختمان است است تا وقتی که سازنده آن را تحویل نداده است، ایرانی محسوب می شود. تصویب این ماده نه به دلیل وجود صنعت کشتی سازی پیشرفته و مدرن در کشور، بلکه به منظور حمایت از سرمایه گذاران فعال در صنعت کشتی سازی سنتی و قدیمی بود که کم و بیش در سواحل جنوبی و شمالی کشور از سالها قبل آغاز شده بود و ادامه داشت و مقنن حمایت خود را عاملی برای توسعه و پیشرفت آن می دانست.
کشتی سازی صنعتی است پیشرفته و مدرن که در اختیار تعداد محدودی از کشورها قرار دارد. چین، کره جنوبی و آلمان از جمله این کشورها محسوب می شوند.
هرچند ایران در سالهای اخیر در این صنعت به پیشرفت های چشمگیری نائل و موفق به احداث کارخانه های ساخت و تعمیر کشتی شده است، اما به دلیل جوان بودن این صنعت در ایران و ناتوانی آن در ساخت کشتی های بزرگ، شرکت های کشتیرانی داخلی در خرید کشتی و تکمیل ناوگان خود کماکان به صنعت کشتی سازی کشورهای قدرتمند در این زمینه وابسته اند و در نتیجه، باید کشتی های مورد نیاز خود را از بازارهای این کشورها خریداری کنند. بدیهی است کشتی ای که در یکی از این کشورها خریداری می شود و مالک آن مایل است آن را در ایران به ثبت برساند، باید برای انجام تشریفات مربوط به ثبت و کسب تابعیت ایرانی، کشتی خود را به یکی از بندر ها کشور منتقل نماید.
کشتی خریداری شده یا به شکل مستعمل و دست دوم یا به صورت نو و دست اول از کارخانه سازنده تحویل گرفته میشود. در هر دو حالت کشتی خریداری شده برای انجام سفر در حد فاصل بندر محل خریداری شده و بندر مقصد در ایران نیاز به اخذ گواهینامه ثبت موقت دارد.
ماده ۱۶ قانون دریایی ایران نیز در همین زمینه تنظیم شده و مقرر می دارد:
نمایندگان کنسولی ایران می توانند با کسب اجازه از سازمان بندرها و کشتیرانی به استناد گواهینامه های فنی صادره از طرف یکی از موسسات صلاحیتدار بین المللی مذکور در ماده فوق گواهینامه ثبت موقت جهت کشتی هایی که در ایران به ثبت خواهند رسید صادر نمایند. اعتبار اینگونه گواهینامه های ثبت موقت متناسب با مدت مسافرت کشتی یکی از بندرهای ایران جهت انجام تشریفات ثبت خواهد بود و نباید از شش ماه تجاوز کند. رونوشت گواهی نامه ثبت موقت باید به اداره ثبت کشتی های سازمان بندر ها و کشتیرانی ارسال شود و اصل گواهی ثبت موقت باید به سازمان بندر ها و کشتیرانی تسلیم شود.
همانطور که در این ماده ملاحظه می شود با صدور گواهینامه ثبت موقت برای کشتی خریداری شده در خارج از کشور تابعیت موقت ایرانی به آن اعطا می شود. این تابعیت دارای چند ویژگی است:
- به کشتی هایی اعطا می شود که در ایران به ثبت خواهند رسید؛
- موقتی و متناسب با مدت مسافرت به یکی از بندرهای ایران است که نباید از شش ماه تجاوز کند.
- صرفاً جهت انجام تشریفات ثبت و نه به منظور اهداف تجاری یا هر انگیزه دیگر اعطا می شود؛
- با ورود کشتی به بند موردنظر از درجه اعتبار ساقط می شود.
معمولاً چون اصل گواهی نامه ثبت موقت در اختیار مالک فرمانده کشتی گذاشته می شود و رونوشت آن نزد مقامات کنسولگری ایران در کشور صادر کننده قرارداد، با ورود کشتی با تابعیت موقت ایرانی به بند مقصد، اصل گواهینامه ثبت موقت باید بلافاصله به سازمان بندرها و کشتیرانی تسلیم شود و رونوشت آن را نیز باید کنسولگری صادر کننده به سازمان مذکور ارسال کند. بدین ترتیب پس از پشت سر گذاشتن این مراحل کشتی فاقد ثبت و تابعیت بوده و باید برای ثبت و کسب تابعیت و برافراشتن پرچم ملی ایران تشریفات قانونی را به عمل آورد.
ثبت کشتی های اجاره ای
چنانکه بیان شد، اگر چه قانونگذار ثبت کشتی های اجاره ای به صورت کامل را در زمره ی موارد ثبت موقت ذکر نکرده اما در برخی اقسام اجاره کشتی، چاره ای جز ثبت موقت کشتی در نظام دریایی ایران نیست.
از میان اقسام قرارداد های اجاره کشتی، تنها کشتی های اجاره ای کامل یا دربست نظام خاص ثبت دارند و در مورد سایر انواع اجاره ی کشتی اصولا ثبت مجدد معنا ندارد. با این تعریف، از آنجا که اکثر کشور ها یکی از شرایط ثبت کشتی را مالکیت حداقل ۵۱ درصد کشتی توسط اتباع دولت خود میدانند، اصولاً کشتی نمی تواند تابعیت دائم کشور دیگر را اتخاذ نماید. حقوق بین الملل و اکثر کشورها، راهکار ثبت موقت را برای این گونه کشتی ها برگزیده اند.
در صورت نیاز به مشاوره در خصوص حمل و نقل های دریایی و امور مربوط به کشتیرانی و ثبت کشتی، با وکیل متخصص در این امر با شماره ٠٢١٢٢٢٢٧۵۵١ تماس حاصل فرمایید.
سروش سلامیان وکیل پایه یک دادگستری مرکز
بدون دیدگاه