بیمه مالکیت فکری

بیمه مالکیت فکری

امروزه داشتن بیمه مالکیت فکری به امری ضروری تبدیل شده است. چرا که آفرینه‌های فکری از اهمیت اقتصادی و ارزش بالایی برخوردار بوده و همواره ترس ورود خسارت به این اموال وجود دارد‌. بنابراین برسی مسائل ویژه مربوط به قرارداد بیمه و ارکان آن لازم و جالب توجه به نظر می‌رسد.

مفهوم بیمه مالکیت فکری و انواع پوشش‌های آن

با توجه به جدید بودن اموال مربوط به آفرینه‌های فکری، پوشش خطرات مربوط به نقض یا زوال این آفرینه‌ها همواره مورد اختلاف بیمه گذاران و بیمه گران بوده است. هنگامی که شرکتی تجاری مسئولیت مدنی خود را بیمه می‌نماید، این انتظار را دارد که مسئولیت او تحت پوشش بیمه نامه قرار بگیرد. خواه ناشی از نقض حق اختراع متعلق به اشخاص ثالث بوده خواه ناشی از عدم اجرای تعهدات قراردادی وی باشد. امروزه تردیدی در مالیت داشتن اموال فکری نبوده و این اموال در شمار دارایی شرکت محسوب می‌گردند. از این رو بیمه گران نباید از ورود خسارات به این اموال غافل شوند. در صورتی که بیمه‌های جامع مسئولیت مدنی و یا بیمه جامع اموال قادر به پوشش دهی خطرات مالکیت فکری نباید و یا این گونه خسارات با توجه به توافق طرفین از موضوع بیمه نامه استثنا شده باشد، می‌بایست به بیمه نامه‌هایی خاص روی آورد که قادر به پوشش دهی خطرات مزبور باشد.

مورد بیمه مالکیت فکری

منظور از «مورد بیمه» در قرارداد بیمه‌های تجاری، موضوع این قرارداد و خطراتی که تحت پوشش آن هستند، است. در واقع هر آن چیزی که تحت پوشش بیمه‌ای قرار می‌گیرد اعم از مال (به صورت عین یا منفعت و‌…)، موضوع بیمه بوده و بیمه گر موظف است تا خسارات وارده به آن را جبران نماید. حادثه یا خطر موضوع بیمه، همان اتفاقاتی است که وقوع آن‌ها، تحقق تعهد بیمه گر را سبب می‌گردد. مبحث موضوع بیمه مالکیت فکری و نیز خطرات مزبور، در دو نوشته‌ی مجزا مورد برسی قرار خواهد گرفت.

موضوع بیمه مالکیت فکری

با گذشت زمان شاهد پیدایش حقوق مالکیت فکری و مسائل جدیدی که این حوزه برای دانش حقوق به همراه داشته، بوده‌ایم که حقوق دانان سنتی را با چالش‌هایی روبه رو کرد‌. در واقع این چالش‌ها ناشی از ماهیت غیر عینی و ناملموس این اموال و در عین حال ارزشمند بودن آن‌ها است. سوالی که همواره در رابطه با اموال فکری مطرح می‌گردد این است که آیا امکان بیمه کردن مالی که غیر قابل مشاهده است و خسارت مادی به آن وارد نمی‌شود وجود دارد؟ با توجه به مباحثات گسترده‌ای که در ابتدای راه میان حقوق دانان خارجی صورت گرفته است، پاسخ این سوال مثبت است. در واقع عقد بیمه قراردادی است که جهت جبران خسارات وارده به بیمه گذار منعقد گردیده و با توجه به مال بودن و ارزشمند بودن موضوع بیمه، تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرد. چرا که آفرینه‌های فکری از حقوق مالی بوده و مطابق ماده 4 قانون بیمه ایران، هر مالی شایستگی آن را دارد که موضوع بیمه قرار گیرد.

انواع اموال فکری

با توجه به اینکه دوام حرفه بیمه گری بسیار وابسته به پیش بینی احتمالات، محاسبات بیمه‌ای و قابلیت جبران خسارت است، باید موضوعات مالکیت فکری را از یکدیگر تفکیک کرد تا آن دسته را که می‌توان موضوع بیمه قرارداد برشمرد. اموال فکری در وهله نخست به دو دسته ادبی هنری و صنعتی تقسیم می‌شوند. انواع پوشش‌های بیمه‌ای با توجه به سیر تـاریخی و جایگاه خطرات ویژه مالکیت فکری به دو دسته به “بیمه نامه‌های عام و سنتی” و “بیمه نامه‌های خاص و نوین” تقسیم شده و در هر بخش انواع مختلف بیمه‌های مالکیت فکری، مورد تحلیل قرار می‌گیرد.‌ به ویژه تبیین حقوقی مسائل جدیدی که در بیمه‌های نوین مالکیت فکری مطرح هستند بسیار قابل توجه است.

پوشش‌های بیمه‌ای عام و سنتی

این نوع بیمه نامه‌ها به طور خاص خطرات مربوط به اموال فکری را بیمه ننموده و چـه بسا قصد طراحان آن‌ها بـه هیچ وجه پوشش مزبـور نبوده اما رویه قضایی با تفاسیر گوناگون، چنین پوششی را از آن‌ها برداشت کرده است. از مهم‌ترین این نوع بیمه نامه‌ها، می‌توان به بیمه جامع مسئولیت مدنی و بیمه مسئولیت رسانه‌ای اشاره کرد.

پوشش‌های بیمه‌ای خاص و نوین

بیمه نامه‌های عام و سنتی نـه تنها بـرای پوشش خطرات وارد به اموال فکری کافی نمی‌باشد‌ بلکه در عمل ایراداتی به آن‌ها وارد است؛ میان اموال فکری و خطرات وارد به آن‌ها با سایر اموال و مسـئولیت‌های بیمه گذار همسانی وجود نداشته و جمع آن‌ها در‌ یک بیمه نامه، اجرای مطلوب قرارداد بیمه و تعهدات بیمه گر را با دشواری روبه رو می‌سازد. از این رو بازار بیمه درصدد طراحی بیمه نامه‌های خاص در زمینه‌ی امـوال فکـری بـا در نظر گرفتن جامعیت و یکپارچگی خطرات و خسارات مربوطه بر آمد.

سوالات متداول درمورد بیمه مالکیت فکری