آشنایی با قرارداد کشف پریمیوم
با گذشت زمان و تحولات اقتصادی که در طی سالیان اخیر شاهد آن بودیم، سرمایه گذاران نیازهای جدیدتری برای خود یافتهاند. به عنوان مثال یکی از مهمترین کارهایی که تولیدکنندگان کالا همواره انجام میدهند، خرید مواد اولیه مورد نیاز است. چرا که لازمهی برنامه ریزی تولید نیاز به تامین مستمر مواد اولیه دارد. همچنین خریدارها برآنند تا از خرید کالای مورد نظر خود در مدت زمانی مشخص اطمینان حاصل نمایند. قرارداد کشف پریمیوم یکی از ابزارهای مالی جدیدی است که بورس کالا جهت پاسخ به این نیازها معرفی کرده است. درواقع تولید کنندگان و مصرف کنندگان کالا با بهرگیری از قرارداد کشف پریمیوم، وارد تعهدی بلند مدت میشوند تا از این طریق بتوانند کالای مشخص شده را در زمان تعیین شده تامین نمایند. بهره گیری از این قرارداد کاربرد بسیاری را برای صنایعی که به طور پیوسته با یکدیگر در تبادل هستند به دنبال خواهد داشت.
مفهوم و مبانی حقوقی قرارداد کشف پرمیوم در صنعت نفت و گاز
این قرارداد نوعی قرارداد بلند مدت است که در بازار فیززیکی بورس کالای ایران، مورد معامله قرار میگیرد. براساس این قرارداد، طرفین متعهد میشوند که در زمان مشخص و معینی در آینده، کالای تعیین شده را براساس قیمت نهایی (که از فرمول قیمت مبنا به علاوه مابه التفاوت توافق شده، محاسبه میشود) معامله نمایند. مبلغ یا درصدی را که جهت محاسبه قیمت نهایی به قیمت مبنا اضافه شده یا از آن کسر میگردد را پرمیوم گویند. البته خریدار باید حین توافق، قسمتی از مبلغ معامله را تحت عنوان وجه تضمین نزد اتاق پایاپای قرار دهد. تسویه مابقی مبلغ نیز طبق شرایط مورد توافق طرفین حین عقد قرارداد، صورت میگیرد. تا به امروز محصولاتی از جمله لوله مسی، اپوکسی رزین، آهن اسفنجی و… توسط قرارداد کشف پرمیوم مورد معامله قرار گرفتهاند.
نحوه محاسبه قیمت نهایی
لازم به ذکر است که در این نوع قرارداد قیمت معامله در آینده عدد مشخصی نمیباشد. در واقع میتوان گفت که قیمت نهایی فرمولی است متشکل از دو بخش است. بخش اول قیمت مبنا و بخش دوم پریمیوم قرارداد. خریدار و فروشنده حین عقد قرارداد در مورد پرمیوم به توافق خواهند رسید. قیمت مبنا نیز در زﻣﺎن ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه در اﻃﻼﻋﻴﻪ ﻋﺮﺿﻪ، ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺮﺟﻊ ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل ﺑﻮرس اﻋﻼم میگردد.
تفاوت قراردادهای پریمیوم، آتی و سلف
پس از انعقاد قرارداد سلف، خریدار موظف به پرداخت کل مبلغ توافق شده است. تعهد فروشنده نیز بر تحویل کالای مورد نظر در تاریخ سررسید با حجم و قیمت توافق شده در قرارداد است. اما در قرارداد آتی، پرداخت کل مبلغ حین معامله ضروری نیست. در این قرارداد توافق فروشنده و خریدار بر معاملهی مقدار مشخصی از کالا با کیفیت و قیمتی معلوم و در زمان مشخصی است. همچنین بخشی از ارزش معامله به عنوان وجه تضمین نزد اتاق پایاپای بورس قرارداده میشود و همچنین محاسبه سود و زیان این معامله به صورت روزانه است. فروشنده نیز باید در زمان سررسید قرارداد، کالای مورد نظر را تحویل داده و خریدار نیز متعهد به پرداخت وجه است. کارکرد قرارداد پرمیوم شباهتی با قرارداد آتی دارد. با این تفاوت که در قراردادهای پرمیوم قیمت معامله به طور دقیق مشخص نبوده و محاسبه قیمت نهایی آن از طریق فرمول مشخصی انجام میشود.
مزایای قرارداد کشف پریمیوم
نوع ساز و کار قرارداد پرمیوم منافعی را برای خریدار و فروشنده به همراه دارد که به شرح ذیل هستند:
- این قراداد امکان پوشش ریسک معامله را برای هر دو سمت خریدار و عرضه کننده در پی دارد.
- قراردادهای پریمیوم امکان تنظیم قراردادهای بلند مدت را در چارچوب و سازو کارهای قانونی فراهم میسازد.
- عادلانه بودن خرید و فروش در این قراردادها یکی دیگر از مزیتهای آن محسوب میگردد.
- بهره وری در زنجیره تامین و تولید خریدار و فروشنده را ارتقا میدهد.
چه مشخصاتی در اطلاعیه عرضه قراردادهای کشف پریمیوم درج شده است؟
- تاریخ معامله کشف پریمیوم: در این تاریخ حراجی برای کشف پریمیوم معامله صورت میگیرد.
- قیمت پایه پریمیوم: قیمت پیشنهادی اولیه برای پریمیوم که پیشنهاد آن از سوی کارگزار عرضه کننده است.
- مهلت تسویه کشف پریمیوم.
- مرجع قیمت مبنا.
- فرمول محاسبه قیمت نهایی.
- میزان پیش پرداخت معامله نهایی.
- قیمت علی الحساب.
- نوع قرارداد معامله نهایی.
- تاریخ معامله نهایی.
- نوع تسویه قرارداد کشف پریمیوم.
- نوع تسویه قرارداد نهایی.
- نوع و نرخ تضمین کشف پریمیوم.
- نوع و نرخ تضمین تکمیلی.
سوالات متداول درمورد قرارداد کشف پریمیوم
قرارداد کشف پریمیوم چیست؟
قرارداد کشف پریمیوم یک ابزار مالی در بورس کالا است که به تولیدکنندگان و مصرفکنندگان اجازه میدهد کالای مشخصی را در زمان تعیین شده و با قیمتی نهایی مبتنی بر فرمولی مشخص، معامله کنند.
مبنای حقوقی قرارداد کشف پریمیوم چیست؟
این قرارداد نوعی قرارداد بلند مدت است که در بازار فیزیکی بورس کالای ایران مورد معامله قرار میگیرد و تعهدات طرفین براساس قیمت مبنا به اضافه یا منهای پرمیوم محاسبه میشود.
نحوه محاسبه قیمت نهایی در قرارداد کشف پریمیوم چگونه است؟
قیمت نهایی از دو بخش تشکیل میشود: قیمت مبنا که توسط مرجع بورس اعلام میشود و پرمیوم که توافقی بین خریدار و فروشنده است.
تفاوت قرارداد کشف پریمیوم با قراردادهای آتی و سلف چیست؟
در قرارداد سلف کل مبلغ حین عقد پرداخت میشود، در قرارداد آتی مبلغی به عنوان وجه تضمین در نظر گرفته میشود و محاسبه سود و زیان روزانه است. در قرارداد کشف پریمیوم، قیمت نهایی با فرمول محاسبه میشود و دقیقاً مشخص نیست.
مزایای قرارداد کشف پریمیوم چیست؟
این قرارداد امکان پوشش ریسک معامله، تنظیم قراردادهای بلند مدت، عدالت در خرید و فروش و افزایش بهرهوری در زنجیره تأمین و تولید را فراهم میسازد.
چه مشخصاتی در اطلاعیه عرضه قرارداد کشف پریمیوم درج میشود؟
اطلاعیه شامل تاریخ معامله کشف پریمیوم، قیمت پایه پریمیوم، مهلت تسویه، مرجع قیمت مبنا، فرمول محاسبه قیمت نهایی، میزان پیش پرداخت، نوع قرارداد و نوع و نرخ تضمین است.
خریدار در قرارداد کشف پریمیوم چه تعهداتی دارد؟
خریدار موظف است پیش پرداخت مشخص شده را به اتاق پایاپای واریز کند و در زمان سررسید مابقی مبلغ را طبق توافق پرداخت نماید.
من تولید کننده هستم. چجوری میتونم با این قرارداد مطمئن بشم که همیشه مواد اولیه دارم؟
این قرارداد به شما به عنوان تولیدکننده اجازه میدهد تا یک تعهد بلندمدت با تامینکننده داشته باشید. با استفاده از قرارداد کشف پریمیوم، شما میتوانید برای تامین مستمر مواد اولیه مورد نیاز خود، قراردادهای بلندمدت منعقد کنید و از تامین به موقع کالا در آینده اطمینان حاصل نمایید.
اگه قیمت بازار یهو خیلی بالا بره، قیمت نهایی کالایی که با این قرارداد خریدم هم همونقدر زیاد میشه؟
قیمت نهایی در قرارداد کشف پریمیوم از فرمول “قیمت مبنا به علاوه پریمیوم” محاسبه میشود. قیمت مبنا در زمان مشخصی از سوی بورس کالا اعلام میگردد که این قیمت بر اساس قیمتهای بازار است، بنابراین نوسانات بازار در قیمت نهایی شما تاثیرگذار خواهد بود. با این حال، پریمیوم که بخش ثابت قرارداد است، به شما امکان مدیریت ریسک را میدهد.
فرق قرارداد پریمیوم با قرارداد آتی چیه؟
شباهت اصلی این دو قرارداد در تعهد برای معامله در آینده است، اما تفاوت عمده آنها در نحوه تعیین قیمت نهایی است. در قرارداد آتی، قیمت در زمان معامله به طور دقیق مشخص است، اما در قرارداد پریمیوم، قیمت نهایی از طریق یک فرمول و بر اساس قیمت مبنای بازار در آینده محاسبه میشود.
من میخوام یه قرارداد کشف پریمیوم ببندم، باید کل پول رو اول بدم؟
بر اساس قرارداد کشف پریمیوم، شما به عنوان خریدار باید در زمان توافق، قسمتی از مبلغ معامله را به عنوان وجه تضمین نزد اتاق پایاپای بورس قرار دهید. تسویه مابقی مبلغ، بر اساس شرایط توافق شده در قرارداد و در زمان نهایی معامله صورت میگیرد.
اگه طرف مقابلم به تعهدش عمل نکنه، چی میشه؟
یکی از مزایای اصلی قراردادهای پریمیوم، وجود چارچوبهای قانونی و ساز و کار بورس کالا است. این قراردادها امکان تنظیم توافقات بلندمدت را در چارچوب قانونی فراهم میکنند و در صورت عدم انجام تعهد از سوی هر یک از طرفین، قوانین بورس کالا برای جبران خسارت و رسیدگی به تخلفات اجرا خواهد شد.
قیمت نهایی این قراردادها چطور محاسبه میشه؟
فرمول محاسبه قیمت نهایی در قرارداد کشف پریمیوم از دو بخش تشکیل شده است: “قیمت مبنا” و “پریمیوم”. پریمیوم مبلغ یا درصدی است که در زمان قرارداد روی آن توافق میشود و ثابت است. قیمت مبنا نیز در زمان تعیین شده از سوی مرجع مورد قبول بورس اعلام میگردد و متغیر است.
کدوم نوع کالاها رو میشه با این قرارداد معامله کرد؟
خیر، قرارداد کشف پریمیوم تنها مختص نفت و گاز نیست. همانطور که در متن اشاره شد، محصولاتی مانند لوله مسی، اپوکسی رزین، آهن اسفنجی و… نیز تا به امروز با استفاده از این نوع قرارداد معامله شدهاند. این قرارداد برای کالاهایی که نیاز به تامین مستمر دارند، مناسب است.
این قرارداد چه مزایایی برای خریدار و فروشنده داره؟
قرارداد کشف پریمیوم مزایای متعددی برای هر دو طرف دارد. این مزایا شامل پوشش ریسک نوسانات قیمت، امکان تنظیم قراردادهای بلندمدت در چارچوب قانونی، بهرهوری در زنجیره تامین و عادلانه بودن قیمت برای هر دو طرف است.
میشه یه مثال بزنید که بفهمم این قرارداد چطور کار میکنه؟
فرض کنید یک تولیدکننده نیاز به مواد اولیه دارد. این تولیدکننده با استفاده از قرارداد کشف پریمیوم با تامینکننده توافق میکند که به مدت یک سال، ماهانه یک مقدار مشخصی از مواد را با قیمت مبنای بازار در آن ماه، به علاوه یک پریمیوم مشخص، خریداری کند. به این ترتیب، تامینکننده از فروش تضمینی و تولیدکننده از تامین مطمئن کالا بهرهمند میشود.
اطلاعیه عرضه این قرارداد چه اطلاعاتی به ما میده؟
اطلاعیه عرضه قراردادهای کشف پریمیوم شامل اطلاعاتی کلیدی مانند تاریخ معامله کشف پریمیوم، قیمت پایه پریمیوم، مرجع قیمت مبنا، فرمول محاسبه قیمت نهایی، میزان پیشپرداخت و نوع و نرخ تضمینها است. این اطلاعات به خریدار و فروشنده کمک میکند تا تصمیمات خود را بر اساس شرایط مشخص شده بگیرند.