ثبت و مراحل دریافت مجوز برای شرکتهای هلدینگ
براساس تعاریف سازمان بورس و اوراق بهادار مصوب 1386، مراحل ثبت به این شرح است:
در ثبت شرکتهای هلدینگ دو نکته حائز اهمیت است: اگر قبل از نام اصلی شرکت عبارت هلدینگ باشد باید قبل از ثبت شرکت در اداره ثبت شرکتها از سازمان اوراق بهادار و بورس مجوز مربوطه را دریافت نمایند. در صورت نبودن این پیشوند، نیازی به دریافت مجوز نیست. شرکتهایی که در قالب شرکت سهامی عام یا خاص هستند باید توسط مجوز سازمان بورس و اوراق بهادار به ثبت برسند. در جهت ثبت شرکت هلدینگ و دریافت مجوز از سازمان بورس اوراق بهادار، مدیر عامل و اعضای هیات مدیره باید درخواست خود را به این سازمان اعطا نمایند. و یا متقاضی، ابتدا درخواست خود را مطابق فرم تقاضای صدور مجوز تاسیس شرکت مالک یا هلدینگ به همراه فرم پرسشنامه مشخصات داوطلب سمت مدیر عاملی و عضویت در هیئت مدیره نهاد مالی، تکمیل ذات توسط اعضای هیأت مدیره و مدیرعامل پیشنهادی، برای مدیریت نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس اوراق بهادار ارسال میکند در صورت موافقت سازمان مربوطه، نامهای مبنی بر تایید ثبت شرکت، و موافقت اصولی خود، با تاسیس شرکت ابلاغ و ارسال مینمایند. در صورت موافقت اصولی سازمان با تاسیس شرکت، شرکت ملزم است مدارک اعلام شده توسط سازمان را ظرف مهلت مقرر تکمیل نماید؛ پس از تکمیل مدارک مورد نظر سازمان نامهای مبنی بر اجازه تاسیس شرکت هلدینگ و ثبت نزد مرجع ثبت شرکتها صادر خواهد کرد.
نکته: موضوع فعالیت شرکتهای هلدینگ متنوع است و میتواند در حوزههای مختلف بازرگانی خدماتی و صنعتی فعالیت نمایند. پس از اعلام موافقت با تاسیس شرکت متقاضی باید طی مهلت مقرر شرکت را نزد مرجع ثبت شرکتها به ثبت رسانده، مستندات مربوطه را به سازمان ارائه دهد. پس از ثبت نهاد مالی نزد مرجع ثبت شرکتها و موسسات غیرتجاری، شرکت مدارک لازم را جهت ثبت نزد سازمان ارائه مینماید و در صورت احراز شرایط مجوز فعالیت، مجوز فعالیت برای شرکت صادر میگردد.
چالشهای حقوقی و مالیاتی ساختار هلدینگ در ایران
مدارک لازم برای ثبت شرکت هلدینگ
- آگهی تاسیس شرکت مالک.
- ارائه نامه نمایندگی شرکت مادر جهت ثبت شرکت هلدینگ.
- ارائه کپی مدارک هویتی سایر سهامداران (حداقل دو نفر) اعم از حقیقی یا حقوقی.
- ارائه گواهی عدم سوء پیشینه نماینده شرکت مادر و سایر اعضای هیات مدیره و بازرسی.
حداقل سرمایه برای تشکیل شرکت مالک (هلدینگ)
مطابق مصوبه مورخ 1386/2/15 هیئت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار حداقل سرمایه شرکتهای مالک به شرح زیر تعیین گردیده است:
- در شرکتهای مالک از نوع سهامی خاص 50 میلیارد ریال.
- در شرکتهای مالک از نوع سهامی عام یکصد میلیارد ریال است.
- ضمانت اجرا در خصوص عدم ثبت، عدم ذکر نوع و سرمایه و مسئولیت اداره شرکتهای هلدینگ.
با وحدت ملاک از ماده 220 قانون تجارت، اگر هر شرکت ایرانی که وجود داشته یا تشکیل میگردد نسبت به عدم ثبت و عدم نوع شرکت، مطابق بر مقررات این قانون نباشد، شرکت تشکیل شده، تضامنی محسوب میگردد و مطابق بر ماده 201 قانون تجارت سرمایه شرکت را باید صریحا اعلام نماید. همواره از منظر تجاری و اقتصادی، تشکیل شرکتهای هلدینگ از مزایای قابل توجهی برخوردار است زیرا سهامداران این شرکتها بدون به دوش کشیدن مسئولیت اداره شرکت، در منافع آن سهیم هستند. به عبارت دیگر، به جای خرید داراییهای شرکتهای تابعه، از طریق تملک سهام این شرکتها در منافع آنها شریک میشوند و میتوانند از طریق سیستم هلدینگ سهام مدیریتی شرکتهای دیگری را نیز تحت کنترل خود در آورند. زیرا شرکتها تنها نیاز به تملک نیمی از سهام مدیریت شرکت تابعه را دارند. به دلیل تعیین خط مشی های شرکتهای زیر گروه شرکت مادر، خط مشی آنها با یکدیگر هماهنگ میگردد و از این رو اهداف کلی درون و برون مرزی شرکتهای مادر تحقق مییابد.
حق رای در شرکتهای هلدینگ
شرکت هلدینگ با سرمایه گذاری در شرکت سرمایه پذیر جهت کسب انتفاع، آنقدر حق رای کسب میکند که برای کنترل عملیات شرکت، هیات مدیره موثر باشد. مطابق بر اصول قانون تجارت ایران، این انتخاب از طریق مجمع عمومی عادی نسبت به نصب، عزل، مرجع تعیین کننده و مرجع پاسخگوی هیات مدیره، صورت میپذیرد. لازم به ذکر است که شرکت هلدینگ، تمامی سهام عادی و بخشی از سهام غیر عادی (موسس یا ممتاز) دارای حق رای، شرکت دیگری را در اختیار دارد شرکت مملوک یا شرکت فرعی تملیک شده که تحت عنوان شرکتهای وابسته Affiliates یا شرکتهای عملیاتی operating نیز شناخته میشوند، هویت قانونی خودشان را به عنوان شرکتهای مجزا حفظ میکنند، اما کنترل هر شرکت فرعی موجب حفظ اختیار تعیین هیات مدیره، مدیریت، توانایی خرید و فروش سهام و اوراق قرضه آن میشود. بلوک سهام که در حقیقت ما حداقل تعداد سهام لازم برای داشتن یک حق رای است، در اینجا کاربرد بسیاری دارد. مع الوصف حق رای سهامداران قابل اسقاط نیست، مگر با وحدت ملاک، در موارد مقرر قانونی (مواد 37، 49، 77، 127، 168 ل،ا،ق،ت) در شرکت سهامی با توجه به امکان ایجاد بلوک سهام، الزاما هر سهم یک رای ندارد. با توجه به اینکه قوانین محدود کننده در رابطه با میزان خرید سهام با رای شرکتها در قانون تجارت ایران وجود ندارد، غالبا شرکتهای سرمایه گذار اقدام به خرید درصد بالاتری از سهام شرکتها کردهاند و در حقیقت شرکتهای دیگر را کنترل مینمایند فی الواقع این شیوه کنترل مغایر با هدف کنترل با مالکیت محدود میباشد.
سوالات متداول درمورد ثبت و مراحل دریافت مجوز برای شرکتهای هلدینگ
شرکت هلدینگ چیست و چه کاربردی دارد؟
شرکت هلدینگ شرکتی است که با سرمایه گذاری در شرکتهای دیگر، کنترل مدیریتی یا مالی آنها را در اختیار میگیرد بدون آنکه الزاماً به فعالیت عملیاتی مستقیم بپردازد.
چه زمانی نیاز به دریافت مجوز سازمان بورس برای ثبت هلدینگ است؟
اگر پیش از نام اصلی شرکت عبارت 'هلدینگ' باشد، دریافت مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار قبل از ثبت شرکت الزامی است. در غیر این صورت نیازی به مجوز نیست.
مراحل دریافت مجوز ثبت شرکت هلدینگ چیست؟
مدیرعامل و اعضای هیات مدیره درخواست صدور مجوز را همراه با فرم تقاضا و پرسشنامه مشخصات خود به مدیریت نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس ارائه میدهند. پس از موافقت اصولی، شرکت مدارک لازم را تکمیل کرده و پس از ثبت نزد مرجع ثبت شرکتها، مجوز فعالیت صادر میشود.
مدارک لازم برای ثبت شرکت هلدینگ کدامند؟
آگهی تاسیس شرکت مالک، نامه نمایندگی شرکت مادر، کپی مدارک هویتی سهامداران (حداقل دو نفر) و گواهی عدم سوء پیشینه اعضای هیات مدیره و بازرسان.
حداقل سرمایه برای شرکتهای هلدینگ چقدر است؟
برای شرکتهای مالک سهامی خاص 50 میلیارد ریال و برای سهامی عام 100 میلیارد ریال است.
حق رای در شرکتهای هلدینگ چگونه اعمال میشود؟
شرکت هلدینگ با خرید سهام شرکت سرمایه پذیر، آنقدر حق رای کسب میکند که بتواند هیات مدیره موثر را کنترل نماید. شرکتهای زیرمجموعه هویت قانونی خود را حفظ میکنند اما کنترل هلدینگ، تعیین خط مشی و مدیریت را ممکن میسازد.
مزایای ایجاد ساختار هلدینگ چیست؟
سهامداران بدون مسئولیت مستقیم مدیریت، در منافع شرکتهای تابعه شریک میشوند، امکان کنترل مدیریتی شرکتها فراهم میشود و هماهنگی خط مشیها و اهداف کلان شرکتهای مادر و تابعه برقرار میگردد.




من میخوام یه شرکت هلدینگ ثبت کنم. آیا باید حتماً از سازمان بورس مجوز بگیرم؟
بله. اگر میخواهید در نام شرکت خود از عبارت “هلدینگ” استفاده کنید، باید قبل از ثبت آن در اداره ثبت شرکتها، از سازمان بورس و اوراق بهادار مجوز مربوطه را دریافت نمایید. در غیر این صورت، این مجوز الزامی نیست.
فرآیند گرفتن مجوز از سازمان بورس برای ثبت شرکت هلدینگ چطور انجام میشه؟
ابتدا باید مدیرعامل و اعضای هیئتمدیره پیشنهادی، فرمهای مربوط به درخواست تأسیس و پرسشنامه مشخصات را تکمیل و برای مدیریت نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس ارسال کنند. پس از موافقت اصولی سازمان، آنها به شما اجازه میدهند که شرکت را در اداره ثبت شرکتها ثبت کنید.
حداقل سرمایه مورد نیاز برای ثبت شرکت هلدینگ چقدره؟
حداقل سرمایه مورد نیاز برای تأسیس شرکت هلدینگ به نوع آن بستگی دارد:
در شرکتهای سهامی خاص: حداقل ۵۰ میلیارد ریال.
در شرکتهای سهامی عام: حداقل ۱۰۰ میلیارد ریال.
آیا داشتن هلدینگ برای سهامدارانش چه مزایایی داره؟
یکی از مزایای مهم هلدینگ این است که سهامداران آن میتوانند بدون به دوش کشیدن مسئولیت اداره شرکتهای تابعه، در منافع آنها سهیم شوند. آنها با تملک سهام مدیریتی، شرکتهای دیگر را کنترل کرده و از سود آنها بهرهمند میشوند.
برای ثبت شرکت هلدینگ چه مدارکی لازم دارم؟
مدارک مورد نیاز شامل موارد زیر است:
آگهی تأسیس شرکت مادر
نامه نمایندگی شرکت مادر
کپی مدارک هویتی سهامداران (حداقل دو نفر)
گواهی عدم سوء پیشینه مدیران و بازرسان
یه شرکت هلدینگ میتونه چقدر سهام یه شرکت دیگه رو داشته باشه تا اونو کنترل کنه؟
شرکت هلدینگ با سرمایهگذاری در شرکت تابعه، باید به اندازهای حق رأی کسب کند که بتواند هیئتمدیره مؤثری را برای کنترل عملیات آن شرکت تعیین کند. در بسیاری از موارد، تملک نیمی از سهام مدیریتی کافی است.
اگه شرکتی رو به عنوان هلدینگ ثبت نکنیم ولی کار هلدینگ رو انجام بدیم، چه اتفاقی میفته؟
اگر شرکتی بدون رعایت مقررات قانونی (مانند ثبت در سازمان بورس) فعالیت هلدینگ داشته باشد، ممکن است از نظر قانون تجارت، یک شرکت تضامنی محسوب شود و مشمول قوانین مربوط به آن گردد.
شرکتهای هلدینگ چه نوع فعالیتهایی انجام میدن؟
موضوع فعالیت شرکتهای هلدینگ بسیار متنوع است و آنها میتوانند در حوزههای مختلف بازرگانی، خدماتی و صنعتی فعالیت کنند و به هماهنگی و کنترل شرکتهای زیرمجموعه خود بپردازند.
بعد از اینکه شرکت رو در اداره ثبت شرکتها ثبت کردم، کار من با سازمان بورس تموم میشه؟
خیر. پس از ثبت شرکت در اداره ثبت، شما باید مدارک لازم را به سازمان بورس ارائه دهید تا مجوز فعالیت نهایی برای شما صادر گردد.
حق رأی سهامداران در شرکتهای هلدینگ چطور تعیین میشه؟
انتخاب هیئتمدیره و تعیین حق رأی، از طریق مجمع عمومی عادی صورت میگیرد. هرچند معمولاً هر سهم یک رأی دارد، اما در شرکتهای سهامی، امکان ایجاد بلوک سهام نیز وجود دارد که به شرکتهای سرمایهگذار اجازه میدهد با خرید درصدهای بالاتر، کنترل شرکتهای دیگر را به دست آورند.