انتخاب میان نظامهای ثبت آزاد
هنگامی که مالک کشتی انتخاب کند تا کشتیاش را در یک ثبت بین الملل در مقایسه با پرچم محل اقامت قانونیاش، محل کارش و یا سایر عوامل، براساس ارتباط واقعی ثبت کند، با مسئله انتخاب میان تعداد زیاد نظامهای ثبت آزاد که در جستجوی ثبت او هستند، مواجه میشود اگر مالک کشتی به دنبال عامل اصلی برای انتخاب سیستم ثبت آزاد باشد، اصلیترین عامل که بین تمامی نظامهای ثبت وجود دارد معافیت از مالیات است، بنابراین معافیت مالیاتی خصیصه مشترک همهی نظامهای ثبت آزاد است؛ بنابراین مالک، باید به دنبال عوامل دیگری برای انتخاب سیستم ثبت باشد.
مبانی حقوقی و نظریات مرتبط با ثبت آزاد اموال و معاملات
برخی از این عوامل عبارتاند از:
- واجد شرایط بودن کشتی: ثبتهای اصلی به لحاظ نوع، اندازه و قدمت کشتیهایی که تحت پرچمشان خواهند پذیرفت، محدودیتهایی قرار میدهند. اکثر نظامهای ثبت آزاد هر نوع از کشتیهای خود رانش را میپذیرند. در مورد کشتیهایی که فاقد هر گونه وسیله رانش میباشند، مانند سکوی نفتی دریایی یا قایق بادی، ممکن است انتخاب محدودتر شود. تعدادی از نظامهای ثبت، یک محدودیت حداقلی روی اندازه کشتیهایی که تحت پرچمشان میپذیرند، وضع میکنند. چون حق الزحمه به دست آمده توسط ثبتهای آزاد براساس ظرفیت بارگیری است، دلیل منطقی این محدودیت روشن است. در بعضی موارد، طول یک کشتی کمتر از 24 متر ممکن است یک عامل مهم شود و از ثبت در یک کشور پرچم خاص جلوگیری کند. به عنوان مثال، کشورهای خاص در حالی که ممکن است ثبت کشتیهای بازرگانی با این اندازه را اجازه دهند، قانونشان ممکن است توانایی مالک برای قرار داد اجاره دادن در بست کشتیهای کوچک را منع کند.
- قدمت کشتی: یکی دیگر از محدودیتها در ثبت کشتیها، قدمت آنها است. باهاما، محدودیت قدمت 12 ساله دارد، اگر چه یک رویه برای ثبت کشتیهای قدیمیتر وجود دارد و آن این است به شرط اینکه اجازه ویژه وزارتی کسب شود، میتوان کشتی را ثبت کرد.
- محدودیتهای مالکیت: اگر چه هیچ کدام از ثبتهای بین الملل محدودیت درباره مالکیت ذینفع وضع نکردهاند، همانطور که مشاهده کردیم، تعدادی از این ثبتها ملزم میکنند که مالکیت شرکت تحت قوانین حوزه قضایی مربوطه ثبت شود. کشورهای وضع کننده این الزام شامل لیبریا، سنگاپور وانواتو است. در مورد لیبریا، صرف نظر از الزام مالکیت ممکن است هنگامی که دلایل معتبر ارائه شوند و مالکیت شرکت به عنوان یک موجودیت دریایی خارجی تحت قانون شرکت تجاری لیبریا ثبت شود، اعطا میشود. وانواتو یک خط مشی لیبرال در خصوص صرف نظر از الزام مالکیت را پذیرفته است. در کشورهای پاناما، باهاما، باربادوس محدودیت مالکیت مانند آنچه ذکر شد وجود ندارد.
- ثبات دولت: اگرچه که ثبات دولت را به عنوان یکی از عوامل موثر در انتخاب پرچم کشتی بیان میکنند ولی واقعیت این است که ثبات دولت به اندازه سایر عوامل در این امر موثر نیست؛ بلکه بیش از ثبات دولت درگیریهای خارجی است که بر انتخاب صاحبان کشتی تاثیر گذار است. چرا که درگیری بین یک کشور با یک یا چند کشور دیگر است که امنیت دریانوردی بین المللی را متاثر میسازد.
- هزینهها: با توجه به این واقعیت که تمام نظامهای ثبت آزاد مزیتهای تقریبا مشابه ارائه میدهند، رقابت از لحاظ هزینههای ثبت اولیه و هزینههای سالانه فشرده میشود. به عنوان مثال، لیبریا، به طور کامل از هزینههای ثبت اولیه بدون توجه به اندازه کشتی، صرف نظر و چشم پوشی کرده است. هر چند هزینههای مالکیت سالانه هنوز عموما براساس ظرفیت بارگیری کشتی وضع میشود و منبع اصلی درآمد برای کشور پرچم را تشکیل میدهد. مالکانی که به دنبال صرفه جویی در هزینهها هستند، باید فراسوی ارقام ارائه شده را بررسی کنند، چون در انتخاب پرچم بسیاری از عوامل دیگر نیز در مورد هزینه باید در نظر گرفته شود مانند هزینه ترجمه اسناد ثبت و سایر هزینههای قانونی که هر کشور برای خود وضع میکند.
- اولویت ملیت: برخی از نظامهای ثبت آزاد نسبت به برخی ملیتها تمایل بیشتری نشان میدهند و این امر دلایل فرهنگی و تاریخی دارد؛ بنابراین مالکان کشتی در هنگام ثبت باید به این امر نیز توجه کنند.
- قابلیت دسترسی: تمام نظامهای ثبت در تمام مراکز دریایی اصلی، تسهیلات ثبت ارائه نمیدهند. با توجه به نقش سرعت در تجارت بین المللی، سر و کار داشتن با یک ثبت فوری، همیشه آسانتر از اتکا روی ارتباط از دور است، اختلاف زمانی بین مراکز دریایی در نقاط مختلف جهان نیز این امر را پیچیدهتر میکند. به عنوان مثال در یک معامله خرید و فروش، به خصوص وقتی کشتی یک مهلت فشرده فروش دارد توانایی برای ثبت کشتی بلافاصله بعد از تحویل آن اهمیت زیادی دارد به همین جهت برخی نظامهای ثبت به منظور تسهیل ثبت همزمان یک کشتی، در هنگام لزوم 24 ساعته کار میکنند.
- کشتیهای ماهیگیری: وقتی یک کشتی ماهیگیری برای کاربرد فعالیتهای تجاری ماهیگیری در نظر گرفته میشود، این کاربرد همیشه نیاز دارد که مالک یک مجوز یا سهمیه برای انجام این فعالیت کسب کند که این مجوز یا سهمیه میتواند توسط یک تقاضا نامه به بخش دولتی مربوطه صورت پذیرد و یا همان طور که در انگلستان انجام میشود، توسط خرید جواز مالک کنونی یک کشتی ماهیگیری ثبت شده در این کشور.
- قایقهای تفریحی: مالک یک قایق تفریحی احتمالا وسیعترین دامنه اختیارات انتخاب پرچم را دارد.
- قایقهای تجاری: فعالیتهای تجاری، مهمترین و بیشترین کاربرد را درمیان فعالیتهای مربوط به دریانوردی دارند. به همین جهت است که غالب فصول قوانین دریایی کشورها از جمله ایران توجه به این نوع کشتیرانی را در کانون توجه خود قرار دادهاند. رشد استفاده حرفهای از قایقهای بزرگ در 25 سال گذشته این واقعیت را برجسته کرده است است که بسیاری از مقررات کشتیهای بازرگانی برای قایقهای بزرگ به کار نرفتند یا نامناسب بودند، اگر چه این کشتیها اغلب خدمههای حرفهای داشتند و طبق یک مبنای تجاری بر یک پایه منظم با مبالغ زیاد پول اجاره داده میشوند.
سوالات متداول درمورد انتخاب میان نظامهای ثبت آزاد
انتخاب نظام ثبت آزاد برای کشتی به چه معناست؟
انتخاب نظام ثبت آزاد به معنای ثبت کشتی در یک کشور خارجی است تا از مزایایی مانند معافیت مالیاتی و تسهیلات بینالمللی بهرهمند شود، به جای ثبت در کشور محل اقامت قانونی یا محل فعالیت مالک.
چه عواملی در انتخاب ثبت آزاد کشتی مؤثرند؟
عوامل مهم شامل واجد شرایط بودن کشتی، قدمت، محدودیتهای مالکیت، ثبات دولت، هزینهها، اولویت ملیت، قابلیت دسترسی، و نوع فعالیت کشتی (تجاری، ماهیگیری، تفریحی) است.
واجد شرایط بودن کشتی چه نقشی در ثبت آزاد دارد؟
ثبتهای بینالملل ممکن است محدودیتهایی در نوع، اندازه و قدمت کشتی داشته باشند. برخی ثبتها کشتیهای کوچک یا فاقد وسیله رانش را محدود میکنند، و ثبت کشتیهای قدیمی معمولاً نیازمند مجوز ویژه است.
محدودیتهای مالکیت چگونه بر انتخاب ثبت آزاد اثر میگذارند؟
برخی کشورها الزام میکنند مالکیت شرکت تحت قوانین آن کشور ثبت شود، اما کشورهای دیگر مانند پاناما و باهاما محدودیتی برای مالکیت ندارند.
چگونه هزینهها بر انتخاب ثبت آزاد تأثیر دارند؟
اگرچه مزایای ثبت آزاد مشابه هستند، هزینههای ثبت اولیه، سالانه و هزینههای جانبی مانند ترجمه اسناد و هزینههای قانونی میتوانند در تصمیم مالک تأثیرگذار باشند.
اولویت ملیت و ثبات دولت چه نقشی دارد؟
برخی ثبتها نسبت به مالکین با ملیت خاص تمایل بیشتری دارند و ثبات دولت و درگیریهای خارجی میتوانند بر امنیت و انتخاب پرچم کشتی تأثیرگذار باشند.
چه تفاوتی میان ثبت کشتیهای تجاری، ماهیگیری و تفریحی وجود دارد؟
کشتیهای تجاری بیشترین کاربرد و توجه قانونی را دارند، کشتیهای ماهیگیری نیازمند مجوزهای خاص هستند و قایقهای تفریحی معمولاً بیشترین آزادی انتخاب ثبت را دارند.
چرا سرعت و قابلیت دسترسی ثبت اهمیت دارد؟
سرعت ثبت کشتی به دلیل زمانبندی فروش و تحویل در تجارت بینالملل اهمیت دارد. برخی ثبتها 24 ساعته خدمات ارائه میدهند تا ثبت فوری کشتی ممکن شود.




اگه یه کشتی دارم که خیلی قدیمیه میتونم تو هر کشوری که بخوام ثبتش کنم؟
خیر برخی از نظامهای ثبت آزاد، محدودیتهایی در خصوص قدمت کشتیها دارند. برای ثبت کشتیهای قدیمیتر ممکن است نیاز به کسب مجوز ویژه از مقامات مربوطه باشد.
من یه قایق بادی دارم که میخوام تو یه کشور خارجی ثبتش کنم. آیا ثبت این نوع کشتیها هم راحته؟
ثبت قایقهایی که فاقد موتور و هرگونه وسیله رانش هستند، ممکن است در برخی از نظامهای ثبت آزاد با محدودیتهایی مواجه باشد. در این موارد، انتخاب شما برای ثبت کشتی ممکن است محدودتر شود.
چه فرقی بین یه کشتی تجاری و قایق تفریحی هست؟
کشتی تجاری برای فعالیتهای بازرگانی و کسب درآمد استفاده میشود و قوانین سختگیرانهتری دارد، در حالی که قایق تفریحی برای استفاده شخصی است و مالک آن دامنه وسیعتری برای انتخاب پرچم دارد.
اگه من یه کشتی ثبت کنم ولی دولت اون کشور دچار درگیری خارجی بشه برای کشتی من چه اتفاقی میافته؟
درگیری خارجی میتواند امنیت دریانوردی کشتی شما را تحت تاثیر قرار دهد و ممکن است برای تردد در آبهای بینالمللی با مشکل مواجه شوید.
برای ثبت کشتی تو کشورهایی مثل لیبریا و پاناما شرایط مالکیتش سختتره؟
برخی کشورها مثل لیبریا شرط میکنند که شرکت مالک کشتی باید تحت قوانین خودشان ثبت شده باشد اما این کشورها در شرایط خاصی این الزامات را نادیده میگیرند. در مقابل کشورهایی مثل پاناما چنین محدودیتی ندارند.
هزینه ثبت اولیه کشتی تو همه کشورها شبیه به هم هست؟
خیر هزینههای ثبت اولیه و سالانه در نظامهای ثبت آزاد مختلف متفاوت است. برخی کشورها مثل لیبریا برای جذب مشتری، هزینه ثبت اولیه را حذف کردهاند.
من یه کشتی دارم که زیر ۲۴ متره. آیا این اندازه در روند ثبت تاثیر داره؟
بله در برخی کشورها، طول کمتر از ۲۴ متر برای کشتیهای بازرگانی ممکن است در روند ثبت تاثیرگذار باشد.
چرا میگن ثبات دولت برای انتخاب پرچم مهم نیست؟
ثبات دولت به اندازه درگیریهای خارجی مهم نیست چرا که درگیریهای خارجی به طور مستقیم امنیت دریانوردی بینالمللی را تحت تاثیر قرار میدهند.
من یه کشتی ماهیگیری دارم. برای اینکه بتونم ازش استفاده تجاری کنم باید حتما مجوز بگیرم؟
بله برای فعالیتهای تجاری ماهیگیری، حتما باید مجوز یا سهمیه از بخش دولتی مربوطه کسب کنید.
چرا بعضی از کشورها برای ثبت کشتی به ملیت خاصی اولویت میدن؟
برخی از نظامهای ثبت آزاد به دلیل دلایل تاریخی و فرهنگی به ملیتهای خاصی تمایل بیشتری نشان میدهند.