آشنایی با دموراژ و دیسپچ در صادرات و واردات کالا
امروزه صادرات و واردات کالا به یکی از راه‌های درآمدزایی تبدیل شده است. صادرات و واردات قانونی کالا درآمد ارزی بسیاری را به دنبال داشته و اهمیت بسیاری نزد دولت‌ها دارد. در بسیاری از کشورها صادرات و واردات از طریق گمرک انجام شده و نیازمند رعایت قواعد و مقررات خاص از سوی شرکت‌های بازرگانی است. یکی از مفاهیم مطرح در صادرات و واردات کالا، دموراژ و دیسپچ است.
تأثیر دموراژ و دیسپچ بر قراردادهای حمل و نقل
مفهوم دموراژ
در صورتی که افراد قصد صدور کالای خود و یا تهیه دستگاه یا لوازمی برای خط تولید کارخانه خود را از کشور‌های خارجی داشته باشد، نیازمند اجاره یک یا چند کانتینر برای انتقال کالا هستند. این کانتینرها معمولا توسط شرکت‌های حمل و نقل با کشتی، برای زمانی معین به مالکین بار و یا شرکت‌ها اجاره داده میشود. عدم تحویل کانتینرها به شرکت‌های حمل و نقل در مدت زمان تعیین شده، مستلزم پرداخت مبلغی به عنوان جریمه است. دموراژ عنوانی است که به این جریمه اطلاق میگردد.
فری تایم
زمانی که قصد اجاره کانتیری را از شرکت کشتیرانی دارید، زمان مشخصی تحت عنوان فری تایم هنگام عقد قرارداد، توسط شرکت کشتیرانی تعیین میشود. شرکت کشتیرانی از این طریق، مدت زمان در اختیار داشتن کانتینر را بدون پرداخت جریمه دیر کرد تعیین می‌نماید. این مدت زمان مشخص شده تحت عنوان فری تایم شناخته میشود.
دو نوع فری تایم وجود دارد که به فری تایم مبدا و فری تایم مقصد تقسیم میشود:
- فری تایم مبدا: فری تایم مبدا از زمان تحویل کانتینر خالی به شما آغاز شده و تا زمان تحویل دادن کانتینر پر توسط شما ادامه خواهد داشت.
- فری تایم مقصد: محسابه‌ی فری تایم مقصد از زمان تحویل گرفتن کانتینر پر تا زمان انتقال کانتینر خالی به محوطه کانتینرها می‌باشد.
هزینه دموراژ
هزینه دموراژ کانتیر‌ها با یکدیگر تفاوت داشته که ضمن قرارداد قید میگردد. از عناصر تاثیر گذار در هزینه دموراژ می‌توان به ابعاد و نوع کانتینر اشاره کرد.
نکته: محاسبه هزینه دموراژ در هر شرکت کشتیرانی متفاوت و به صورت روز شمار است.
نکته: محاسبه دموراژ به محض اتمام زمان فری تایم آغاز خواهد شد.
دلایل افزایش هزینه دموراژ
دلایل متفاوتی برای افزایش هزینه دموراژ وجود دارد:
- گاهی ممکن است دیرکرد در تحویل کانتینرها به دلیل عدم آگاهی افراد از زمان مورد نیاز برای ترخیص کالا است.
- گاه ممکن است عدم تحویل به موقع کانتینرها به دلیل مشکلات مالی صاحب کالا باشد.
- بروز اختلافات احتمالی میان صاحبان کالا و شرکت‌های کشتیرانی میتواند بر افزایش هزینه دموراژ تاثیرگذار باشد.
- افزایش مدت زمان ترخیص کالا میتواند به موجب بازسی کانتینرها توسط افراد گمرک باشد.
نحوه پرداخت مبلغ کم‌تر به عنوان دموراژ
پرداخت هزینه‌ای کم‌تر به عنوان دموراژ مستلزم در نظر گرفتن یکسری نکات است:
- افراد در مواقعی که احتمال تاخیر در ترخیص وجود دارد، می‌بایست کانتینری را که مدت زمان فری آن بیشتر است اجاره کنند.
- قبل از حرکت کشتی باید ازعدم ذکر تعرفه‌ای خاص در بارنامه اطمینان حاصل کرد.
- برای جلوگیری از اتلاف وقت بهتر است مراحل ترخیص کالا قبل از رسیدن محموله آغاز شود.
- اطمینان از ثبت صحیح زمان تحویل کانتینر پس از دریافت محموله و ترخیص کالا از مواردی است که باید به آن توجه کرد.
تخلیه با روش استریپ
یکی از راه‌های کاهش هزینه‌های صادرات و واردات و عدم پرداخت دموراژ، استفاده از روش تخلیه بار استریپ است. محموله در این روش به طور مستقیم درون کامیون بارگیری میشود. با استفاده از این روش امکان تحویل کانتینر به شرکت کشتیرانی در همان لحظه فراهم میگردد.
مفهوم دیسپچ
دیسپچ در صورت تحویل کانتینر زودتر از موعد قید شده در قرارداد اتفاق می‌افتد. در صورت رخ دادن دیسپچ علاوه بر جریمه نشدن فرد، پاداشی نیز به او تعلق خواهد گرفت. میزان این پاداش در قرارداد میان فرد و شرکت کشتیرانی تعیین میگردد.
زمان‌هایی که دموراژ به آن تعلق نمیگیرد
عوامل بسیاری وجود دارند که در تعیین مدت زمان دموراژ، محاسبه نمی‌شوند. اسامی مختلفی در قرارداد به این موارد تعلق گرفته است. برخی از زمان‌هایی که دموراژبه آن تعلق نمیگیرد به شرح ذیل است:
- در صورتی که وضعیت جوی در روز کاری و هنگام تخلیه بار نامناسب باشد.
- دموراژ به روزهای تعطیل تعلق نخواهد گرفت.
- در صورتی که کانتینر در روزهای تعطیل استفاده شود، دموراژ تنها به ساعاتی از روز تعلق خواهد گرفت.
سوالات متداول درمورد دموراژ و دیسپچ در صادرات و واردات کالا
دموراژ در صادرات و واردات کالا به چه معناست؟
دموراژ مبلغ جریمهای است که در صورت استفاده بیش از مدت زمان مشخص کانتینر از سوی صاحب کالا، به شرکت حمل و نقل پرداخت میشود. این زمان مشخص تحت عنوان فری تایم تعیین میگردد.
فری تایم چیست و چه انواعی دارد؟
فری تایم مدت زمان در اختیار داشتن کانتینر بدون پرداخت دموراژ است. فری تایم به دو نوع تقسیم میشود: فری تایم مبدا (از تحویل کانتینر خالی تا بازگرداندن کانتینر پر) و فری تایم مقصد (از تحویل کانتینر پر تا بازگرداندن کانتینر خالی).
چگونه هزینه دموراژ محاسبه میشود؟
هزینه دموراژ معمولا روز شمار و بر اساس نوع و ابعاد کانتینر تعیین میشود و بلافاصله پس از اتمام فری تایم آغاز میگردد.
دلایل افزایش هزینه دموراژ چیست؟
عوامل افزایش دموراژ شامل دیرکرد در تحویل کانتینر، مشکلات مالی صاحب کالا، اختلافات با شرکت حمل و نقل و تأخیر در ترخیص کالا توسط گمرک است.
دیسپچ در حمل و نقل کالا چیست؟
دیسپچ به پاداشی گفته میشود که در صورت تحویل زودتر از موعد کانتینر به صاحب کالا تعلق میگیرد و میزان آن در قرارداد تعیین میشود.
چه شرایطی موجب تعلق نگرفتن دموراژ میشود؟
دموراژ به عواملی مانند تعطیلات رسمی، وضعیت نامساعد جوی در روز کاری و استفاده کانتینر در روزهای تعطیل تعلق نمیگیرد.
من یه کالا وارد کردم ولی ترخیصش طول کشیده، الان باید جریمه بدم؟
در صورتی که کانتینر در زمان مشخص شده (فری تایم) به شرکت کشتیرانی تحویل داده نشود، مبلغی به عنوان جریمه به نام دموراژ باید پرداخت شود.
فری تایم همون مدت زمانیه که میتونم کانتینر رو نگه دارم؟
بله، فری تایم مدت زمانی است که شما میتوانید کانتینر را بدون پرداخت جریمه در اختیار داشته باشید. فری تایم مقصد از زمان تحویل گرفتن کانتینر پر آغاز میشود.
اگه کالای من تو گمرک گیر کنه، بازم باید دموراژ بدم؟
بله، یکی از دلایل اصلی افزایش هزینه دموراژ، طولانی شدن زمان ترخیص کالا در گمرک است.
من شنیدم اگه از روش استریپ برای تخلیه استفاده کنم، دیگه دموراژ نمیدم، این روش چطوری کار میکنه؟
تخلیه با روش استریپ به معنی بارگیری مستقیم محموله از کانتینر به کامیون است که باعث میشود کانتینر در همان لحظه به شرکت کشتیرانی تحویل داده شود و در نتیجه دموراژ تعلق نمیگیرد.
اگه بتونم زودتر از زمان تعیین شده کالا رو تحویل بدم، پولی به من میدن؟
بله، اگر کانتینر را زودتر از موعد مقرر تحویل دهید، علاوه بر اینکه جریمه نمیشوید، مبلغی به عنوان پاداش به نام دیسپچ دریافت خواهید کرد.
هزینه دموراژ رو چه کسی تعیین میکنه؟
هزینه دموراژ در قرارداد حمل و نقل توسط شرکت کشتیرانی و با توجه به ابعاد و نوع کانتینر تعیین میشود و به صورت روزانه محاسبه میگردد.
اگه به خاطر تعطیلی گمرک، نتونم کانتینر رو تحویل بدم، بازم دموراژ باید بدم؟
خیر، دموراژ به روزهای تعطیل تعلق نمیگیرد. همچنین اگر وضعیت جوی نامناسب باشد، دموراژ محاسبه نمیشود.
برای اینکه دموراژ کمتری بدم، باید چیکار کنم؟
برای کاهش دموراژ، میتوانید کانتینری با فری تایم بیشتر اجاره کنید و مراحل ترخیص کالا را قبل از رسیدن محموله آغاز نمایید.
اگه بین من و شرکت کشتیرانی اختلاف پیش بیاد، باز هم هزینه دموراژم بالا میره؟
بله، بروز اختلافات میان صاحب کالا و شرکت کشتیرانی میتواند یکی از دلایل افزایش هزینه دموراژ باشد.
بین فری تایم مبدا و مقصد چه فرقی وجود داره؟
فری تایم مبدا از زمان تحویل کانتینر خالی به شما تا زمان تحویل کانتینر پر به شرکت کشتیرانی محاسبه میشود، در حالی که فری تایم مقصد از زمان تحویل کانتینر پر تا تحویل کانتینر خالی به محوطه کانتینرها است.