مصادیق جرایم سایبری در فضای مجازی
با ورود رایانه به زندگی بشر همواره شاهد تغییرات شگرفی در سطح جامعه بشری بودهایم. به تبع این تغییرات زندگی بشر در حال انتقال به فضای جدیدی است. به همین دلیل جرایم در اجتماع شکل جدیدی به خود گرفته و روشهای جدیدی را برای مقابله با آن میطلبد. روزانه شمار جدیدی از بزههای سایبری اعم از شنود غیر مجاز و سرقتهای رایانهای کشف میشوند که در قوانین مربوطه جرم انگاری نشدهاند. مجرمین سایبری افرادی با ضریب هوشی بالا هستند. بدیهی است که مبارزه با یک کلاهبردار رایانهای با هوش و ذکاوت بالا به مراتب سختتر از مبارزه با یک جیب بر است.
کلاهبرداری اینترنتی و فیشینگ
مصادیق جرم
دستیابی به دادههای رایانهای
منظور آن است که فرد بزهکار به صورت غیر مجاز و با نقض تدابیر امنیتی به دادههای حفاظت شده دسترسی پیدا کند. به عنوان مثال ربودن اطلاعات مربوط به داوطلبان کنکور از طریق هک کردن سازمان سنجش از مصادیق این جرم است. از دیگر مصادیق این جرم میتوان به برداشتن اطلاعات و سوابق کاربری یکی از مشتریان از طریق هک کردن سیستم اپراتور تلفنهمراه، اشاره کرد.
شنود غیر مجاز
منظور از شنود غیر مجاز، شنود نمودن محتوای در حال انتقال شخصی از طریق سامانههای مخابراتی، رایانهای، امواج الکترو مغناطیسی و… است. بنابراین دستیابی به رمز ورود افراد و خواندن پیامهای آنان میتواند مصادیقی از شنود غیرمجاز باشد.
جاسوسی رایانهای
دستیابی به اطلاعات و دادههای سری رایانهای و شنود آنها و نیز در دسترس قرار دادن آنها برای اشخاص فاقد صلاحیت، جاسوسی رایانهای محسوب میشود.
جعل رایانهای
از مصادیق جعل رایانهای میتوان به تغییر متقلبانه اطلاعات و دادههای رایانهای و استفاده کردن فرد از آنها است. به عنوان مثال ممکن است که یک کارمند بانک از طریق دسترسی به شبکه حسابهای بانکی، نسبت به دستکاری متقلبانه صورت حسابها اقدام نماید. جرم جعل رایانهای تنها مختص شرکتها و موسسات مالی نمیباشد بلکه ممکن است این جرم با هک کردن سایت یک استاد توسط دانشجو و دستکاری اطلاعات آموزشی و تغییر نمرهها نیز محقق میشود. از دیگر مصادیق این جرم میتوان به ایجاد تغییر در دادههای موجود در کارت حافظه دیگران اشاره کرد.
سرقت رایانهای
ربودن اطلاعات و دادههای متعلق به فردی دیگر را سرقت رایانهای میگویند. به عنوان مثال سرقت اطلاعات شخصی دانشجویان و کارمندان ادارات از طریق ورود به سامانه شخصی آنها، سرقت رایانهای محسوب میشود. به این ترتیب هدف از سرقت رایانهای ربودن اطلاعات محرمانه افراد و سوء استفاده از آنها است در حالی که هدف سرقتهای سنتی، ربودن مال است.
کلاهبرداری رایانهای
کلاهبرداری رایانهای عبارت است از تحصیل مال یا منفعت، برای خود یا دیگری از طریق اعمالی از جمله وارد کردن، محو، تغییر، ایجاد و یا متوقف نمودن دادهها و یا ایجاد اختلال در سامانهها. به عنوان مثال در صورتی که بزهکار اطلاعات کاربران سایت بانکی را ربوده و از این طریق به حساب آنها دسترسی پیدا کرده و آن را خالی کند، عمل او کلاهبرداری رایانهای بوده و فرد مجرم شناخته میشود. همچنین کلاهبرداری رایانهای میتواند به صورت ایجاد سایتی تقلبی و مشابه با سایت معتبر دیگری باشد. چرا که بزهکار از این طریق اطلاعات افرادی را که به اشتباه وارد این سایت شدهاند را ربوده و از آن سوء استفاده میکند.
جرایم علیه عفت و اخلاق عمومی
از دیگر مصادیق جرایم رایانهای میتوان به هرزه نگاریهای رایانهای یا همان جرایم علیه عفت و اخلاق عمومی اشاره کرد. به این ترتیب تهیه و انتشار تصاویر و فیلمهای مستهجن از افراد جزی از این جرایم محسوب میشود.
نشر اکاذیب
این عنوان، شامل نشر اکاذیب رایانهای به صورت نسبت دادن اعمال خلاف واقعیت به دیگران با قصد تشویش اذهان عمومی و اضرار به آنها است. به عنوان مثال نسبت دادن نقل قولی دروغ به فردی دیگر در فضای مجازی با هدف اضرار به جایگاه اجتماعی آن فرد، سبب تحقق جرم نشر اکاذیب رایانهای میگردد. بهترین روش برخورد درست با مجرمان فضای سایبر در ایران وقتی قابلیت اجرا پیدا میکند که نقش مردم در آن به خوبی دیده شود و بتوان بخشی از آموزش درست استفاده کردن از فضای سایبر را به مردم واگذار کرد. مردم زمانی میتوانند به صورت هماهنگ و درست در چهارچوب قانون و همکاری داوطلبانه عمل نمایند که بستر ارتباطات بین آنها و پلیس و مسئولین برخورد با مجرمان فراهم باشد.
سوالات متداول درمورد مصادیق جرایم سایبری در فضای مجازی
جرایم سایبری چیست؟
جرایم سایبری شامل هر نوع اقدام مجرمانهای است که با استفاده از رایانه، اینترنت یا شبکههای الکترونیکی انجام شود و به افراد، اموال یا امنیت اطلاعات آسیب برساند.
کلاهبرداری اینترنتی و فیشینگ چه مصادیقی دارد؟
کلاهبرداری اینترنتی شامل تحصیل مال یا منفعت از طریق هک، وارد کردن، تغییر یا دستکاری دادهها و ایجاد سایتهای جعلی برای ربودن اطلاعات کاربران است.
شنود غیرمجاز و جاسوسی رایانهای چیست؟
شنود غیرمجاز عبارت است از دسترسی به محتوای شخصی افراد از طریق سامانههای مخابراتی یا رایانهای بدون اجازه. جاسوسی رایانهای شامل دستیابی به اطلاعات سری و محرمانه و افشای آن به افراد فاقد صلاحیت است.
جعل و سرقت رایانهای چه تفاوتی دارند؟
جعل رایانهای تغییر متقلبانه اطلاعات و دادهها و استفاده از آن است، در حالی که سرقت رایانهای ربودن اطلاعات و دادههای متعلق به دیگران برای سوءاستفاده است.
جرایم علیه عفت و اخلاق عمومی در فضای مجازی چیست؟
این جرایم شامل تهیه، انتشار و به اشتراکگذاری تصاویر و فیلمهای مستهجن و هر نوع محتوی غیر اخلاقی در فضای سایبر میباشد.
نشر اکاذیب رایانهای چه مصداقی دارد؟
نشر اکاذیب رایانهای شامل نسبت دادن اعمال خلاف واقع به دیگران با هدف تشویش اذهان عمومی و آسیب رساندن به اعتبار فرد است، مانند نشر نقل قول جعلی در فضای مجازی.
اگه کسی رمز وای فای خونمو حدس بزنه و استفاده کنه اینم جرم حساب میشه؟
دسترسی غیر مجاز به شبکه اینترنت شخصی دیگران از مصادیق جرایم سایبری بوده و در قوانین مربوطه جرمانگاری شده است.
فرق سرقت رایانه ای با کلاهبرداری رایانه ای چیه؟
در سرقت رایانه ای صرفا داده یا اطلاعات ربوده میشود اما در کلاهبرداری رایانه ای هدف تحصیل مال یا منفعت از طریق فریب یا دستکاری داده هاست.
انتشار عکس خصوصی افراد بدون اجازه هم جزو جرایم سایبریه؟
انتشار تصاویر خصوصی بدون رضایت افراد در فضای مجازی مشمول جرایم علیه عفت و اخلاق عمومی و قابل تعقیب قضایی است.
اگه یکی تو پیام رسان به من فحش بده نشر اکاذیب محسوب میشه؟
توهین و فحاشی در فضای مجازی جرم مستقل محسوب میشود و نشر اکاذیب مربوط به نسبت دادن مطالب خلاف واقع به دیگران است.
شنود غیر مجاز فقط شامل تلفن میشه یا پیامای اینترنتی هم هست؟
شنود غیر مجاز شامل هر نوع دسترسی به محتوای در حال انتقال اعم از تماس تلفنی، پیامک یا پیام های اینترنتی است.
جعل رایانه ای میتونه شامل تغییر عکس یا مدرک اسکن شده هم بشه؟
هرگونه تغییر متقلبانه در داده ها یا اسناد الکترونیکی از مصادیق جعل رایانه ای محسوب میشود.
اگه کسی توی سایت خبری مطلب دروغ منتشر کنه چه عنوانی داره؟
انتشار مطالب دروغین با هدف تشویش اذهان عمومی تحت عنوان نشر اکاذیب رایانه ای پیگیری میشود.
کلاهبرداری فیشینگ همون ساختن سایت بانکی تقلبیه؟
فیشینگ یکی از روش های کلاهبرداری رایانه ای است که با ایجاد سایت یا درگاه جعلی برای سرقت اطلاعات کاربران انجام میشود.
برداشتن اطلاعات کارت بانکی دیگران بدون برداشت پول هم جرمه؟
دستیابی غیر مجاز به داده های بانکی افراد بدون برداشت وجه نیز جرم بوده و تحت عنوان دسترسی غیر مجاز قابل پیگیری است.
اگه کسی کانال تلگرامی برای انتشار محتوای مستهجن بزنه چه مجازاتی داره؟
انتشار محتوای مستهجن در فضای مجازی از جرایم علیه عفت عمومی محسوب شده و مرتکب بر اساس قوانین کیفری مجازات میشود.