تضمین‌های بیمه نامه دریایی

تضمین‌های بیمه نامه دریایی

گرچه در یک قرارداد بیمه، شخص بیمه گر از طریق فراگرد اصل حسن نیت مورد حمایت قرار می‌گیرد، اما اثبات عدم حسن نیت یا عدم افشای حقایق عمده، فوق‌ العاده دشوار است. از این رو عملی‌ترین راه حصول اطمینان از ماهیت درست یک قرارداد بیمه استفاده از تضمین است. در بیمه دریایی، واژه تضمین به صورت متناقض و گیج کننده‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد. در نگاه اول، این واژه به شرطی اطلاق می‌شود که قرار است به وسیله بیمه گذار به اجرا گذاشته شود‌. در نگاه دوم، این واژه برای خاطر نشان کردن صرف یک محدودیت یا استثنا راجع به عبارات کلی بیمه نامه به کار می‌رود‌. نوع اول تضمین، به تضمین تعهدی شهرت دارد. این تضمین‌ها تعهداتی هستند که به موجب آن‌ها، بیمه گذار تعهد می‌کند که واقعیت‌های معینی موجود هستند؛ این تضمین‌ها به شکل‌های زیر هستند:

تضمین می‌شود که کالا با مهارت بسته بندی شده‌اند یا تضمین می‌شود که کالا سنگ آهن نباشد، یا اینکه اقلام مخاطره‌ آمیز بیمه شده، اقلام تجارتی و قانونی هستند.

نوع دوم تضمین که تضمین مستثنا کننده شهرت دارد، به طور کلی با تضمین قبلی متفاوت است و به موجب آن، بیمه گر در اوضاع و احوالی که در قرارداد ذکر می‌شود، معافیت مسئولیت پیدا می‌کند.

واژه تضمین که در حقوق بیمه دریایی به کار برده می‌شود همان واژه شرط است که در خصوص دیگر قراردادها مورد استفاده قرار می‌گیرد. تضمین‌های دریایی ممکن است صریح یا ضمنی باشند.

شرایط عمومی و اختصاصی تضمین‌های بیمه‌ نامه دریایی

تضمین صریح

تضمین صریح تضمینی است که به هر شکل یا مضمونی می‌تواند باشد مشروط بر این‌که قصد تعهد و تضمین از آن استنتاج گردد. چنین تضمینی را می‌توان به صورت مکتوب در خود بیمه نامه آیا در سند مرتبط دیگری قید کرد. علی الاصول تضمین صریح تضمین ضمنی را مستثنا نمی‌نماید مگر اینکه متعارض آن باشد. به عنوان مثال اگر مالک کشتی مسیر عرفی و قراردادی را بدون دلیل موجه رعایت ننماید در اینجا مالک کشتی مرتکب نقض طی مسیر خاص شده و بیمه گر از این تاریخ به بعد هیچ گونه مسئولیتی مطابق بیمه‌ نامه نخواهد داشت.

تضمین‌های ضمنی

مهم‌ترین تضمین‌های ضمنی عبارت‌اند از:

• در هر بیمه سفری قابلیت دریانوردی کشتی از آغاز سفر دریایی شرط ضمنی هر قرارداد است.
• در هر بیمه نامه، خواه سفری، زمانی یا مختلط، قانونی و مشروع بودن موضوع بیمه شرط ضمنی دیگر قرارداد بیمه است.

در خصوص تضمین قابلیت دریانوردی کشتی، در موردی که خطرات احتمالی بندر موضوع بیمه باشد قابلیت رویارویی کشتی با خطرات احتمالی بندر جزو شرایط ضمنی هر قرارداد بیمه تلقی می‌شوند و در صورتی که سفر دریایی انجام شود قابلیت دریانوردی کشتی برای شروع هر مرحله از سفر دریایی نیز جزو شرایط ضمنی قرارداد بیمه است. اما در یک قرارداد بیمه زمانی قابلیت دریانوردی کشتی در هر مرحله از سفر دریایی جزوه شرایط ضمنی قرارداد بیمه محسوب نمی‌شود لذا اگر با علم بیمه گذار، کشتی فاقد قابلیت دریانوردی عازم سفر دریایی شود بیمه گر مسئول جبران خسارات ناشی از عدم قابلیت دریانوردی خواهد بود. در یک قرارداد بیمه دریایی خوب قابلیت دریانوردی کالا جزء شرایط زمانی قرارداد بیمه نیست. چنین تضمینی ضرورت ندارد برای اینکه بیمه در مقابل خطرات دریایی احصا شده در قرارداد بیمه اعمال می‌شود. لذا در صورت عدم قید شرط خاصی بیمه‌گر مسئول تلف یا خسارت ناشی از عیب ذاتی نخواهد بود. در خصوص تضمین قانونی و مشروع بودن موضوع بیمه حسب قوانین داخلی کشورها و نیز تعهدات بین‌المللی اقدام می‌شود. اما در صورتی که وجود یک قانون خارجی واجد اثر بر ریسک مورد بیمه باشد و فرض شریک بودن بیمه‌گر در ریسک مرسوم نباشد باید موضوع قانون خارجی و اثر نامطلوب آن به اطلاع بیمه گر برسد تا بتواند متعاقب این علم و آگاهی مبلغ بیمه را تعدیل نماید. موضوع بیمه ممکن است در هنگام صدور بیمه نامه قانونی باشد ولی تغییر شرایط ممکن است آن را غیر قانونی کند. به عنوان مثال یک کشتی از بندر الف که دارای تابعیت کشور صاحب بندر است عازم بندر ب می‌شود و هنگامی که در حال دریانوردی در دریا است بین کشور الف و ب جنگ اتفاق می‌افتد و مقام‌های کشور الف بیانیه‌ای صادر می‌نمایند که به موجب آن تجارت بین اتباع کشور الف و ب غیر قانونی اعلام می‌شود؛ نتیجتا کشتی حامل محموله براساس اعلامیه کشور صاحب پرچم یکی از بنادر کشور الف هدایت می‌شود و سفر دریایی انجام نمی‌گیرد در اینجا چون به خطر جنگ پوشش بیمه‌ای داده شده بیمه‌گر مسئول جبران خسارت و تلفات وارده به بیمه گذار است‌.

سوالات متداول درمورد تضمین‌های بیمه نامه دریایی