ممانعت از حق چیست ؟

ممانعت از حق چیست ؟

یکی از دعاوی مهم در رابطه با اموال غیر منقول، ممانعت از حق می باشد. بنابر اهمیت فراوان موضوع ممانعت از حق، این دعاوی علاوه بر دادگاه کیفری قابلیت پیگیری در دادگاه حقوقی را نیز دارد. درواقع زمانی که اقدامات شخصی، مانع از استفاده صاحب حق از حق مورد نظرش می شود، دعوی الزام به ممانعت از حق مطرح می گردد. در این حالت صاحب حق امکان رجوع به دادگاه و طرح خواسته مورد نظر را دارد . در ادامه به برسی تخصصی تر این موضوع خواهیم پرداخت.

ممانعت از حق چیست ؟

مفهوم ممانعت از حق

مطابق ماده 159 قانون آیین دادرسی مدنی، تقاضای کسی که رفع ممانعت از حق ارتفاق یا انتفاع خود را در ملک دیگری می خواهد را دعوای ممانعت از حق می گویند.

در صورت اقامه دعوی در دادگاه حقوقی، صرف اثبات سابقه استفاده از حق کفایت می کند . اما در صورت طرح دعوی کیفری و شکایت الزام به رفع ممانعت از حق، احراز مالکیت فرد، امری لازم و ضروری است. بنابراین افرادی که قصد هر گونه اقدام برای رفع ممانعت از حق دارند، چنانچه مالک باشند، قادر به شکایت علیه مرتکب در دادگاه کیفری می باشند. در صورتی که تنها صاحب حق استفاده از ملک باشند می بایست دعوی خود را در دادگاه حقوقی پیگیری نمایند.

ارکان تشکیل دهنده

مانع شدن کامل

تحقق ممانعت از حق مستلزم این است که شخصی کاملا مانع از استفاده شما از حق مورد نظر شود. به عنوان مثال:

در صورتی که اقدامات شخصی، مانع از ورود شما به ملک خود شود، این موضوع تحت عنوان ممانعت از حق می باشد . اما در صورتی که این شخص تنها مانع استفاده شما از قسمتی از خانه شود، مشمول ممانعت از حق نبوده و تحت عنوان مزاحمت قابل پیگیری می باشد.

سابقه تصرف

اثبات سابقه تصرف از دیگر ارکان تشکیل دهنده ممانعت از حق می باشد. یعنی اقدام در جهت رفع ممانعت از حق، مستلزم داشتن سابقه تصرف می باشد. به این ترتیب شما زمانی قادر به پیگیری رفع ممانعت از حق در دادگاه می باشید که سابقا در ملکی حق انتفاع یا ارتفاق داشته و اکنون شخصی مانع بهره مندی شما از حقتان شده است. در صورت احراز محق بودن شما، دادگاه دستور به رفع ممانعت از حق مورد نظر خواهد داد.

اثبات ممانعت از حق

اثبات ممانعت از حق مستلزم این می باشد که سابقه حق خود در ملک مورد نظر را ثابت نمایید. به عنوان مثال در صورتی که شما در طول سال های گذشته، برای آبیاری زمین هایتان از چاه مستقر در زمین همسایه استفاده کرده باشید و اکنون مالک زمین با دیوار کشی اطراف زمین، مانع استفاده شما از چاه شده باشد، در صورت اثبات سابقه استفاده از این چاه، قادر به درخواست رفع ممانعت از حق در دادگاه می باشید  شهادت شهود راهی برای اثبات سابقه استفاده از چاه می باشد. در صورت احراز وجود این حق توسط دادگاه، حکم به رفع ممانعت از حق صادر خواهد شد.

در دعاوی ممانعت از حق، مزاحمت و تصرف عدوانی،خواهان باید ثابت نماید که موضوع دعوی به صورت غیر قانونی از تصرف وی خارج شده است. (ماده 161 قانون آیین دادرسی مدنی)

انواع ممانعت از حق

این دعوی قابلیت طرح برای رفع ممانعت از حق ارتفاق یا حق انتفاع را دارد. حق ارتفاق حقی است که به موجب آن شخصی، در مال غیر منقول شخصی دیگر حق دارد. مانند حقی که شخصی برای عبور از زمین زراعی همسایه دارد تا از آن طریق به زمین کشاورزی خود برسد.

حق انتفاع نیز حقی است  جهت بهره مندی شخص از منافع مالی که عین آن متعلق به او نمی باشد. به عنوان مثال شخصی حق انتفاع از مال خود را به دیگری میدهد در حالی که مالکیت آن به خودش متعلق می باشد.

ممانعت از حق در ملک مشاع

مطابق با قانون زمانی مالکیت یک ملک متعلق به دو یا چند نفر باشد ‌، به این حالت مالکیت مشاعی گفته می‌شود. در صورتی که یکی از مالکین مانع استفاده‌ مالک دیگر از حق خود شود، اقدام او ممانعت از حق بوده و خواهان نیز قادر به تنظیم دادخواست الزام به رفع ممانعت علیه خوانده می باشد.

به عنوان مثال در صورتی که شخصی قفل در ورودی پارکینگ را تعویض نماید و مانع از ورود خودروی همسایه های دیگر به پارکینگ شود، ممانعت از حق محقق گردیده و همسایه ها می توانند به دادگاه مراجعه نموده و درخواست خود را مبنی بر رفع ممانعت از حق، مطرح نمایند.

در صورت نیاز به مشاوره در خصوص دعاوی ملکی و الزام به رفع ممانعت از حق، با وکیل متخصص در این امر با شماره ٠٢١٢٢٢٢٧۵۵١ تماس حاصل فرمایید.

سروش سلامیان وکیل پایه یک دادگستری مرکز