تسهیلات بانکی

تسهیلات بانکی

تسهیلات عنوانی است که به یک برنامه رسمی کمک مالی اطلاق میگردد که بانک ها و موسسات مالی و اعتباری آن را برای کمک به شرکتی که نیاز به سرمایه در حال گردش دارد، ارائه می دهند. این تسهیلات به افراد حقیقی یا حقوقی تعلق می گیرد که حسب فعالیت و معامله مورد نظر آن ها در جهت اجرای پروژه ها و یا معامله ای خاص با بانک مشارکت می نمایند.

بانک از طریق تشکیل دارایی های درآمد زا در پایان هر دوره مالی به سود خود رسیده و با استفاده از سود های جمع آوری شده و نیز منابع جدید فعالیت خود را گسترش می دهد. چنین فعالیت هایی را تسهیلات بانکی می گویند.

تسهیلات بانکی

اقسام تسهیلات بانک

تسهیلات بانکی عقودی را شامل می شوند که تحت عنوان عقود مشارکتی شناخته می شوند.

تعریف وام بانکی

از مهم‌ترین خدمات بانک‌ها و موسسات اعتباری می توان به پرداخت وجه نقدی با بازپرداخت کوتاه مدت و یا بلند مدت نام برد که برای متقاضیان در نظر گرفته شده که با ثبت شرایط و ضوابط پیش بینی شده پرداخت می‌گردند. به طور کلی وام  هر نوع دارایی منجمله پول، ملک و کالا است که توسط بانک‌ها و موسسات اعتباری برای متقاضیان در نظر گرفته می شود.

از شروط اصلی جهت پرداخت این خدمات، این است که متقاضی باید تا اصل داراییش را به همراه مقداری از سود را در بازه زمانی مقرر عودت دهد. در صنعت بانکداری ایران، پرداخت وام بانکی به یکی از ابزار های رفع مشکلات قشر‌های مختلف سطح جامعه تبدیل گردیده و اکثر افراد تمایل بسیاری به دریافت آن دارند.

تفاوت وام و تسهیلات بانکی

در نظام بانکداری اسلامی‌ واژه وام صرفا برای قرض‌الحسنه استفاده می‌‌شود و واژه تسهیلات کاربرد وسیع‌تری برای تأمین اعتبار مالی واحدهای صنعتی و تولیدی دارد.

در واقع کاربرد وام در نظام بانکداری و  برای قرض الحسنه می باشد. ولی تسهیلات بخش وسیع‌تری را در بر می گیرد و به تأمین اعتبار مالی واحد‌های صنعتی و تولیدی می‌پردازد. بانک‌ها و موسسات در سود حاصل وجوه پرداختی افزایش روند تولید به واحد‌های صنعتی که راکد است نیز شریک هستند و این نیز نوعی تسهیلات محسوب می شود.

در مقابل وجوهی که برای خرید یا اجاره مسکن، درمان، خرید خودرو، تحصیل و … با سود مشخص ارائه می‌شود نیز وام می باشند.

در واقع هر نوع وامی‌ را می توان به عنوان تسهیلات در نظر گرفت  ولی نمی‌توان هر تسهیلاتی را وام دانست.

به صورت کلی تفاوت این دو اصطلاح مربوط به این است که در ارائه دادن وام به هیچ وجه از مشارکت پرداخت کننده در سود حاصله خبری نیست.

انواع تسهیلات بانکی

مضاربه

مضاربه در لغت یعنی تجارت با سرمایه دیگری، در واقع مضاربه این است که شخص مالی را به دیگری بدهد تا با آن تجارت نماید و در مقابل، حصه ای از سود مانند نصف یا ثلث مثلاً از آن وی باشد و به عبارت دیگر مضاربه، عقدی است شرعی که غرض از آن تجارت انسان به مال غیر در مقابل مقداری از سود است.

• مضاربه عقدی جایز بوده و هر یک از طرفین در فسخ قرارداد مختار هستند مگر اینکه شرط دیگری در قرارداد مزبور تعیین شده باشد.
• مضاربه از جمله تسهیلات کوتاه مدت حداکثر یکساله است که بانک بر اساس آن می‌تواند منحصراً جهت گسترش امور بازرگانی به عنوان مالک، سرمایه نقدی لازم برای انجام یک معامله تجاری را در اختیار متقاضی به عنوان عامل از اینکه شخص حقیقی یا شخص حقوقی باشد، قرار دهد تا سود حاصل را به نسبت از پیش توافق شده با یکدیگر تقسیم نمایند.

تسهیلات اعطایی مزارعه و استصناع (سفارش ساخت)

به موجب ماده ۱۷ قانون مذکور بانک ها این امکان را دارند که اراضی مزروعی و یا باغاتی را که در اختیار و تصرف خود دارند را به مزارعه یا مساقات بدهند. مزارعه عقدی است لازم و از اینرو برای هر دو طرف معامله لازم الاجرا بوده و با فسخ یک طرف باطل نمی گردد.

استصناع در لغت به معنای سفارش ساخت است و در اصطلاح قراردادی بین دو شخص اعم از حقیقی و حقوقی در خصوص تولید کالایی خاص یا اجرای پروژه ای با ویژگی‌های مشخص در آینده است. سفارش گیرنده (صانع) در ازای گرفتن مبلغ آن در زمانهای توافق شده که بخشی از آن می تواند به صورت نقد و بخشی از آن به صورت اقساط به تناسب پیشرفت فیزیکی کار و یا حتی مستقل از آن باشد، بر اساس زمان بندی مشخص ساخته به سفارش دهنده تحویل دهد.

جعاله

جعاله به معنای دستمزد است یعنی فردی در ازای انجام عملی مزدی را دریافت می کند.در جعاله هر شخص باید اجرت و پاداش را در ازای عمل انجام شده پرداخت نمایند.

سلف

سلف نوعی پیش خرید محصولات واحد‌های تولیدی با قیمت معین و به طور نقد است. بدین ترتیب پیش خرید نقدی محصولات روشی است که به منظور تأمین بخشی از سرمایه در گردش واحد‌های تولیدی به کار گرفته می‌‌شود.

قرض الحسنه

نوعی قرارداد است که در آن بانک مبلغ معینی را طبق ضوابط مقرر در دستورالعمل، به اشخاص حقیقی و حقوقی به قرض واگذار می نماید.

مشارکت مدنی

آمیختن سهم مشارکه نقدی و یا غیر نقدی برای اشخاص اعم از حقیقی و حقوقی به موجب قرارداد، به صورت مشاع و به منظور انتفاع را مشارکت مدنی می گویند.