تابعیت کشتی و وضعیت کشتی فاقد تابعیت
طبق یک قاعده کلی هر شخص حقیقی و یا حقوقی دارای اسم و محل اقامتی می باشد و برای برخوردار شدن از مزایا وحمایت های دولت یک سرزمین باید تابعیت آن کشور را بر خود پذیرا باشد. کشتی نیز از این قاعده مشتثنی نبوده و دارای اسم و تابعیت مشخصی است و بندری که در آن به ثبت رسیده، در حکم محل اقامت آن کشتی محسوب می گردد.
هنگامی که کشتی از حوزه ی اقتدار و حاکمیت دولت بخصوصی خارج شود و همین که به آبهای آزاد و یا به بندر کشوری دیگر وارد شود، باید تابع قوانین کشوری باشد که پرچم آن را برافراشته و به عبارت دیگر، تابعیت آن را پذیرفته است و از این جهت کسب تابعیت کشتی از اهمیت زیادی برخوردار می باشد. تمامی کشتی ها، از جمله کشتی های تجاری که به حمل ونقل بار و مسافر در نقاط مختلف جهان اشتغال دارند، باید در کشوری که تابعیت آن را پذیرفته اند، به ثبت رسیده باشند.
تابعیت کشتی و وضعیت کشتی فاقد تابعیت
ثبت کشتی
یکی از مهمترین موضوعات در حقوق دریاها موضوع ثبت کشتی است که در یک تعریف کلی عبارت است از فرایندی که در طی آن یک کشور، به یک کشتی اجازه می دهد که پرچمش را برافرازد و از حمایت آن کشور برخوردار شود.
ثبت کشتی از دو جهت دارای اهمیت است:
- نخست از این جهت که شرط و اجرای قواعد حقوق بین الملل و داخل دریایی در خصوص یک کشتی، ثبت آن کشتی در نظام ثبت یک کشور است. یعنی تقریباً تمامی قواعد حقوق دریایی مبتنی بر ثبت کشتی می باشد.
- دوم از این جهت که برخلاف بخش زیادی از موضوعات حقوق دریایی که فقط کار کردی از سند حقوق خصوصی یا حقوق عمومی دارند، ثبت کشتی کارکردی دوگانه دارد بی معنا که با ثبت یک کشتی در یک نظام ثبت، آن کشتی مورد حمایت دولت آن کشور قرار می‌گیرد.
و این یعنی تنظیم روابط اشخاص با دولت که در حیطه حقوق عمومی است و از طرفی، اسناد ثبت کشتی مبین حق مالک کشتی است برگشتی و مجوز اهتزاز پرچم آن کشور و نیز تعیین کننده حقوقی است که نسبت به آن کشتی ایجاد شده است همچون رهن های دریا و … این جنبه از ثبت کشتی، مربوط است به تنظیم روابط اشخاص با یکدیگر و تابع حقوق خصوصی. به همین جهت است که به بررسی نظام ثبت کشتی ها از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است.
کشتی فاقد تابعیت
وضعیت کشتی هایی که فاقد تابعیت می باشند به لحاظ حقوقی شبیه به افراد بدون تابعیت است. یک کشتی فاقد تابعیت از هیچگونه حمایتی در قوانین بین‌المللی برخوردار نیست و نمی تواند وارد سیستم تجارت قانونی شود چون بندرها به او او اجازه ورود نخواهند داد چرا که ورود کشتی های بدون تابعیت عموماً باعث نقض نظم عمومی کشور ها است و به به همین علت است که برای این مسئله ضمانت اجراهایی اندیشیده قوانین سختگیرانه‌ای وضع شده است.
اعطای تابعیت به کشتی ها
حقوق بین الملل به هر ملتی اجازه می دهد کشتی های بی تابعیت دریای آزاد را تابع صلاحیت خود سازد. چنین صلاحیتی نه ناقض حقوق کشورهاست و نه به مداخله غیرمجاز در امور دولت مستقل و حاکم دیگر می انجامد.
-در این مورد حتی لازم نیست ارتباط و پیوندی میان کشتی بی تابعیت و دولت خواهان اعمال صلاحیت اثبات شود. صلاحیت فقط در نتیجه وضعیت بی تابعیتی کشتی به وجود می آید و به دولت خواهان حق اعمال حاکمیت خود را در خصوص آن کشتی فراهم می نماید.
*این وضعیت، کشتی را در معرض اقدام همه دولت هایی قرار می دهد که فعالیت خاصی در عرشه کشتی های بی تابعیت را ممنوع می سازند و اشخاص واقع در عرشه را در معرض پیگرد به خاطر نقش این ممنوعیت ها قرار می دهند.
اهمیت ثبت و تابعیت کشتی
کشورها، بین اصل آزادی دریاها و ثبت کشتی ها و اعمال مقررات کشور های مختلف در خصوص کشتی هایشان، هیچگونه تعارضی نمی بینند و به این نتیجه رسیداند که به منظور برقراری نظم در دریای آزاد، یک کشتی که بدون پرچم دریای یک کشور عبور می کند، نباید از هیچ حمایتی برخوردار باشد چرا که آزادی کشتیرانی دریای آزاد تنها برای کشتی هایی است که تحت پرچم یک کشور حرکت می کنند. در این فرآیند، هر کشوری می‌تواند ثبت هایی انجام دهد که درآن خصوصیات کشتی های بازرگانی دارای ملیت آن کشور و همچنین شرایط برافراشتن پرچم آن کشور در آن منعکس شده باشد. کشورها شرایط ثبتی کشتی ها در نظام ثبت کشتی خود را تعیین می کنند و ثبت یک کشتی در یک کشور، به طور کلی شرط لازم برای داشتن ملیت آن کشور، برافراشتن پرچم ملی و صدور اسناد تایید کننده ملیت آن کشتی است.
اهمیت ثبت کشتی در قانون ایران
قانون دریایی ایران مصوب سال ۱۳۴۳، شرکت اجازه تردد کشتی در آبهای ایران را ثبت کشتی بر اساس مقررات قانون مزبور میداند.
مطابق قانون فوق الذکر چنانچه کشتی به موقع به ثبت نرسد و یا اسناد قبلی به موقع تسلیم نگردد کشتی حق برافراشتن پرچم ایران را نخواهد داشت و مالک کشتی بر طبق مقررات ماده ۱۹۰ این قانون به پرداخت جریمه محکوم و موظف به تسلیم اسناد کشتی می باشد. مفاد این ماده در مورد اسناد مفقود لازم الرعایه نخواهد بود.
در صورت نیاز به مشاوره در خصوص حمل و نقل های دریایی و امور مربوط به کشتیرانی با وکیل متخصص در این امر با شماره ٠٢١٢٢٢٢٧۵۵١ تماس حاصل فرمایید.
سروش سلامیان وکیل پایه یک دادگستری مرکز
بدون دیدگاه