مبایعه نامه های عادی و قولنامه های تنظیمی میان افراد از اعتبار اسناد رسمی بهره مند نمی باشند . بنابراین در مواقعی که نیاز به تنظیم سند رسمی است ، مانند خرید خودرو یا اموال ، در صورتی که فروشنده در تاریخ توافقی میان طرفین بنا به هر دلیلی در دفتر اسناد رسمی جهت تنظیم سند و یا برای دریافت برگ سبز به نام خریدار در مراکز تعویض پلاک حاضر نشود ، خریدار می تواند الزام او را به این اقدام بخواهد .

یکی از دعاوی شایع ،الزام فروشنده به تنظیم سند خودرو است که هدف از این نوشتار پرداختن به این موضوع می باشد .

الزام به تنظیم سند رسمی خودرو

همانگونه که اشاره گردید خودرو از اموال منقولی است که طبق قانون ثبت نیاز به تنظیم سند رسمی دارد . همچنین خرید و فروش آن در قالب مبایعه نامه و یا قولنامه ممکن است موجبات کلاهبرداری و سوء استفاده را فراهم نماید .

در نتیجه تنظیم سند رسمی خودرو به نام مالک جدید امری ضروری بوده و در صورت خودداری فروشنده از حضور در دفاتر ثبت اسناد ، این امکان برای خریدار پیش بینی شده تا بتواند با تقدیم دادخواست به دادگاه مربوطه الزام خوانده یا فروشنده را به تنظیم سند رسمی بخواهد .

قانون الزام به داشتن سند رسمی خودرو

قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی مصوب سال 1389 و نیز آئین نامه اجرایی آن مصوب 1391 اینگونه تصریح نموده است که دارندگان وسایل نقلیه موتوری می بایست پس از هر تعویض پلاک نسبت به تنظیم سند رسمی نقل و انتقال در دفاتر اسناد رسمی اقدام نمایند زیرا اسناد مرتبط با معاملات خودرو در دفتر اسناد رسمی صورت می پذیرد . بنابراین قانونگذار انتقالاتی که خارج از دفاتر اسناد رسمی صورت می گیرد را به رسمیت نمی شناسد و صدور سند مالکیت خودرو ( شناسنامه خودرو ) توسط نیروی انتظامی به هیچ وجه بیانگر بی نیاز بودن خریدار و فروشنده به تنظیم سند انتقال در دفتر خانه نمی باشد بلکه برگ سبز و شناسنامه خودرو از الزامات تعویض پلاک محسوب می شود .

قانون جدید رسمی خودرو

با توجه به اختلافات حاصل شده میان کانون سردفتران و نیروی انتظامی بر سر سند مالکیت بودن یا نبودن برگ سبز خودرو و همچنین سوال بر سر اینکه آیا تنظیم سند خودرو در دفاتر اسناد رسمی ضروری است یا خیر ، دیوان عدالت اداری رای صادر نموده که در ادامه به آن میپردازیم .

*به موجب رای فوق الذکر تنظیم سند رسمی خودرو در دفاتر اسناد رسمی از حالت ضروری بودن به اختیار تبدیل شده است . بنابراین برگ سبز خودرو صادره توسط مراجع انتظامی جهت نقل و انتقال خودرو کافی است .

*شایان ذکر است که این موضوع در پی صدور بخش نامه توسط دادستان کل کشور در شهریور سال 1400 قطعی گردید و به موجب آن برگ سبز خودرو به منزله مالکیت آن شناخته شد و ثبت رسمی خودرو دیگر نیاز به ثبت در دفاتر اسناد رسمی ندارد .

در نتیجه پس از شهریور ماه سال 1400 الزام به حضور فروشنده در مراکز تعویض پلاک به منزله تنظیم سند رسمی خودرو بوده و برگ سبز خوردو نیز در حکم سند مالکیت می باشد .

مرجع صالح جهت رسیدگی به دادخواست الزام به تنظیم سند خودرو

رسیدگی به دعوای الزام به تنظیم سند در رابطه با خودرو و وسایل نقلیه تا سقف 20 میلیون تومان در صلاحیت شورای حل اختلاف می باشد . همچنین مرجع صالح جهت رسیدگی به دعوای الزام به تنظیم سند خودرو هایی با ارزشی بیش از 20 میلیون تومان ، دادگاه محل اقامت خوانده یا فروشنده می باشد .

*لازم به ذکر است که دادگاه محلی که انتقال سند خودرو باید در آن صورت میگرفته و همچنین دادگاه محل انعقاد قرارداد خودرو نیز صلاحت رسیدگی به دعوی الزام به تنظیم سند خودرو را دارند .