اجرت المثل و شرایط دریافت آن
ازدواج عملی حقوقی و غیر مالی می باشد که دارای تبعات و آثار مالی بسیاری از جمله نفقه، مهریه، اجرت المثل، شرط تنصیف دارایی و … است. اجرت المثل یکی از بحث برانگیز ترین و مهم ترین حقوق مالی بوده که برای زنان در زمان زندگی مشترک، در نظر گرفته شده است.
دریافت اجرت المثل مستلزم جدایی و طلاق نمی باشد و میتوان دریافت و میزان اجرت المثل را ذیل عقد نکاح شرط نمود. هدف از این مقاله برسی مفهوم اجرت المثل، شرایط و نحوه دریافت آن می باشد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
اجرت المثل و شرایط دریافت آن
مفهوم اجرت المثل
معنی لغوی اجرت المثل عبارت است از بها و مال مشابه.
در واقع اجرت المثل بها و مالی است که در ازای انجام کار و یا استفاده از یک مال، باید پرداخت شود که میزان آن به دقت مشخص نشده است. معمولا در اینگونه موارد میزان اجرت المثل با توجه به موارد مشابه مشخص می شود.
اجرت المثل ایام زوجیت
اجرت المثل یکی از حقوق ویژه ای است که شرع و قانون آن را برای زنان در نظر گرفته است. در صورتی که زن در زمان زندگی مشترک و در خانه همسر خود، کاری را که قانونا موظف به انجام آن نیست را انجام دهد، مستحق پاداشی تحت عنوان اجرت المثل می باشد.
اجرت المثل باید توسط زوج به زوجه پرداخت شود . در صورت عدم پرداخت اجرت المثل، زوج قادر به جدایی از زوجه نمی باشد. اجرت المثل مطابق با سال های زندگی تعیین می شود. بنابراین، هرچقدر مدت زندگی مشترک بیشتر بوده باشد، اجرت المثل نیز افزایش می یابد.
اجرت المثل تحت چه شرایطی به زوجه تعلق می گیرد؟
در ضمن عقد شرط نشده باشد
طرفین هر عقد و قرارداد نسبت به درج شروط ضمن عقد آزاد بوده و در صورت توافق، مکلف به انجام این شروط می باشند. این شروط در صورت قانونی و شرعی بودن باید اجرا شوند.
اگر شرط عدم دریافت اجرت در ازای کارهایی که زوجه در خانه انجام می دهد، ضمن عقد قید شود، زوجه دیگر مستحق دریافت اجرت المثل نمی باشد.
ممکن است شرطی مبنی بر دریافت مبلغی مشخص در ازای کار هایی که زوجه انجام می دهد ضمن عقد قید شود. به این مبلغ اجرت المسمی گفته می شود چراکه به شکل صریح در متن قرارداد ذکر شده است . مطابق قانون در صورت مشخص شدن اجرت المسمی، اجرت المثلی به زن تعلق نخواهد گرفت.
تبرعی نباشد
کاری که زوجه در خانه انجام می دهد نباید از سر لطف و مهربانی باشد زیرا در این صورت، مستحق دریافت اجرت المثل نخواهد بود.
با توجه به اینکه هیچ شخصی، کاری را به صورت رایگان برای دیگری انجام نمی دهد، فرض بر عدم تبرع اعمال می باشد و اثبات این موضوع نیز به عهده زوج است. در واقع تمامی کارهایی که زن در خانه شوهر انجام می دهد به نیت تبرع و رایگان نمی باشد.
در صورتی که مرد قصد تبرع زن را در انجام این امور ثابت نماید، اجرت المثلی به زن تعلق نخواهد گرفت.
کار شرعا به عهده زن نبوده و یا به دستور شوهر باشد
یکی دیگر از شروطی که جهت استحقاق زن به اجرت المثل لازم است، این است که کار انجام شده نباید شرعا و قانونا به عهده زن باشد. به عنوان مثال تمکین از شوهر جز وظایف قانونی و شرعی زوجه بوده و اجرت المثلی برای آن در نظر گرفته نمی شود.
یکی دیگر از ملاک های دریافت اجرت المثل این است که کار های انجام شده توسط زوجه به دستور شوهر او باشد. بنابراین در صورتی که کار انجام شده به دستور زوج نبوده باشد، اجرت المثلی نیز به زوجه تعلق نخواهد گرفت.
درخواست طلاق توسط زوج باشد
برای اینکه اجرت المثل به زن تعلق بگیرد، درخواست طلاق باید از سوی مرد باشد. در واقع اگر زن خواهان جدایی از همسر خود باشد، اجرت المثل به او تعلق نخواهد گرفت.
-در صورتی که مرد به دلیل تخلف زن از وظایف همسری و یا سوء اخلاق و رفتار او خواهان طلاق باشد، زن استحقاق دریافت اجرت المثل را ندارد.
تفاوت اجرت المثل و نفقه
براساس تعریف عنوان شده در قانون مدنی، نفقه به معنی برطرف کردن نیاز های متعارف مادی زن می باشد که به واسطه انجام وظایف همسری و به عبارتی تمکین زوجه از زوج ایجاد شده و زوج نیز موظف به تامین آن می باشد. زوجه می تواند هم در حین زندگی کردن با زوج و هم پس از جاری شدن صیغه طلاق، نسبت به دریافت نفقه خود درخواست داشته باشد . در موضوع نفقه همواره شرط تمکین زوجه از زوج ملاک می باشد.
بدون دیدگاه