محاربه چیست؟
یکی از جرایم ذکر شده در قانون مجازات اسلامی علیه امنیت و آسایش عمومی، جرم محاربه است. جنبهی عمومی و اجتماعی این جرم بنابر دلایلی از جمله ایجاد رعب و وحشت و سلب امنیت افراد جامعه، بسیار پررنگتر از جنبه فردی است. در واقع فردی که مرتکب جرم محاربه میشود، به موجب ایجاد ترس و وحشت در جامعه، حاکمیت قانون گذار را در برقراری نظم و امنیت جامعه به زیر سوال میبرد. بنابراین محاربه جرمی غیر قابل گذشت است که در قانون مجازات سنگینی برای آن در نظر گرفته شده است.
محارب کیست؟
مفهوم جرم محاربه
محاربه عبارت است از اسلحه کشیدن به روی مردم با هدف سرقت مال، قتل و یا وارد شدن به حریم ناموس و ایجاد رعب و وحشت میان مردم به طوری که امنیت جامعه را از بین ببرد. به این ترتیب جرم محاربه، صرفا با اسلحه کشیدن محقق نمیگردد. در واقع لازمه تحقق جرم محاربه علاوه بر اسلحه کشیدن، ایجاد خوف و وحشت و ناامنی در جامعه است. همچنین برای تحقق این جرم، استفاده از اسلحه جهت آسیب رساندن و تهدید ضروری نمیباشد بلکه دیده شدن اسلحه توسط مردم نیز این جرم را محقق میسازد. یکی از ملاکهای مهم و تعیین کننده این جرم ایجاد رعب و وحشت و ناامنی در جامعه است. در صورتی که شخص مسلح قصد ارتکاب جرم دیگری را به وسیله اسلحه داشته باشد، اما جرم او جنبهی عمومی پیدا کرده باشد، به عنوان محارب شناخته خواهد شد. به عنوان مثال در صورتی که عدهای با قصد سرقت مسلحانه به پاساژی رفته و سبب برانگیختن حس ناامنی و ترس میان مردم شوند، عنوان محارب به آنها اطلاق خواهد شد.
محارب چه کسی است؟
مطابق تعاریف ذکر شده در رابطه با جرم محاربه، محارب شخصی است که با اسلحه کشیدن به روی مردم باعث ترس آنها شده و امنیت جامعه را از بین میبرد.
مجازات محارب
مطابق با ماده 282 قانون مجازات اسلامی، محاربه از جرایم غیر قابل گذشت بوده که شدیدترین مجازاتهای حدی مقرر شده در قانون مجازات اسلامی به آن تعلق میگیرد. مجازات این جرم به دلیل برهم زدن امنیت و نظم عمومی، حتما اجرا خواهد شد. حد محاربه مطابق ماده 282 قانون مجازات اسلامی، عبارت است از اعدام، صلب، نفی بلد و قطع دست راست و پای چپ.
مطلق یا مقید بودن جرم محاربه
به نظر میرسد جرم محاربه با توجه به ماده 279 قانون مجازات اسلامی، یک جرم مقید باشد. زیرا نیاز به بر هم خوردن نظم و امنیت جامعه داشته و استفاده از سلاح به تنهایی تحقق جرم محاربه را سبب نمیگردد.
سقوط حد محاربه با توبه محارب
مطابق ماده 114 قانون مجازات اسلامی، در صورتی که محارب پیش از اثبات جرم توبه نماید، حد ساقط نخواهد شد اما در صورت اثبات محاربه به موجب اقرار، قاضی پرونده میتواند تقاضای عفو او را از مقام رهبری داشته باشد (در این صورت توبه ممکن است قبل یا بعد از اثبات جرم باشد). در صورتی که توبه محاربه قبل از دستگیری او باشد، حد محاربه ساقط خواهد شد، اما در صورت توبه محارب پس از دستگیری، حد از او ساقط نمیشود.
اثبات جرم محاربه
- یکبار اقرار محارب عاقل، قاصد، بالغ و رشید، قابلیت اثبات جرم محاربه را دارد.
- ادله دیگری که سبب اثبات این جرم میگردد عبارت است از شهادت دو مرد.
- علم قاضی دلیل دیگری است که اثبات محاربه را سبب میگردد. این اثبات با توجه به اظهارات مطلعین، تحقیقات محلی، گزارش ظابطان، فیلمهای دوربین مدار بسته و دیگر امارات و قرائن موجود صورت میگیرد.
محاربه چه تفاوتی با بغی و افساد فی الارض دارد؟
همانگونه که پیشتر ذکر گردید، محارب کسی است که با در دست داشتن سلاح به قصد جان، مال و ناموس مردم سبب بر هم زدن امنیت و نظم عمومی جامعه میگردد. در حالی که باغی عنوانی است که به شخص قیام کننده علیه نظام جمهوری اسلامی ایران اطلاق میگردد (این قیام باید به نحو مسلحانه باشد). عنوان مفسد فی الارض به شخصی تعلق میگیرد که مرتکب جرائمی علیه جان افراد، برهم زدن نظم اقتصادی و امنیت کشور، پخش مواد میکروبی و سمی و ایجاد مراکز فساد و فحشا به طور وسیع شده و سبب ورود خسارت به مال و جان افراد و همچنین اشاعه فحشا میگردد.
سوالات متداول درمورد محاربه
محاربه چیست و چه ویژگیهایی دارد؟
محاربه عبارت است از اسلحه کشیدن به روی مردم با هدف سرقت، قتل یا تهدید جان و مال مردم بهگونهای که امنیت جامعه مختل شود. تحقق این جرم نیازمند ایجاد خوف و وحشت عمومی است و صرف داشتن اسلحه کافی نیست.
محارب کیست؟
محارب شخصی است که با اقدام مسلحانه باعث ترس و ناامنی در جامعه شود. حتی اگر اقدام او به قصد ارتکاب جرم دیگری باشد، در صورتی که اثر آن جنبه عمومی پیدا کند، محارب شناخته میشود.
مجازات محارب چیست؟
مطابق ماده 282 قانون مجازات اسلامی، محاربه جرمی غیرقابل گذشت است و شامل مجازاتهای حدی از جمله اعدام، صلب، نفی بلد و قطع دست راست و پای چپ میباشد.
آیا توبه محارب موجب سقوط حد میشود؟
در صورت توبه محارب پیش از دستگیری، حد محاربه ساقط میشود. اگر توبه بعد از دستگیری یا پس از اثبات جرم باشد، حد محاربه ساقط نخواهد شد، اما قاضی میتواند تقاضای عفو او را از مقام رهبری داشته باشد.
اثبات جرم محاربه چگونه صورت میگیرد؟
اثبات محاربه با اقرار یک محارب بالغ، عاقل و رشید ممکن است. همچنین شهادت دو مرد، علم قاضی، تحقیقات محلی، گزارش ضابطان و فیلمهای دوربین مدار بسته میتواند به اثبات جرم کمک کند.
محاربه چه تفاوتی با بغی و افساد فیالارض دارد؟
محاربه مربوط به ایجاد رعب و وحشت در جامعه توسط فرد مسلح است. باغی به کسی گفته میشود که علیه نظام جمهوری اسلامی قیام مسلحانه میکند و مفسد فیالارض به فردی اطلاق میشود که با جرایمی گسترده مانند فساد، فحشا یا تهدید امنیت اقتصادی و جانی جامعه، خسارتهای وسیع وارد میکند.
اگه کسی با اسلحه وارد یه خونه بشه ولی هیچ کاری نکنه و فقط با اسلحه اش مردم رو بترسونه باز هم محارب حساب میشه؟
بله برای تحقق جرم محاربه نیاز به آسیب رساندن یا سرقت نیست و صرف اسلحه کشیدن به قصد ترساندن مردم و ایجاد ناامنی برای آنها کافی است.
چرا محاربه جرم غیرقابل گذشت حساب میشه؟
محاربه یک جرم عمومی است که امنیت و آسایش کل جامعه را هدف قرار می دهد به همین دلیل قابل گذشت نیست.
اگر یه نفر مرتکب محاربه بشه و بعد از دستگیری توبه کنه مجازاتش بخشیده میشه؟
بر اساس قانون اگر توبه محارب بعد از دستگیری او باشد حد محاربه از او ساقط نخواهد شد و مجازات اجرا می شود.
چه فرقی بین محاربه و افساد فی الارض وجود داره؟
محاربه با هدف ایجاد ترس و وحشت با اسلحه کشیدن صورت می گیرد اما افساد فی الارض به جرایمی گسترده با هدف برهم زدن امنیت اقتصادی یا ایجاد فساد در سطح وسیع گفته می شود.
اگه یه سارق مسلح به یه مغازه حمله کنه و مردم رو بترسونه مجازاتش فقط دزدیه یا محاربه هم حساب میشه؟
در صورتی که اقدام او باعث ایجاد رعب و وحشت در جامعه شده باشد عنوان محارب به او اطلاق خواهد شد و مجازات محاربه نیز برای او در نظر گرفته می شود.
آیا فقط با شهادت چند نفر میشه ثابت کرد که کسی محارب هست؟
بله شهادت دو مرد عاقل و بالغ یکی از راه های اثبات جرم محاربه است.
مجازات محاربه چی هست؟
بر اساس قانون مجازات اسلامی مجازات محاربه شامل اعدام صلب نفی بلد و قطع دست راست و پای چپ است.
چطور میشه فرق بین محاربه و بغی رو فهمید؟
محاربه علیه امنیت عمومی و مردم عادی صورت می گیرد اما بغی به قیام مسلحانه علیه نظام جمهوری اسلامی ایران اطلاق می شود.
منظور از اینکه محاربه یک جرم مقید هست چیه؟
این یعنی برای تحقق جرم محاربه فقط اسلحه کشیدن کافی نیست بلکه باید نتیجه آن که همان ایجاد ناامنی و وحشت در جامعه است نیز محقق شود.
آیا علم قاضی برای اثبات جرم محاربه کافیه؟
بله علم قاضی می تواند به عنوان یکی از دلایل اثبات جرم محاربه در نظر گرفته شود که از طریق اظهارات مطلعین گزارش ضابطین و سایر مدارک حاصل می شود.