عده زنان فاقد رحم

عده زنان فاقد رحم

عده‌ی زنان در قوانین اسلام متناسب با ارزش و کرامت انسانی آنها وضع شده است. عده که نوعی تکلیف برای زنان است، آثار فقهی و همچنین حقوقی فراوانی را در بر می‌گیرد و گستره‌ی عظیمی از زنان در جامعه را در بر می‌گیرد.

به همین جهت حالات و وضعیت‌های مختلف زنان با توجه به سرعت پیشرفت علم به ویژه علم پزشکی و امکان خارج کردن رحم از بدن ایجاب می‌کند که شناخت دقیق و کاملی از مسئله عده به دست آوریم چرا که از اهمیت بالایی برخوردار است و سوالات زیادی نیز در این زمینه ممکن است مطرح شود.

جایگاه قانونی زنان فاقد رحم در رویه قضایی ایران

عده در قانون مدنی

در قانون مدنی در 8 ماده به قوانین عده اشاره شده است.

مواد 1150تا 1157 قانون مدنی

عده به مدت زمانی گفته می‌شود که زن بعد از فوت یا جدایی از همسر، از ازدواج ممنوع است. این مدت زمان با توجه به اینکه پایان رابطه زناشویی مرگ همسر و یا طلاق یا فسخ باشد متغیر است همچنین دائم یا موقت بودن ازدواج و باردار بودن یا نبودن زن نیز در تعیین این مدت زمان اهمیت دارد.

در قانون ایران به چند نوع عده اشاره شده است که عبارت‌اند از:

1. عده وفات.
2. عده طلاق.
3. عده زن باردار.
4. عده نکاح منقطع.
5. عده زن یائسه.

حال پس از آشنایی با مفهوم عده و انواع آن به موضوع «عده‌ی زنان فاقد رحم» می‌پردازیم.

خداوند بزرگ در قرآن کریم، خطاب به نبی اعظم صلی الله علیه و آله به عده فرمان داده و فرموده است:

یَا أَیُّهَا النَّبِیُّ إِذَا طَلَّقْتُمُ النِّسَاءَ فَطَلِّقُوهُنَّ لِعِدَّتِهِنَّ وَ أَحْصُوا الْعِدَّهَ (سوره مبارکه طلاق، قسمتی از آیه 1)

ای پیامبر هرگاه زنان را طلاق می‌دهید پس به وقت عده آنان طلاق دهید و مدت عده را بشمارید.

و در سوره أحزاب‏، آیه‌ی 49 نیز خطاب به مومنین فرموده است:

یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذَا نَکَحْتُمُ الْمُؤْمِنَاتِ ثُمَّ طَلَّقْتُمُوهُنَّ مِنْ قَبْلِ أَنْ تَمَسُّوهُنَّ فَمَا لَکُمْ عَلَیْهِنَّ مِنْ عِدَّهٍ تَعْتَدُّونَهَا فَمَتِّعُوهُنَّ وَ سَرِّحُوهُنَّ سَرَاحاً جَمِیلاً

عده احکام و جزئیات فراوانی دارد، از جمله آن‌ها آن است که عده وفات شوهر را هر زنی باید نگه دارد، حتی اگر نزدیکی نکرده باشند و یا زن یائسه باشد. اما بقیه اقسام عده بر زنی واجب است که مقاربت داشته و یائسه نیز نباشد. (رجوع شود به تحریرالوسیله؛ ج 2، کتاب الطلاق، القول فی العدد، مسأله 1، القول فی عده وطء الشبهه، مسأله 8)

مسائل پیرامون وجوب نگه داشتن عده

در میان عامه‌ی مردم این تفکر وجود دارد که عده صرفا جهت موضوع بارداری و روشن بودن یا نبودن این مسئله است. چنین تفکر اشتباهی می‌تواند ناشی از این باشد که در اکثر اقسام عده شرط دخول مطرح است. این مسئله که این فکر و نظر خطا است را می‌توان با مطالعه جزئیات پیرامون موضوع عده مشخص کرد.

برای مثال زنی که همسرش را از دست بدهد در هر سن و سالی هم که باشد، با اینکه قطع به یقین اگر در سنین بالا باشد امکان بارداری را ندارد، همچنان باید عده‌ی وفات نگه دارد.

مثال دیگر اینکه حتی زنی که پس از گذشت سال‌های زیادی از آخرین نزدیکی با شوهرش در غیاب او متارکه کرده است باز هم باید عده را نگه دارد.

البته باید در بگیرید که احتمال این هم وجود دارد که شرایطی حادث شود که عده بر زن واجب نباشد، حتی در صورتی که امکان و احتمال بارداری او وجود داشته باشد. مانند زن جوانی که بدون نزدیکی طلاق گرفته است.

اما سوال اساسی که مطرح می‌شود این است که آیا نگه داشتن یا نداشتن عده بر زنی که فاقد رحم است و امکان بارداری ندارد واجب است یا خیر؟

مطابق استفتائات امام خمینی (ره) نتیجه می‌گیریم که:

حتی زنانی هم که عمل جراحی انجام می‌دهند و رحم خود را بیرون می‌آورند و امکان باردار شدن ندارند و عادت ماهانه هم نمی‌شوند، اگر در سن یائسگی نباشند باید عده نگه دارند. همچنین اگر لوله‌های رحم زنی بسته باشد و رحم وی را بردارند نیز همچنان نگه داشتن عده بر وی واجب است.

«استفتاءات امام خمینى؛ ج‌3، ص: 335»

اگر شما نیز در زمینه مسائل مربوطه عده زنان نیاز به دریافت مشاوره و راهنمایی دارید می‌توانید با بهترین وکلا دعاوی خانواده در مجموعه ما در تماس باشید.