آشنایی با اثرات نقض مقررات و رفتار ورزشی

آشنایی با اثرات نقض مقررات و رفتار ورزشی

هر ورزش دارای قواعد مدون بوده و دارای مقررات خاص خود است که معمولا در مورد مسابقات بین المللی فدراسیون‌های بین المللی مقررات و ضوابط تدوین شده خود را در مورد ورزشکاران، داوران و مربیان آن ورزش خاص اعمال و اجرا می‌کنند در مواردی که قواعد مدونی وجود ندارد قاضی با مراجعه به عرف و عادات مسلم جامعه و استعلام نظر کارشناسان ذی صلاح آن ورزش و کشف این مطلب که حادثه در نتیجه نقض مقررات ورزشی بوده یا خیر حکم شایسته قضایی صادر خواهد کرد.

آثار حقوقی نقض مقررات بر ورزشکاران و باشگاه‌ها

مقررات ورزشی

جهانی شدن ورزش باعث به وجود آمدن استاندارد‌ها، معیار‌ها، شاخص‌ها و قوانین و مقررات بین المللی در ورزش و به ویژه در مسابقات شده است. در چند دهه اخیر نفوذ و اقتدار نهاد‌های بین المللی ورزشی در قانون گذاری و تدوین حقوق جهانی ورزش بیش‌تر شده و با ایجاد نهاد‌های بین‌المللی ورزشی بر اجرای دقیق قوانین و مقررات ورزشی نظارت دارند. مقررات ورزشی ناظر به عملیات ورزشی هر ورزش تحت عنوان آیین نامه، قوانین یا مقررات حرکات خطا را دقیقا با ویژگی‌های خود تعیین کرده و آموزش‌هایی را به طور آکادمیک یا تجربی به مربیان و ورزشکاران و داوران خود اختصاص داده است و داوران نیز اعمال خلاف و خطا را به استناد همین مقررات تشخیص می‌دهند. منظور از مقررات در ماده 59 قانون مجازات اسلامی مجموعه شرایطی است که توسط فدراسیون‌ها، هیات‌ها، انجمن‌ها و امثال آن‌ها به شکل مدرن در رابطه با عملیات ورزشی تعیین شده و یا مقرراتی غیر مدون هستند که حاکم بر ورزش‌های بومی هستند بدون این که از سوی سازمان‌های دولتی تایید شده باشد مورد ولی عرفا مورد قبول مردم است. در واقع اگر مجموع حرکاتی به عنوان ورزش مورد قبول باشد لزوما مقرراتی نیز بر آن حاکم است و با توجه به نص صریح ماده مذکور شرط اصلی برای موجه شناخته شدن حادثه ناشی از آن ورزش رعایت مقررات مربوطه خواهد بود مشروط بر این که با اهداف عالیه ورزش منطبق باشد.

ماده 59 قانون مجازات اسلامی

حوادث ناشی از عملیات ورزشی، مشروط بر این که سبب آن حوادث و نقض مقررات مربوط به آن ورزش بنا شد و این مقررات هم با موازین شرعی مخالفت نداشته باشد. بر طبق این حکم، اعتبار مقررات ورزشی را در اعمالی که بر طبق قواعد عمومی جرم است تایید می‌کند و رعایت مقررات ورزشی را سبب برائت مرتکب می‌داند ولی از مفهوم مخالف آن استفاده می‌شود که نقض مقررات موضوع را تابع قواعد عمومی می‌کند. بارزترین مصداق مقررات، مقررات ناظر بر خطاهای ناشی از عملیات ورزشی است، هر ورزش اصولا دارای یک مجموعه مدون است که تحت عنوان قوانین و مقررات تهیه و در اختیار فدراسیون‌ها یا هیات‌ها قرار دارد. در این مجموعه‌ها معمولا کلیه مقررات مربوط به زمین بازیکنان، داوران، تخلفات و جرائم و امثال آنها با دقت ذکر شده است.

قوانین ورزشی به دو گروه تقسیم می‌شوند:

• گروهی که به قواعد بازی‌ها اختصاص دارد.
• گروهی که مراقبت‌ها و احتیاط ویژه را بر بازیکنان تحمیل می‌کند و هدف آنها تأمین ایمنی پرهیز از خشونت در بازی ورزشی است. علاقه حقوق مسئولیت مدنی به گروه دوم بیش‌تر بوده و به مطالعه و تعیین ارزش آن‌ها می‌پردازد در همین گروه است که خطای ورزشی و اثر آن در روابط حقوقی مطرح می‌گردد.

حوادث ناشی از عملیات  ورزشی

عملیات ورزشی مجموعه‌ای از فعالیت‌های بدنی فردی یا گروهی است که هدف از آن دستیابی به موفقیت بر‌اساس توقعات هر یک از رشته‌های ورزشی است. اما منظور از حوادث ناشی از این عملیات چیست؟ اگر چه با توجه به سیاق ماده 59 به نظر می‌رسد، آنچه از نظر قانون گذار جرم محسوب نمی‌شود پیشامد‌های ناگوار و عواقب بازی‌های ورزشی مانند جراحات و شکستگی‌هایی که به صورت اتفاقی رخ داده است، اما مراد وی تنها نتایج سوء ناشی از عملیات ورزشی نیست بلکه نفس اعمال مذکور مانند ضرباتی که بازیکنان در بازی مشت زنی یا ورزش‌های رزمی مبادله می‌کنند نیز جرم نیست ولو صدمه‌ای به ورزشگاه وارد نشده باشد. مسئولیت حوادثی که در نتیجه عملیات ورزشی چه کسانی غیر از ورزشکاران مانند تماشاگران یا داوران و مربیان در زمان بازی وارد می‌شود در حدود تقصیرات آنها بر طبق مقررات قانون مجازات اسلامی قانون مدنی قابل بررسی است‌. دلیل آن نیز روشن است، زیرا شرط ضمنی جرم نبودن حوادث مذکور که در بند 3 ماده 59 به آن تصریح نشده، همان رضایت ورزشکاران و پذیرفتن آثار احتمالی فعالیت‌های ورزشی است،در حالیکه این رضایت در غیر ورزشکاران و خارج از روابط ورزشی وجود ندارد. مبنای مشروعیت حوادث ناشی از عملیات ورزشی را باید مستند به قانون دانست که بر‌اساس آن حوادث و اعمالی که با رعایت مقررات آن ورزش واقع می‌شوند را نمی‌توان جرم قابل تعقیب و مجازات دانست.

نقش زمان در جرم نبودن حوادث ورزشی

یکی از شرایط عمده جرم نبودن حوادث ورزشی ناشی از عملیات ورزشی انجام آن در محدوده زمانی همان ورزش است. ورزش‌ها از نظر زمان به دو دسته تقسیم می‌شوند:

• دسته اول، ورزش‌هایی که دارای زمان مشخصی هستند و الزاما در همان زمانی که مقررات جایزه می‌دهد، انجام می‌گیرد و دارای آغاز و پایانی دقیق است. مانند فوتبال، کشتی و‌… عملیات ورزشی منجر به حادثه فقط در همان محدوده زمانی می‌تواند جرم محسوب شود. آسیب‌های قبل و بعد از زمان مقرر حتی با اجرای یک فن صحیح جرم محسوب می‌گردد.
• دسته دوم، ورزش‌هایی است که محدودیت زمانی ندارد مانند والیبال. تا زمانی که بازی و تمرین ادامه پیدا کند از نظر قانون بلامانع و حوادث ناشی از عملیات ورزشی جرم تلقی نمی‌شود.

تاثیر حقوقی مکان در حوادث ورزشی

عملیات ورزشی و حوادث ناشی از آن در صورتی جرم نیست و ورزشکار مجازات نخواهد شد که علاوه بر اینکه در محدوده زمانی ورزش واقع نشود، الزام آن در اماکنی به وقوع پیوسته باشد که مجاز برای انجام فعالیت به خصوص ورزشی بوده است. ورزش‌ها اعم از اینکه بومی یا بین المللی باشند بر حسب ویژگی‌های خود لزوما در اماکن انجام می‌گیرند که متناسب با آن‌ها باشد همان‌طور که می‌دانید ورزش فوتبال و زمین فوتبال و ورزش کشتی در سالن کشتی انجام می‌شود و بررسی بیش‌تر نشان می‌دهد که ملاحظات جلوگیری از صدمات و به حداقل رسانیدن حوادث از یک سو و سهولت انجام فعالیت ورزشی از سوی دیگر از مهم‌ترین عوامل انتخاب مکان خاص برای ورزش معین بوده است. استفاده از تشک‌های مناسب جهت فعالیت‌هایی مانند ژیمناستیک و کشتی که ورزشکار در روی آن به افقت و خیز میپردازد کاملا الزامی است.

سوالات متداول درمورد اثرات نقض مقررات و رفتار ورزشی