انواع کشتی
کشتی عبارت است از هر گونه شناور دریا رو و هدایت شونده که با نیروی محرکه خود برای حمل و نقل کالا، مسافر یا هر دو در تجارت بینالمللی مورد استفاده قرار میگیرد.
طبقه بندی کشتیها بر اساس نوع کاربری و ساختار
از حیث حاکمیت
- کشتیهای دولتی که برای اعمال حاکمیت دولتها مورد استفاده قرار میگیرند. و مالکیت آنها متعلق به دولت است مانند کشتیهای نظامی، انتظامی این کشتیها دارای مصونیت حاکمیتی هستند مگر این که برای تصدیگری استفاده شوند.
- کشتیهای غیر دولتی که مالکیت آنها متعلق به اشخاص غیر دولتی است و مورد استفاده حاکمیتی قرار ندارند و توسط اشخاص برای امور تجاری، تفریحی و… به کار میروند.
از حیث مسیر و برنامه تردد
کشتیهای لاینر (خطوط منظم)
این کشتیها در خطوط معین و با برنامه معینی فعالیت میکنند. برآورد میشود که بیش از نیمی از کل کرایه حمل دریایی جهان، از طریق کشتیرانی لاینر به دست میآید. کشتیرانی لاینر نوعی از حمل و نقل دریایی مشابه خطوط هوایی در حمل و نقل هوایی غیر نظامی، خدمات قطارها در حمل و نقل ریلی و در حمل و نقل شهری است شرکتهای کشتیرانی لاینر، خدمات حمل و نقل را با برنامه حرکت ثابت و منظم، بنادر ثابت و مشخص، و در بیشتر موارد با قیمت تعیین شده و ثابت ارائه میدهند. سیستم عملیاتی یک شرکت لاینر هم مدیریت کشتی و هم مدیریت بار را در بر میگیرد از آنجایی که بار در کشتیرانی لاینر به صورت بستههای کوچک است، مشتریان زیادی دارند. این نوع کشتی رانی به شکل سیستمی و شبکهای است. بعضی از خطوط لاین فعالیتهای مربوط به ترمینالهای بندری را نیز به عهده میگیرند. همچنین خدمات حمل و نقل زمینی هم ممکن است توسط شرکتهای لاینر فراهم شود. مدیریت کانتینر نیز جنبه دیگری از فعالیتهای کشتیرانی و لاینر است.
کشتیهای ترمپ (خطوط نامنظم)
این کشتیها در خطوط معینی فعالیت نمیکنند و محمولهها را به هر نقطهای که صاحب کالا بخواهد حمل میکنند. حرکت کشتیها براساس موقعیت بار صورت میگیرد و در مورد زمان و مکان به طور نامنظم است. زمان در مفهوم فوق به این معنی است که اجاره کننده ممکن است در یک دوره زمانی مثلا از یک ماه تا شش ماه یا یک سال و حتی بیشتر از کشتی استفاده کند. هر سفر دریایی به طور مجزا از دیگر سفرهای دریایی انجام میشود گاهی اوقات مالکان یا فرستندگان بار ممکن است نیاز به سفرهای دریایی مکرر بین بنادر معین و برای حمل یک نوع محصول داشته باشند.
از حیث نوع ساخت و کاربرد
- کشتیهای جنرال کارگو: کشتی کالاهای عمومی، چند منظوره یا جنرال کارگو برای بارگیری و انبار کردن طیف وسیعی از کالاها در اشکال مختلف از قبیل بشکه، عدل و پالت طراحی و ساخته شدهاند. کالاها ممکن است محصولات جنگلی، کالاهای تولید شده، ماشین آلات سنگین، خودرو، ماشین آلات صنعتی، کالاهای کیسهای، مواد غذایی و کانتینر را شامل شود.
- کشتیهای فله بر خشک: کشتی فله بر نوعی کشتی تجاری است که برای حمل محمولههایی نظیر زغال سنگ، سنگ آهن، سنگهای معدنی، کاکائو، گندم، جو و سایر غلات، کود شیمیایی، خوراک دام، آهن قراضه و سایر محمولههای خشک طراحی شده است. کالا یا بار فلهای معمولا به کالای بدون بسته بندی و کاملا باز گفته میشود که میتواند با استفاده از تجهیزات ویژه به آسانی و سریع در کشتیهای فله بر بارگیری، صفافی (چیدمان) و یا از آنها تخلیه شود. کشتیهای حمل کالاهای فله خشک به لحاظ ساختمان و موارد استفاده به دو گروه کشتیهای فله بر مخصوص و کشتیهای فله بر obd تقسیم میشوند.
- کشتیهای نفتکش: این کشتیها برای حمل نفت و محصولات نفتی ساخته شدهاند و سرعت بارگیری و تخلیه در این کشتیها به دلیل استفاده از پمپ از کشتیهای دیگر سریعتر است. کشتی نفتکش شناور ویژهای است که برای حمل مقادیر بالای نفت طراحی شده است. به طور کلی دو نوع تانکر نفت وجود دارد، تانکر نفت خام و تانکر فرآوردههای نفتی.
- کشتیهای کانتینربر: این کشتیها برای حمل انواع محمولات با بسته بندی کانتینرها ساخته شدهاند، سهولت بارگیری و حمل کانتینرها امتیاز مهمی به حساب میآید.
- کشتی مسافربری.
- کشتیهای LNG: کشتیهای LNG حاصل فرآیند میان گاز طبیعی است که تنها در این صورت قابل حمل به بازارهای مصرف توسط کشتیهای خواصی که به این منظور طراحی شده است، میباشد. پس از انتقال، این محصول در پایانهها توسط سیستمهای تبدیل، مجددا به حالت گاز در میآید.
- کشتیهای یخچالی.
- کشتی دوبه بر: این کشتی برای حمل سایر شناورها مخصوصا دوبهها طراحی شدند. دارای جرثقیل برای بارگیری و تخلیه دوبه هستند. دوبله شناوری مکعب مستطیل شکل با فضای توخالی است که معمولا موتور یا پیشرانه دیگری ندارد و آن را قایق یا شناوری دیگر بر روی آب میکشد یا به جلو میراند. دوبه برای حمل کالا به اسکلههایی با و محکم و رودخانهها که قابل کشتیرانی نیستند استفاده میشود.
سوالات متداول درمورد انواع کشتی
کشتی به چه معناست و چه کاربردی دارد؟
کشتی به هر نوع شناور دریانورد گفته میشود که با نیروی محرکه خود برای حمل کالا، مسافر یا هر دو در تجارت بینالمللی مورد استفاده قرار میگیرد. کشتیها ستون فقرات حملونقل دریایی جهان هستند.
کشتیها از نظر مالکیت و حاکمیت چگونه طبقهبندی میشوند؟
کشتیها به دو دسته تقسیم میشوند: کشتیهای دولتی (مانند نظامی و انتظامی) که تحت مالکیت دولت بوده و مصونیت حاکمیتی دارند؛ و کشتیهای غیر دولتی که متعلق به اشخاص حقیقی یا حقوقی هستند و برای امور تجاری، تفریحی و غیره استفاده میشوند.
تفاوت کشتی لاینر و ترمپ چیست؟
کشتیهای لاینر در خطوط منظم با برنامه حرکت مشخص فعالیت میکنند و شبیه خطوط هوایی یا ریلی خدمات ثابت ارائه میدهند. در مقابل، کشتیهای ترمپ خطوط نامنظم دارند و محمولهها را بر اساس درخواست صاحب کالا و بدون زمانبندی ثابت جابهجا میکنند.
کشتیهای جنرال کارگو چه نوع کشتیهایی هستند؟
کشتیهای جنرال کارگو یا چندمنظوره برای حمل طیف متنوعی از کالاها مانند بشکه، عدل، پالت، خودرو، ماشینآلات و کانتینر طراحی شدهاند و قابلیت انعطاف بالایی در بارگیری و تخلیه دارند.
کشتی فلهبر خشک چه محمولههایی حمل میکند؟
کشتیهای فلهبر خشک مخصوص حمل کالاهای بدون بستهبندی مانند زغالسنگ، سنگآهن، غلات، کود شیمیایی و آهن قراضه هستند. این کشتیها به تجهیزات ویژه برای بارگیری و تخلیه سریع مجهز میباشند.
کشتی نفتکش چه ویژگیای دارد؟
کشتی نفتکش برای حمل نفت خام و فرآوردههای نفتی ساخته شده و مجهز به پمپهای قدرتمند است که سرعت بارگیری و تخلیه را افزایش میدهد. این کشتیها نقش کلیدی در تجارت جهانی انرژی دارند.
کاربرد کشتیهای کانتینربر چیست؟
کشتیهای کانتینربر برای حمل محمولهها در قالب کانتینر ساخته شدهاند. این کشتیها امکان بارگیری، تخلیه و جابهجایی آسان و سریع محمولهها را فراهم میکنند و یکی از رایجترین انواع کشتی در حملونقل بینالمللی هستند.
کشتی LNG چه نوع کشتیای است؟
کشتیهای LNG برای حمل گاز طبیعی مایعسازی شده طراحی شدهاند. این کشتیها با فناوری ویژه، گاز را در حالت مایع نگهداری کرده و به پایانههای مصرف منتقل میکنند تا دوباره به حالت گاز برگردد.
کشتی دوبهبر چه وظیفهای دارد؟
کشتی دوبهبر برای حمل شناورهای بدون موتور مانند دوبهها طراحی شده است. این کشتیها با استفاده از جرثقیل دوبهها را بارگیری یا تخلیه کرده و در مسیرهای خاص مانند رودخانهها و اسکلههای کمعمق استفاده میشوند.




من یه شرکت دارم که میخوام بارهای کوچک و متنوع رو به صورت منظم به شهرهای مختلف بفرستم. از چه نوع کشتی باید استفاده کنم؟
شما باید از کشتیهای لاینر (Liner) استفاده کنید. این کشتیها برای حمل بارهای کوچک به صورت منظم، در خطوط ثابت و با برنامه زمانی مشخص طراحی شدهاند، که شبیه به عملکرد خطوط هواپیمایی یا قطارها است.
اگه بخوام یک بار بزرگ و سنگین رو فقط یک بار از یه بندر به بندر دیگه بفرستم، چه نوع کشتی برای این کار مناسبه؟
برای حمل بارهای بزرگ و یکباره، باید از کشتیهای ترمپ (Tramp) استفاده کنید. این کشتیها در خطوط نامنظم فعالیت میکنند و محمولهها را بر اساس درخواست صاحب بار به هر مقصدی که بخواهد، حمل میکنند.
من شنیدم بعضی کشتیها رو دولت داره. آیا این کشتیها هم مثل کشتیهای عادی قوانین حمل و نقل بینالمللی رو رعایت می کنن؟
خیر. کشتیهای دولتی (مانند کشتیهای نظامی و انتظامی) که برای اعمال حاکمیت دولت استفاده میشوند، دارای مصونیت حاکمیتی هستند و قوانین بینالمللی حمل و نقل تجاری شامل آنها نمیشود، مگر اینکه برای مقاصد تجاری مورد استفاده قرار بگیرند.
کالاهای فله خشک مثل گندم رو چجوری و با چه کشتیهایی حمل میکنن؟
کالاهای فله خشک مانند گندم، زغالسنگ، و آهنقراضه، با استفاده از کشتیهای فلهبر خشک حمل میشوند. این کشتیها مخصوص حمل کالاهای بدون بستهبندی هستند که به راحتی و سرعت با تجهیزات ویژه بارگیری و تخلیه میشوند.
من یه بار نفت دارم که می خواهم به خارج از کشور بفرستم. سرعت تخلیه نفتکش ها چگونه است؟
کشتیهای نفتکش برای حمل نفت و مشتقات نفتی طراحی شدهاند و به دلیل استفاده از پمپهای قوی، سرعت بارگیری و تخلیه در آنها بسیار بیشتر از سایر انواع کشتیها است.
اگه بخوام ماشین آلات سنگین یا کالاهای بسته بندی شده مختلف رو بفرستم، از چه کشتی باید استفاده کنم؟
برای حمل طیف وسیعی از کالاها با اشکال مختلف، مانند ماشینآلات سنگین، کالاهای بستهبندیشده و حتی کانتینر، باید از کشتیهای جنرال کارگو (General Cargo) استفاده کنید که به صورت چندمنظوره طراحی شدهاند.
آیا کشتیهای کانتینربر فقط برای حمل کانتینر هستن؟
بله. کشتیهای کانتینربر به طور خاص برای حمل و نقل انواع محمولهها که در کانتینرها بستهبندی شدهاند، ساخته شدهاند. استفاده از این نوع کشتیها، فرآیند بارگیری و حملونقل را بسیار آسان میکند.
کشتی لاینر خدمات دیگه ای به جز حمل کالا هم میده؟
بله. برخی از شرکتهای کشتیرانی لاینر علاوه بر حمل بار، فعالیتهای مرتبطی مانند مدیریت ترمینالهای بندری و همچنین خدمات حمل و نقل زمینی را نیز برای مشتریان خود فراهم میکنند.
من یه دَوبِه دارم و می خوام اون رو با یه کشتی بزرگ منتقل کنم. همچین کشتی وجود داره؟
بله. کشتیهای دوبهبر برای حمل شناورهای دیگر مانند دوبهها طراحی شدهاند. این کشتیها دارای جرثقیلهای مخصوصی برای بارگیری و تخلیه دوبهها هستند.
اگه یه شرکت کشتیرانی بخواد از کشتی ترمپ استفاده کنه، آیا قراردادهاش با کشتیهای لاینر فرق داره؟
بله. در کشتیهای ترمپ، هر سفر دریایی به صورت جداگانه از سفرهای دیگر قرارداد بسته میشود. این در حالی است که در کشتیهای لاینر، قراردادها بر اساس یک برنامه زمانی ثابت و قیمت از پیش تعیینشده است.