انتقال حقوق و تکالیف مندرج در بارنامه دریایی
در حقوق عرفی قراردادها قابل انتقال نبودند. بنابراین انتقال بارنامه دریایی به قصد انتقال مالکیت کالا نمیتوانست حقوق و تکالیف مندرج در قرارداد حمل را انتقال دهد بلکه صرفا موجب انتقال مالکیت در کالا میشد.
ماهیت حقوقی بارنامه دریایی و جایگاه آن در قرارداد حمل و نقل
اما تغییرات زیادی به موجب فصل اول قانون بارنامه دریایی 1855 به عمل آمد که میگوید:
هر فردی که به عنوان گیرنده کالا در بارنامه ذکر شده و یا هر منتقل الیه بارنامه دریایی که به او مالکیت کالا به موجب انتقال و یا ظهرنویسی منتقل شده است، کلیه حقوق تعقیب دعوا به وی واگذار و یا منتقل میشود و نیز در مورد این نوع کالا گیرنده یا منتقل الیه مشمول مسئولیتهایی نیز خواهد بود که به فرض انعقاد قرارداد مندرج در بارنامه دریایی با او آن مسئولیتها را میداشت. اما این امر معین نیست که آیا گیرنده باید یک نفر باشد یا نه لکن به نظر میرسد که قانون امکان وجود بیش از یک نفر را به عنوان گیرنده پیش بینی کرده است. تصور میشود که انتقال مالکیت از فرستنده بگیرند و یا منتقل الیه قرارداد زمانی ضرورت دارد که متعاقب آن انتقال، طبق بارنامه محمول به وی تسلیم شود. این نظر که اگر مالکیت کالا به جز از طریق انتقال و یا ظهرنویسی بارنامه صورت گیرد موجب انتقال حقوق اقامه دعوا به گیرنده نمیشود قابل حمایت نیست.
انتقال قرارداد
قرارداد منتقل شده همان قرارداد مندرج در بارنامه دریایی است با همه شروطی چون انحراف از مسیر که به موجب قانون کلیه قراردادهای حمل و نقل دریایی کالا در بر دارند. اگر بارنامه دریایی بعضی از شروط قرارداد اصلی را در بر نداشته باشد این شروع در مورد مالک کشتی و منتقل الیه بارنامه دریایی الزامآور نخواهد بود.
انتقال مالکیت کالا
حقوق عرفی به رسوم تجاری بازرگانان دریایی اعتبار عملی داده است به این توضیح که پشت نویسی و تحویل بارنامه دریایی در حالی که کالا در راه است موجب ایجاد حق مالکانه برای منتقل الیه، آنطوری که طرفین قصد دارند میشود.
به منظور این که مالکیت کالا با پشت نویسی منتقل گردد باید شرایط زیر وجود داشته باشد:
- بارنامه باید به صورت ظاهر قابل انتقال باشد.
- کالا در حین حمل باشد.
- بارنامه باید توسط کسی به جریان گذاشته شده باشد که سمت مناسبی نسبت به کالا داشته باشد، مثلا مالک کالا باشد در این مورد بارنامه دریایی با سایر اوراق بهادار متفاوت است زیرا دارنده این اوراق که آنها را با حسن نیت به دست آورده باشد بدون توجه به حقوق مالکین قبلی نسبت به این اوراق سمت مناسبی کسب مینماید.
- باید طرفین قصد انتقال مالکیت را با پشت نویسی داشته باشند. پشت نویسی و تحویل بارنامه دریایی در صورتی موجب انتقال مالکیت کالا میشود که طرفین قصد انتقال آن را کرده باشند.
بنابراین ممکن است:
- هرگز مالکیت منتقل نشود: معمول است که فروشنده کالایی که هنوز بهای کالا را دریافت ننموده حق واگذاری کالا را برای خود محفوظ نگه میدارد یعنی نماینده خود در مقصد را به عنوان گیرنده کالا در بارنامه دریایی مینویسد و یا بارنامه را در پیش خود نگه میدارد و برای اینکه خریدار کالا نتواند قبل از پرداخت قیمت کالا آن را تحویل بگیرد برای نماینده خود بارنامه را ارسال میکند. واضح است که در این مورد منظور انتقال مالکیت به نماینده فروشنده کالا نبوده است. از موارد دیگری که مالکیت کالا منتقل نمیشود میتوان موردی را که ظهر نویس مالکیتی در کالا ندارد و یا مالک کشتی قبلا به طور کامل کالا را به شخص ثالثی تحویل داده است ذکر کرد.
- انتقال مالکیت کالا به طور مشروط باشد: فروشندهای که بهای کالا را دریافت نکرده ممکن است به طور مشروط بارنامه را پشت نویسی نماید. و به این وسیله پرداخت قیمت کالا را تامین کند. برای این منظور فروشنده همراه بارنامه دریایی یک برات به قیمت کالا برای گیرنده ارسال مینماید.
- انتقال مالکیت به طور مطلق باشد.
- یا صرفا کالا را به عنوان وثیقه و یا گرو در قبال استقراض گذاشته باشد.
سوالات متداول درمورد انتقال حقوق و تکالیف مندرج در بارنامه دریایی
بارنامه دریایی چیست و چه جایگاهی در قرارداد حمل دارد؟
بارنامه دریایی سندی است که نماینده قرارداد حمل کالا توسط کشتی است. دارنده بارنامه کلیه حقوق و تعهدات مندرج در قرارداد حمل را بر عهده میگیرد و میتواند نسبت به کالا اقدام قانونی نماید.
آیا انتقال بارنامه دریایی به معنای انتقال مالکیت کالا است؟
انتقال بارنامه دریایی میتواند مالکیت کالا را منتقل کند، اما فقط در صورتی که پشت نویسی انجام شود، کالا در حین حمل باشد و قصد انتقال مالکیت میان طرفین وجود داشته باشد.
شرایط لازم برای انتقال مالکیت کالا از طریق بارنامه دریایی چیست؟
۱. بارنامه باید قابل انتقال باشد. ۲. کالا باید در حین حمل باشد. ۳. پشت نویسی توسط شخص دارای سمت مناسب انجام شود. ۴. قصد طرفین برای انتقال مالکیت باید روشن باشد.
آیا همیشه پشت نویسی بارنامه موجب انتقال مالکیت میشود؟
خیر، در صورت عدم قصد انتقال مالکیت یا نبود مالکیت کافی پشت نویس، انتقال مالکیت رخ نمیدهد. همچنین ممکن است انتقال مشروط، مطلق یا به عنوان وثیقه باشد.
انتقال قرارداد در بارنامه دریایی چگونه است؟
انتقال قرارداد همان قرارداد مندرج در بارنامه است و شامل کلیه شروط قرارداد اصلی مانند انحراف از مسیر و مسئولیتها میباشد. اگر بارنامه برخی شروط را نداشته باشد، الزامآور نخواهد بود.
در چه مواردی مالکیت کالا منتقل نمیشود؟
۱. فروشنده بهای کالا را دریافت نکرده و حق واگذاری برای خود محفوظ دارد. ۲. پشت نویس مالکیت کالا ندارد. ۳. مالک کشتی کالا را قبلاً به شخص ثالث تحویل داده باشد.
انتقال مالکیت کالا میتواند مشروط باشد؟
بله، فروشنده میتواند پشت نویسی مشروط انجام دهد و به این طریق پرداخت قیمت کالا را تضمین کند، مثلاً با همراه کردن برات به قیمت کالا.
تشکر از مقالتون
موفق باشین
اگه بارنامه رو به شخص دیگهای بدم مالکیت کالاش هم منتقل میشه؟
بله، در حقوق عرفی، با ظهرنویسی و تحویل بارنامه در حالیکه کالا در مسیر حمل است، مالکیت کالا نیز به فردی که بارنامه را دریافت میکند منتقل میشود، به شرطی که قصد طرفین نیز انتقال مالکیت باشد.
اگه بارنامه رو به کسی بدم اون فرد مسئولیتهای قرارداد رو هم قبول میکنه؟
بله. بر اساس قانون، هر فردی که به موجب انتقال یا ظهرنویسی بارنامه، مالکیت کالا به او منتقل شده باشد، کلیه حقوق و مسئولیتهای مندرج در قرارداد حمل را نیز برعهده خواهد گرفت.
ممکنه کسی بارنامه رو بگیره ولی مالکیت کالا بهش منتقل نشه؟
بله، ممکن است. به عنوان مثال، اگر فروشندهای هنوز بهای کالا را دریافت نکرده باشد، میتواند بارنامه را نزد خود نگه دارد یا آن را به نمایندهاش ارسال کند. در این حالت، با وجود تحویل بارنامه، قصدی برای انتقال مالکیت وجود نداشته است.
قرارداد اصلی حمل و نقل و بارنامه دریایی با هم فرق دارن؟
بارنامه دریایی حاوی شرایط اصلی قرارداد حمل و نقل است، اما ممکن است تمامی شروط قرارداد اصلی را در بر نداشته باشد. در این صورت، شروطی که در بارنامه ذکر نشدهاند، برای منتقلالیه بارنامه الزامآور نخواهند بود.
آیا برای انتقال مالکیت کالا از طریق بارنامه شرایط خاصی وجود داره؟
بله. برای انتقال مالکیت از طریق بارنامه، باید چهار شرط اصلی وجود داشته باشد: بارنامه باید به صورت ظاهری قابل انتقال باشد، کالا در حال حمل باشد، بارنامه توسط مالک کالا به جریان افتاده باشد و طرفین قصد انتقال مالکیت را داشته باشند.
اگه کسی که بارنامه رو ظهرنویسی میکنه مالک کالا نباشه چی میشه؟
در این حالت، مالکیت کالا منتقل نمیشود. بارنامه دریایی با اوراق بهادار متفاوت است و برای انتقال مالکیت، ظهرنویس حتماً باید مالک کالا باشد.
آیا میشه مالکیت کالا رو مشروط منتقل کرد؟
بله. فروشندهای که هنوز بهای کالا را دریافت نکرده است، میتواند به طور مشروط بارنامه را ظهرنویسی کند تا پرداخت قیمت کالا تضمین شود. معمولا برای این منظور، یک برات به قیمت کالا همراه با بارنامه ارسال میشود.
آیا بارنامه دریایی میتونه به عنوان وثیقه هم استفاده بشه؟
بله. یکی از روشهای انتقال بارنامه، قرار دادن کالا به عنوان وثیقه یا گرو در قبال دریافت وام است. در این حالت، مالکیت به طور کامل منتقل نمیشود و بارنامه صرفاً برای تضمین بازپرداخت وام به طلبکار واگذار میگردد.
اگه چند نفر با هم بارنامه رو دریافت کنن میتونن شکایت کنن؟
قانون بارنامه دریایی امکان وجود بیش از یک نفر را به عنوان گیرنده پیشبینی کرده است. در این صورت، تمام افرادی که به عنوان گیرنده ذکر شدهاند یا به آنها مالکیت منتقل شده، میتوانند به صورت مشترک حقوق تعقیب دعوا را داشته باشند.