فرانشیز بیمه تکمیلی چیست؟
امروزه بسیاری از افراد تحت پوشش بیمه درآمده و هزینه‌های درمانی خود را از این طریق پوشش می‌دهند. گاه پیش می‌آید که هنگام بروز خسارت، افراد نمی‌توانند تمامی هزینه‌های درمان را از شرکت بیمه دریافت نمایند. از این رو خود ناچار به پرداخت بخشی از خسارت می‌باشند. این موضوع تحت عنوان فرانشیز بیمه تکمیلی شناخته میشود. اکثر رشته‌های بیمه دارای فرانشیز است. در واقع میزان خسارتی که بیمه گذار شخصا پرداخت می‌نماید، فرانشیز بوده و شرکت بیمه تعهدی نسبت به پرداخت آن ندارد. فرانشیز در بیمه‌های تکمیلی به شکل عرف درآمده که در تمامی سیستم‌های بیمه درمان موجود است.
نحوه تأثیر فرانشیز در پرداخت خسارتهای درمانی
مفهوم فرانشیز یا فرانچایز
واژه فرانشیز بر گرفته از تلفظ فرانسوی franchise است. تلفظ انگلیسی این واژه فرانچایز بوده که به معنی اغماض و معافیت است. البته فرانشیز در صنعت بیمه و روابط میان بیمه گزار و بیمه گر، تحت عنوان بخشی از خسارات شناخته میشود که شرکت بیمه آن را نمی‌پردازد. در واقع بیمه گذار از فرانشیز به عنوان ابزاری برای کنترل نرخ طرح‌های بیمه تکمیلی استفاده کرده و شرکت‌های بیمه از طریق آن، فرانشیز مربوط به نرخ پوشش‌های پر ریسک را افزایش داده تا بتوانند نرخ پایین‌تری را به بیمه گزار ارائه نمایند. عدد دقیق فرانشیز بیمه تکمیلی در قرارداد بین بیمه گذار و شرکت بیمه ذکر شده و معمولا مبلغی بین 10 تا 30 درصد است. به عنوان مثال اگر فرانشیز در قرارداد بیمه تکمیلی شما 10 درصد باشد و شما 1000000 ریال هزینه برای یک آزمایش پرداخت کرده باشید، در صورتی که مدارک مربوطه را به نماینده بیمه تکمیلی تحویل نمایید، بیمه موظف به پرداخت 900000 ریال از آن مبلغ بوده و 100000 آن تحت عنوان فرانشیز بر عهده شما می‌باشد. بدیهی است که پایین‌تر بودن درصد فرانشیز سبب بیشتر شدن سهم پرداختی شرکت بیمه گردیده که این موضوع از دیدگاه بیمه شدگان بسیار مطلوب‌تر است.
دلایل وجود فرانشیز در بیمه
فرانشیز در اکثر رشته‌های بیمه وجود داشته و به طور کل منافعی را برای بیمه گذار و بیمه‌گر به همراه دارد که قابل چشم پوشی نیز نمی‌باشد. این منافع به شرح ذیل است:
- ارزان‌تر شدن حق بیمه برای بیمه گزار یکی از منافعی است که وجود فرانشیز در پی دارد. البته این امکان نیز در نظر گرفته شده که افراد بتوانند با پرداخت حق بیمه اضافی ضمن توافقی با شرکت بیمه، فرانشیز بیمه را کاهش دهند.
- وجود فرانشیز باعث میشود که افراد در صورت پایین بودن مبلغ خسارات، به بیمه‌گر مراجعه ننمایند. این موضوع سبب افزایش توانگری شرکت بیمه می‌گردد چرا که هزینه‌های اداری نیز کاهش یافته‌اند.
- در تحلیل اقتصادی حقوق، اصلی به نام اصل مقابله با مخاطره اخلاقی وجود دارد که یکی از مهم‌ترین دلایل وجود فرانشیز در صنعت بیمه می‌باشد.
مطابق این اصل، نباید چنان امتیازی برای یک فرد توسط یک نهاد حقوقی مهیا شود. زیرا ممکن است موجب بی احتیاطی و یا بی مبالاتی شده و این گونه، احتمال ورود زیان به خود یا دیگران افزایش پیدا میکند. به این ترتیب وجود فرانشیز سبب سهیم شدن بیمه شدگان در جبران خسارت گردیده و همین امر میتواند موجباتی برای رعایت نکات ایمنی و اقدامات پیشگیرانه را فراهم نماید.
انواع فرانشیز بیمه تکمیلی
- فرانشیز به صورت مبلغ معین.
- به صورت درصدی از خسارات.
- به صورت درصدی از مبلغ مورد بیمه.
فرانشیز ترکیبی
در این روش برای تعیین فرانشیز از ترکیب مبلغ مشخص و معین و درصدی از خسارت استفاده میشود. به عنوان مثال در یک بیمه این گونه عنوان می‌گردد که فرانشیز بیمه 40 درصد خسارت و یا مبلغی تا سقف 600 هزار تومان است، هر کدام که کمتر باشد.
آیا حذف فرانشیز امکان پذیر است؟
فرانشیز در برخی قراردادها با درخواست بیمه گزار حذف گردیده و به صفر درصد می‌رسد. شرکت‌های بیمه معمولا مبلغ بیمه را در قبال حذف فرانشیز افزایش می‌دهند. به این ترتیب حق بیمه‌های افراد در قراردادهای بدون فرانشیز بالاتر از قرارداد‌هایی است که فرانشیز به آن تعلق گرفته است. البته حذف فرانشیز به معنای پرداخت کامل هزینه توسط شرکت بیمه نمی‌باشد چرا که به غیر از فرانشیز کسورات دیگری در بیمه پیش بینی شده است. مانند مواردی که از تعهد بیمه تکمیلی خارج می‌باشند. مانند هزینه‌های لباس بیمارستان و یا تعرفه‌های وزارت بهداشت و مابه التفاوت مبلغ پرداختی. بنابراین قراردادهای بدون فرانشیز شرکت بیمه تنها کسورات فرانشیز را در پرداخت لحاظ نخواهد نمود.
سوالات متداول درمورد فرانشیز بیمه تکمیلی
فرانشیز بیمه تکمیلی به چه معناست؟
فرانشیز بخشی از خسارتهای درمانی است که بیمهگذار شخصاً پرداخت میکند و شرکت بیمه تعهدی نسبت به آن ندارد. معمولاً بین 10 تا 30 درصد از هزینهها را شامل میشود.
چرا فرانشیز در بیمه تکمیلی وجود دارد؟
وجود فرانشیز باعث کاهش حق بیمه، جلوگیری از مراجعه به بیمه برای خسارتهای کم و کاهش مخاطره اخلاقی میشود و بیمهگذار را در جبران خسارت سهیم میکند.
انواع فرانشیز بیمه تکمیلی کدامند؟
فرانشیز میتواند به صورت مبلغ معین، درصدی از خسارت، درصدی از مبلغ بیمه و یا ترکیبی از مبلغ مشخص و درصد خسارت باشد.
فرانشیز ترکیبی چگونه عمل میکند؟
در فرانشیز ترکیبی، برای هر خسارت، مبلغ کمتری از دو معیار (مبلغ ثابت یا درصد خسارت) اعمال میشود. مثلاً 40 درصد خسارت یا تا سقف 600 هزار تومان، هر کدام که کمتر باشد.
آیا امکان حذف فرانشیز وجود دارد؟
بله، بیمهگذار میتواند با درخواست حذف فرانشیز، آن را صفر کند، اما معمولاً در این حالت حق بیمه افزایش مییابد و کسورات دیگری همچنان باقی میمانند.
چگونه فرانشیز بر میزان پرداخت خسارت تأثیر می‌گذارد؟
هرچه درصد فرانشیز کمتر باشد، سهم پرداختی شرکت بیمه بیشتر است و هرچه درصد فرانشیز بیشتر باشد، بیمهگذار مبلغ بیشتری از خسارت را خود می‌پردازد.
من میخوام بیمه تکمیلی بگیرم، فرانشیز دقیقا یعنی چی و چطوری محاسبه میشه؟
فرانشیز بخشی از هزینه‌های درمان است که شرکت بیمه تعهدی به پرداخت آن ندارد و باید توسط شخص بیمه شده پرداخت شود. این مبلغ معمولاً به صورت درصدی از خسارت (مثلاً ۱۰ تا ۳۰ درصد) در قرارداد ذکر میشود.
اگه فرانشیز بیمه تکمیلی من ۱۰ درصد باشه و هزینه بیمارستانم ۱۰ میلیون تومن بشه، من باید چقدر پول بدم؟
اگر هزینه شما ۱۰ میلیون تومان باشد و فرانشیز بیمه‌تان ۱۰ درصد باشد، شما باید یک میلیون تومان (۱۰ درصد از هزینه کل) را خودتان پرداخت کنید و شرکت بیمه ۹ میلیون تومان باقی‌مانده را به شما می‌پردازد.
چرا شرکت‌های بیمه فرانشیز رو توی بیمه تکمیلی گذاشتن؟
فرانشیز به شرکت‌های بیمه کمک میکند تا حق بیمه را برای بیمه‌گزاران ارزان‌تر کنند، از مراجعه افراد برای خسارتهای کوچک جلوگیری کرده و در نهایت، به دلیل سهیم کردن بیمه شده در هزینه، باعث افزایش احتیاط و کاهش رفتارهای پرخطر میشود.
میشه فرانشیز بیمه رو حذف کرد؟
بله، در برخی قراردادها با درخواست بیمه‌گزار و پرداخت حق بیمه اضافی، فرانشیز میتواند حذف یا به صفر برسد. اما باید توجه داشت که کسورات دیگری غیر از فرانشیز ممکن است وجود داشته باشد.
فرانشیز فقط توی بیمه تکمیلی وجود داره؟
خیر، فرانشیز در اکثر رشته‌های بیمه مانند بیمه اتومبیل، آتش‌سوزی و… نیز وجود دارد و به صورت یک قاعده کلی در صنعت بیمه استفاده میشود.
فرانشیز به صورت مبلغ ثابته یا درصد؟
فرانشیز میتواند به صورت مبلغ معین، درصدی از خسارت یا درصدی از مبلغ مورد بیمه تعیین شود. همچنین، نوع ترکیبی آن نیز وجود دارد.
اگه فرانشیز رو حذف کنم، یعنی بیمه همه هزینه هامو پرداخت میکنه؟
خیر، حذف فرانشیز فقط به معنای پرداخت نکردن آن بخش از هزینه است. اما کسورات دیگری مانند هزینه‌هایی که خارج از تعهد بیمه تکمیلی است (مانند هزینه‌های لباس بیمارستان) همچنان وجود خواهد داشت.
آیا با پرداخت پول بیشتر میتونم درصد فرانشیزم رو کم کنم؟
بله، افراد می‌توانند با توافق با شرکت بیمه و پرداخت حق بیمه اضافی، فرانشیز خود را کاهش دهند.
واژه فرانشیز ریشه انگلیسی داره یا فرانسوی؟
واژه فرانشیز از تلفظ فرانسوی “franchise” گرفته شده است.
تفاوت بین فرانشیز و فرانشیز ترکیبی چیه؟
فرانشیز یک مبلغ ثابت یا درصد مشخص است، در حالی که فرانشیز ترکیبی از ترکیب مبلغ معین و درصدی از خسارت تشکیل شده و هر کدام که کمتر باشد، لحاظ میشود.