ثبت ملی کشتیها
در ابتدا، شکل غالب ثبت کشتی، ثبت داخلی آن بود که براساس آن، افراد، خانوادهها و تجار اقدام ثبت کشتیها در کشور متبوع خود میکردند. در این دوره، شرط عمومی مورد نیاز، تملک کامل کشتی توسط یکی از اشخاص دارای ملیت و یا واجد شرایط از نظر آن کشور بود. افراد خارجی معمولا فاقد چنین شرایطی بودند و طبیعی بود که ثبت کشتی در کشوری دیگر، امری نادر به شمار میرفت. این سیستم ثبت کشتی منافع را از حیث اقتصادی، امنیتی و دفاعی به همراه داشت و در راستای حمایت از منافع ملی کشور بود. از طرف دیگر تعاملات بین المللی به اندازه امروز گستردگی نیافته بود و تقاضا برای ثبت در سایر کشورها نیز محدود بود و به همین جهت مقابل ثبت ملی، روشهای جایگزین، تاب مقاومت نداشت.
ثبت ملی کشتیها و ارتباط آن با تابعیت
ثبت ملی
ثبت ملی قدیمیترین شیوه ثبت کشتیها به شمار میرود. در این شیوه، مالک کشتی، بیشترین ارتباط سیاسی و اقتصادی را با کشور ارائه کننده خدمت ثبت را دارا است. ثبت ملی در این معنا، مترادف است با توانایی یک صاحب کشتی برای ثبت کشتی خود در یک کشور خاص ارائه دهنده خدمات ثبت کشتی که در آن، تابعیت عامل تعیین کننده برای تعیین صلاحیت یا اعطای حق وی برای انجام این کار است.
نحوه جای گرفتن یک کشتی در سیستم ثبت ملی
احراز نحوه جای گرفتن یک کشتی در یک سیستم ثبت ملی، نیازمند برسی عوامل متعددی است. این عوامل در کشورهای مختلف با یکدیگر متفاوت است و باید به صورت موردی مورد توجه قرار گیرد.
- برخی از ثبتهای ملی فقط به شهروندان خود امکان میدهند که به عنوان صاحبان یک کشتی، اقدام به ثبت کشتی خود در زیر پرچم کشور خود نمایند.
- برخی دیگر با سهل گیری بیشتر، به اشخاص دیگری همچون دارندگان اقامتگاه در کشور ثبت کننده نیز اجازه میدهند که به عنوان مالک اقدام به ثبت کشتی نمایند ولو اینکه این اشخاص جزء آن کشور نباشند.
در صورتی که مالک کشتی شخصی حقوقی باشد ثبت آن چگونه خواهد بود؟
در صورتی که مالک کشتی اشخاص حقوقی باشند، شرط معمول این است که شخص حقوقی باید در قالب شرکت به ثبت رسیده باشد، خود را با قوانین کشور پرچم تطبیق دهد و مرکز اصلی تجارت خود را در کشور پرچم قرار دهد. در ثبتهای ملی سختگیرانه، قوانین مستلزم این است که همه افراد درگیر مانند فرماندهان، افسران، سهامداران و صاحبان سود سهام شرکتها همه از اتباع یا شهروندان کشور پرچم باشند. در این ثبتها اگر مالک کشتی، یک شخص حقوقی است، ضروری است که شهروندان و یا اتباع آن کشور، اکثریت سهام این شرکت را در اختیار داشته باشند. علاوه بر این، در برخی کشورهای ارائه دهنده خدمات ثبت ملی ممکن است ساخت کشتی در یک کارخانه کشتی سازی نیز علاوه بر شرایط ذکر شده، به عنوان الزام در نظر گرفته شود تا مقامات ملی صدور گواهینامه و مجوز کلیه افسران و رتبه بندیها را صادر کنند و این کشتی طبق طبقه بندی ملی یا استانداردهای سایر موسسات طبقه بندی، طبقه بندی میشود.
شرایط ثبتهای ملی
شرایط ثبتهای ملی تا حدودی با یکدیگر متفاوت است اما اینکه گفته شود خارجی بودن مالک کشتی، خصیصه انحصاری ثبتهای آزاد یا بین الملل است، صحیح نیست و توسط کشورهای ارائه کننده خدمات ثبت ملی نیز متصور است که این کشورها نیز به اتباع بیگانه ارائه خدمت نمایند.
اصطلاح پرچمهای مصلحتی
اصطلاح پرچمهای مصلحتی که در صنعت حمل و نقل امروزه منحصرا در خصوص ثبتهای آزاد یا بین الملل مطرح میشود، گاهی اوقات میتواند در ثبتهای ملی همچون انگلیس نیز به دلایلی همچون لزوم رقابت پذیری نیز به کار رود. در مورد انگلستان، برخی حتی معتقد هستند که به دلایلی همچون مالکیت خارجی یا کنترل خارجی، سیستم ثبت این کشور، یک سیستم ثبت ترکیبی است در حالی که مطابق بررسی صورت گرفته مشخص شد که اگر چه ثبت کشتی در انگلستان از یک سیستم ثبت بسته یا ملی پیروی میکند، اما در خصوص ثبت شرکتهای مالک کشتی به نحوی بارز به صورت باز و با میزان کمی از تشریفات قانونی عمل کرده؛ بنابراین باید گفت که سیستم ثبت کشتی در انگلستان نیز یک ثبت ملی است.
نکات و ویژگی بارز ثبت ملی کشتی
شرکتهای کشتیرانی فقط باید در کشور عضو شوند و مرکز اصلی خود را در آنجا دایر کنند. در برخی از ثبتهای ملی، درصد مشخصی از سهامداران یک شرکت ملزم هستند که شهروند کشور محل ثبت باشند اما در برخی دیگر، چنین نیست، بنابراین، صاحبان منافع کشتیهای ثبت شده در ثبت ملی ممکن است اتباع بیگانه باشند. این ویژگی قبل از تشکیل اتحادیه اروپا وجود داشت و پس از آن برجستهتر نیز شده است. از آنجا که هیچ گونه تبعیضی در کشورهای عضو اتحادیه اروپا مجاز نیست، بنابراین حتی تعداد بیشتری از ثبتهای ملی موجود در این اتحادیه در حال حاضر دارای اتباع خارجی به عنوان ذینفعان کشتیهای ثبت شده در این ثبتهای ملی هستند.
سوالات متداول درمورد ثبت ملی کشتیها
ثبت ملی کشتیها به چه معناست؟
ثبت ملی قدیمیترین شیوه ثبت کشتی است که براساس آن مالک کشتی، بیشترین ارتباط سیاسی و اقتصادی را با کشور ثبتکننده دارد. در این نوع ثبت، تابعیت عامل اصلی برای اعطای حق ثبت کشتی محسوب میشود.
چه کسانی میتوانند کشتی خود را در سیستم ثبت ملی ثبت کنند؟
در برخی کشورها فقط شهروندان آن کشور میتوانند کشتی ثبت کنند، اما برخی دیگر به اشخاص دارای اقامت یا حتی اتباع بیگانه نیز اجازه ثبت میدهند.
ثبت کشتی در صورت مالکیت شخص حقوقی چگونه است؟
اگر مالک کشتی یک شرکت یا شخص حقوقی باشد، معمولاً باید در همان کشور به ثبت برسد، قوانین کشور پرچم را رعایت کند و مرکز اصلی تجارت خود را در آن کشور داشته باشد. در برخی ثبتهای ملی، اکثریت سهامداران و مدیران نیز باید اتباع همان کشور باشند.
آیا اتباع خارجی میتوانند در ثبت ملی کشتی داشته باشند؟
بله، در بسیاری از کشورها اتباع خارجی نیز میتوانند مالک کشتی ثبتشده در سیستم ثبت ملی باشند، بهویژه پس از شکلگیری اتحادیه اروپا که تبعیض میان اتباع ممنوع شد.
پرچمهای مصلحتی چه ارتباطی با ثبت ملی دارند؟
پرچمهای مصلحتی معمولاً به ثبتهای آزاد نسبت داده میشوند، اما در برخی کشورها مثل انگلستان نیز به دلایل رقابتی استفاده میشوند. با این حال، سیستم ثبت انگلیس همچنان در زمره ثبتهای ملی قرار میگیرد.
ویژگیهای بارز ثبت ملی کشتی چیست؟
شرکتهای کشتیرانی باید در کشور ثبتکننده عضو شوند و مرکز اصلی خود را در آن کشور قرار دهند. در برخی موارد درصدی از سهامداران باید شهروند همان کشور باشند، اما در برخی دیگر محدودیتی وجود ندارد.
من یه کشتی دارم و میخوام توی ایران ثبتش کنم، باید چه شرایطی داشته باشم؟
برای ثبت ملی یک کشتی در ایران، مالک آن باید تابعیت ایران را داشته باشد. در صورتی که مالک شخص حقوقی باشد، باید در ایران به ثبت رسیده و مرکز اصلی فعالیتش در کشور باشد.
تفاوت اصلی ثبت ملی کشتی با سایر روشها چیه؟
تفاوت اصلی در این است که در ثبت ملی، مالک کشتی باید بیشترین ارتباط سیاسی و اقتصادی را با کشور ارائه دهنده خدمات ثبت داشته باشد.
اگه صاحب کشتی یه شرکت باشه، فقط باید توی کشور ثبت شده باشه؟
شرط معمول این است که شرکت باید در کشور پرچم به ثبت رسیده و مرکز اصلی تجارت خود را در آن کشور قرار دهد. در برخی موارد سختگیرانه، سهامداران و مدیران نیز باید از اتباع همان کشور باشند.
یعنی یک خارجی نمیتونه کشتیش رو توی ایران ثبت کنه؟
در ثبتهای ملی، معمولا مالک کشتی باید از اتباع همان کشور باشد. با این حال، برخی از کشورها به اتباع خارجی هم اجازه ثبت میدهند، اما این موضوع در هر کشور متفاوت است.
اصطلاح پرچمهای مصلحتی دقیقا به چه معنیه؟
پرچمهای مصلحتی به کشتیهایی اطلاق میشود که برای فرار از قوانین سختگیرانه یا پرداخت مالیات کمتر، تابعیت کشوری را با قوانین سادهتر انتخاب میکنند. البته این اصطلاح در برخی ثبتهای ملی هم به کار میرود.
چرا در گذشته فقط ثبت ملی کشتی رواج داشت؟
در گذشته، تعاملات بینالمللی کمتر بود و ثبت ملی کشتیها به دلیل منافع اقتصادی، امنیتی و دفاعی در راستای حمایت از منافع ملی کشورها، غالب بود.
اگه یه شرکت خارجی بخواد کشتیش رو توی یه کشور دیگه ثبت ملی کنه، باید چیکار کنه؟
در این شرایط، شرکت خارجی باید خود را با قوانین کشور مقصد تطبیق دهد و در برخی موارد، ملزم به داشتن سهامداران یا مدیران از اتباع آن کشور خواهد بود.
اگه یه کشتی در یه کشور ثبت بشه، میتونه بعدا تابعیتش رو تغییر بده؟
بله، یک کشتی میتواند تابعیت خود را تغییر دهد. این فرآیند مستلزم لغو ثبت قبلی و انجام فرآیند ثبت جدید در کشور مورد نظر است.
آیا برای ثبت ملی یه کشتی، ساخت اون کشتی در اون کشور اجباریه؟
در برخی از ثبتهای ملی سختگیرانه، ساخت کشتی در یک کارخانه کشتیسازی در همان کشور ممکن است به عنوان یک الزام در نظر گرفته شود.
بین کشورهای عضو اتحادیه اروپا، برای ثبت ملی کشتی تفاوتی هست؟
در اتحادیه اروپا، تبعیض بین کشورهای عضو مجاز نیست و به همین دلیل، تعداد زیادی از ثبتهای ملی به اتباع خارجی اجازه میدهند که به عنوان ذینفعان کشتیهای ثبت شده در آن کشورها باشند.