ورشکستگی در شرکت‌های مادر

ورشکستگی در شرکت‌های مادر

در قوانین ایران مقوله ورشکستگی تنها در موضوع تاسیس واحدهای اقتصادی است و بر اهمیت خروج بنگاه‌های ناکارآمد در سطح اقتصاد و تجارت، هیچ گونه توجهی نشده است. همچنان که در قانون ورشکستگی ایران فقط به چگونگی روند ورشکستگی توجه شده و همچنان ابهام و تناقض وجود دارد چرا که به مانند کشورهای توسعه یافته به آن پرداخته نشده است. همچنان که ساختار حقوقی شرکت‌های سرمایه گذاری از این امر مستثنا نبوده و بمانند نبودن رویه قانونی مکتوب و نوشتاری تعیین شده، هلدینگ از منظر ورشکستگی شرکت اصلی و شرکت‌های فرعی با ابهام مواجه است چاره‌ای جز تبعیت از رویه تعیین شده شرکت‌های سرمایه گذار در قانون تجارت، ندارد.

شرایط ورشکستگی شرکت مادر و تأثیر آن بر شرکت‌های تابعه

بر‌اساس ماده 583 قانون تجارت حکم ورشکستگی شرکت‌های تجاری را از تاریخ احراز شخصیت حقوقی آن‌ها می‌توان تقاضا و صادر کرد، مشروط بر اینکه مطابق قانون تجارت تشکیل شده باشند. قبل از تاریخ مذکور حکم ورشکستگی آن‌ها فقط در صورتی که مدیران شرکت، پس از تشکیل شرکت، معاملاتی که موسسان انجام داده‌اند تنفیذ کنند که در این صورت می‌توان، حکم ورشکستگی شرکت تاسیس شده را به دلیل معاملاتی که موسسان به نام آن کرده‌اند، در صورت اجماع از پرداخت دیون مربوط به این معاملات صادر کرد. قانون گذار در لایحه جدید قانون تجارت ذکر کرده بود که حکم ورشکستگی تاجر در صورتی که از تادیه وجوهی که بر عهده اوست توقف کند صادر می‌گردد. حال آنکه قانون گذار هیچ تعریفی برای توقف ذکر نکرده است. یکی از مزایای لایحه جدید در ورشکستگی بین المللی و تخصصی کردن تسویه و نیز تربیت مدیران تسویه بوده است‌. در قانون فعلی ورشکستگی و توقف مترادف هم هستند یعنی توقف از پرداخت بدهی‌ها به معنای ورشکستگی است در حالی که در لایحه پیش‌ بینی شده قانون جدید توقف یک مرحله پیش از ورشکستگی است. نکته‌ای که باید ذکر گردد این است که گاهی ممکن است در شرکت‌های متعدد فرعی و تابعه سقوط مبلغ واقعی سهام به کم‌تر از مبلغ اسمی منجر شود، این امر سبب ورشکستگی شرکت نمی‌گردد. زیرا:

• ورشکستگی زمانی حادث می‌شود که میزان دارایی شرکت از دیون آن کم‌تر شود.
• تغییر قیمت واقعی منجر به تغییر سرمایه شرکت که از مجموع مبلغ اسمی اوراق سهام به دست آمده نمی‌گردد. در حقیقت با تغییرات مبلغ واقعی، دارایی سهامداران تغییر می‌کند و دارایی شرکت نسبت به آن تغییرات بلا اثر است.

در خصوص شرکت‌های عملی اگر یکی از شعب شرکت نتواند تعهدات خود را انجام دهد و سایر شعب شرکت مشمول ورشکستگی نشده باشند، اگر شرکت اصلی وسایل پرداخت تعهدات شعبه را فراهم نکند، مانند این است که خود شرکت در انجام تعهدات خود قصور کرده است و اعلام ورشکستگی خود شرکت بوده و به سایر شعب نیز سرایت خواهد کرد.

الگوی ورشکستگی شرکت‌های تابعه و تاثیر آن بر شرکت مادر

زمانی که شرکت تابعه با ورشکستگی مواجه می‌شود، وقتی طلب طلبکاران، از شرکت‌های فرعی پرداخت نشده باشد. به طور غریزی طلبکاران به شرکت مادر به عنوان یک هدف برای بازیابی در ادعای خود مراجعه می‌نمایند. حال آنکه بر شکسته یک شرکت فرعی لزومابه شرکت‌های تابعه و شرکت مادر صدمه نمی‌زند چرا که تضمین پرداخت از طرف شرکت‌های زیرمجموعه وجود دارد. اگر یک شرکت هولدینگ وامی دریافت کند، می‌تواند بازپرداخت آن را با استفاده از سرمایه‌های شرکت‌های فرعی تضمین کند. به همین دلیل شرکت‌های فرعی و سرمایه آن‌ها، شرکت هلدینگ را در شرایطی قرار می‌دهد که حتی در صورت ورشکستگی، می‌تواند جوابگوی مشکلات مالی خود باشد. چرا که در حالت ورشکستگی، شرکت هلدینگ در حالت روز اول خودش قرار می‌گیرد و نه پایین‌تر از آن. یک شرکت فرعی، در حقیقت یک نهاد قانونی محسوب می‌گردد که مسائل مربوط به قوانین سهام خود را دارد و در مسائل مربوط به کسب و کار نسبت به سایر شرکت‌ها جداگانه و مجزاست که توسط یک شرکت مادر اداره می‌گردد. از شرکت‌های فرعی در خصوص سهامشان یک دارایی در ترازنامه شرکت مادر موجود می‌باشد. این ترازنامه شامل حساب کاربری در خود بانک، سرمایه عامل و مالکیت دارایی است، البته به استثناء سهام صادر شده شرکت مادر.

هدف از ساخت کسب و کار شرکت‌های فرعی و مادر

هدف از ساخت شرکت‌های فرعی و مادر، محدود کردن مسئولیت حقوقی یک شرکت، در زمان قرار گرفتن در معرض ورشکستگی است. اثرات عجز از پرداخت دیون بر یک شرکت تابعه، تحت مدیریت شرکت مادر، بستگی به سطح ورشکستگی دارد که شرکت قادر به پاسخگویی به تعهدات مالی خود است.

• به عنوان ترازنامه ورشکستگی شناخته شده است که بدهی بیش از دارایی است.
• جریان نقدی، هنگامی رخ می‌دهد که براساس این شرکت می‌تواند به تعهدات پرداخت تحت عنوان تبدیل شرکت اقدام نماید.

سوالات متداول درمورد ورشکستگی در شرکت‌های مادر