اجاره کشتی برای سفری معین
برخلاف بارنامه دریایی که فقط دلیل وجود قرارداد است، قرارداد اجاره کشتی همیشه قرارداد تلقی میشود و به سه نوع زیر تقسیم میگردد:
- اجاره کشتی برای سفر معین (اجاره سفری).
- اجاره کشتی برای مدت معین (اجاره زمانی).
- اجاره کشتی به صورت لخت.
در قرارداد اجاره برای سفر معین یا مدت معین به مستاجر حق داده میشود تا کالای خود را با کشتی حمل نماید اما کنترل و اداره کشتی به وی منتقل نمیگردد بلکه این مالک کشتی است که از طریق فرمانده و کارکنان تحت امرش کنترل و اداره کشتی را بر عهده دارد. در حالی که در قرارداد اجاره به صورت لخت مستاجر آذوقه و مایحتاج کشتی را تهیه کرده و فرمانده و کارکنان کشتی به تبع آنها کنترل کشتی در اختیار وی قرار میگیرد. نتیجتا مالک کشتی در قبال کالاهای بارگیری شده تا زمانی که کشتی در اجاره مستاجر است مسئولیتی ندارد. موضوع اینکه کنترل و اداره کشتی به مستاجر منتقل شده است یا نه بستگی به اراده طرفین دارد اما بهترین ملاک برای تعیین این موضوع این است که احراز شود فرمانده کشتی تحت اداره و استخدام کدام یک از طرفین، یعنی ملک کشتی یا مستاجر است. امروزه بیشتر نفتکشها معمول است که قرارداد اجاره کنترل کشتی را به عهده مستاجر محول میکند. مهمترین تفاوتی که بین اجاره کشتی به صورت لخت و اجاره کشتی سفری یا زمانی وجود دارد این است که در اجاره کشتی به صورت لخت فرمانده نماینده کشتی نماینده مستاجر است.
مدارک و اطلاعات ضروری برای تنظیم قرارداد
قرارداد اجاره کشتی برای سفر معین (قرارداد سفری)
شروط اساسی قرارداد
اصولا طرفین قرارداد آزادی کامل دارند تا نوع و فرم قرارداد را آن طوری که مایل هستند انتخاب نمایند. اما معمولا ترجیح میدهند که فرمهای مورد تایید کمیته اسناد اتاق کشتیرانی انگلستان را مورد استفاده قرار دهند. شروط این نوع فرمها برحسب نوع تجارت متفاوت است. هر فرمی دارای نام مخصوص است. البته طرفین آزاد هستند شروط قراردادها را بهگونهای که مناسب میدانند تعیین نمایند.
به طور کلی شروط زیر در قراردادهای اجاره کشتی برای سفر معین دیده میشود:
- مالک کشتی موافقت مینماید که کشتی را تهیه و وضعیت آن را از جهت ظرفیت و طبقه بندی اعلام نماید.
- قید اینکه سفر مقدماتی که پیش از بارگیری به بندر مبدا صورت میگیرد کشتی با سرعت معقول و متعارف به طرف بندر بارگیری حرکت نمایند.
- اعلام مرتب بودن کشتی برای سفر دریایی از طرف مالک کشتی.
- تعهد مالک کشتی برای حمل کالا به بندر مقصد.
- تعهد مستاجر کشتی برای استفاده از کشتی با ظرفیت کامل.
- تعهد مستاجر کشتی برای پرداخت کرایه حمل براساس تن و یا فوت مکعب.
- فهرستی از مخاطرات دریایی.
- روش بارگیری و تخلیه، تعداد روزهای توقف و نیز نرخ کرایه ایام معطلی.
- شرط لغو قرارداد که به موجب آن مستاجر حق دارد قرارداد اجاره کشتی را در صورت نرسیدن کشتی در روز معین به بندر معین فسخ نماید.
- شرط مربوط به اجرای مقررات لاهه.
- شرط اصلاحیه جیسون (Amended jason) در بارنامههای صادره در آمریکا یا به مقصد آمریکا.
- شرط مقصر بودن هر دو کشتی در تصادف.
- شرط داوری.
- شرط پرداخت حق دلالی به کارگزاران و دلالان قرارداد اجاره کشتی.
- شرط محدود کردن مسئولیت.
- شرط مربوط به حالت جنگ.
- شرط مربوط به گنجانیدن مقررات یورک آنتورپ برای خسارت مشترک.
- شرط مربوط به وظیفه فرمانده در امضاء بارنامه دریایی.
تعهدات ضمنی در قرارداد سفر معین
یک قاعده عام حقوقی میگوید که دادگاهها هیچ شرط خاصی را به دلیل اینکه گنجانیدن آن در معامله برای طرفین میتوانسته امری معقول بوده باشد به عنوان شرط ضمنی و تلویحی قرارداد تلقی نمیکنند. مع ذلک باید اعتراف کرد همچنان که لرد رایت معتقد است که: وجود بعضی از شروط بدون نیاز به گفتن و بعضی، اگر چه اشاره نشدهاند، برای تنفیذ قرارداد، به حدی لازم است که باید طرفین قرارداد آن را قصد میکردهاند و این امر ممکن است اعمال این گونه شروط را بدون تعارض با قصد طرفین تجویز نماید.
تعهدات ضمنی مالک کشتی
در قرارداد اجاره کشتی صفری مالک کشتی ضمنا متعهد میشود که:
- قابلیت دریانوردی کشتی را تامین کند.
- کشتی با سرعت معقول سفر را طی نمایند.
- کشتی بدون انحراف ناموجه از مسیر تعیین شده سیر نمایند.
- این تعهدات ممکن است به موجب شروط مصرح و واضح در قرارداد تغییر یابند و یا حذف شوند.
قابلیت دریانوردی
کشتی هنگام شروع سفر دریایی باید قابلیت دریانوردی برای آن سفر معین و حمل کالای مورد نظر را داشته باشد پس قابلیت دریانوردی برحسب نوع کالا متفاوت است. مالک کشتی موظف است کلیه احتیاطات لازم را به کار گیرد تا کشتی برای دریانوردی آماده شود. دفاع و مبنی بر اینکه اطلاع از نقص نداشته است پذیرفته نیست. این تعهد مالک تنها مربوط به مخاطرات دریایی است که ممکن است در آن سفر و در حین حمل آن کالا پیش آید. البته او نمیتواند تضمین نماید که کشتی وی در هر نوع هوای طوفانی مقاوم است.
سوالات متداول درمورد اجاره کشتی برای سفری معین
قرارداد اجاره کشتی برای سفر معین چیست؟
این نوع قرارداد شامل اجاره کشتی برای حمل کالای مشخص از بندر مبدا به بندر مقصد معین است و کنترل و اداره کشتی همچنان بر عهده مالک آن باقی میماند.
انواع قرارداد اجاره کشتی کدامند؟
سه نوع اصلی وجود دارد: ۱) اجاره کشتی برای سفر معین، ۲) اجاره کشتی برای مدت معین، و ۳) اجاره کشتی به صورت لخت که در آن کنترل کشتی به مستاجر منتقل میشود.
چه شروطی در قرارداد اجاره کشتی برای سفر معین وجود دارد؟
شروط شامل اعلام وضعیت کشتی، تضمین سفر با سرعت معقول، تعهد مستاجر به پرداخت کرایه، روش بارگیری و تخلیه، شرط لغو قرارداد، داوری، محدود کردن مسئولیت، شرایط حالت جنگ و رعایت مقررات یورک-آنتورپ و لاهه است.
تعهدات ضمنی مالک کشتی چیست؟
مالک کشتی متعهد است کشتی قابلیت دریانوردی داشته باشد، با سرعت معقول سفر نماید، و بدون انحراف ناموجه از مسیر حرکت کند. این تعهدات ممکن است با شروط قرارداد تغییر یابند.
قابلیت دریانوردی کشتی به چه معناست؟
کشتی هنگام شروع سفر باید توان حمل کالای مورد نظر و طی مسیر مشخص را داشته باشد. مالک موظف است همه اقدامات لازم برای آمادهسازی کشتی را انجام دهد و نمیتواند ادعا کند از نقص اطلاع نداشته است.
تفاوت اجاره کشتی سفری و اجاره به صورت لخت چیست؟
در اجاره کشتی سفری کنترل کشتی در اختیار مالک است، اما در اجاره به صورت لخت، مستاجر مسئول تامین آذوقه و کنترل کشتی است و فرمانده نماینده مستاجر محسوب میشود.
آیا طرفین قرارداد میتوانند شروط متفاوتی تعیین کنند؟
بله، طرفین آزادی دارند تا شروط قرارداد را مطابق میل خود یا بر اساس فرمهای مورد تایید کمیته اسناد اتاق کشتیرانی انگلستان تعیین کنند.
من میخوام یه کالا با کشتی بفرستم، قرارداد سفری با قرارداد زمانی چه فرقی دارن؟
تفاوت اصلی این دو نوع قرارداد در مبنای محاسبه هزینه و نوع استفاده از کشتی است. در قرارداد سفری، کرایه بر اساس هر تن یا حجم معین از کالا و برای یک سفر مشخص پرداخت میشود، در حالی که در قرارداد زمانی، کرایه بر اساس مدت زمان استفاده از کشتی و به صورت روزانه، ماهانه یا سالانه محاسبه میگردد.
اگه با کشتی قرارداد ببندم، ولی به موقع به بندر نرسه و محمولهام از بین بره، میتونم قرارداد رو لغو کنم؟
بله، در قراردادهای اجاره کشتی برای سفر معین، معمولا شرط لغو قرارداد گنجانده میشود. به موجب این شرط، مستأجر حق دارد در صورتی که کشتی در روز معین به بندر نرسد، قرارداد را فسخ نماید. این شرط به شما اجازه میدهد تا از خسارات ناشی از تأخیر جلوگیری کنید.
اگه یه کشتی رو اجاره کنم، مسئولیتش با کیه؟
مسئولیت اداره و کنترل کشتی به نوع قرارداد اجاره بستگی دارد. در قراردادهای سفری یا زمانی، کنترل و اداره کشتی بر عهده مالک و کارکنان اوست و مالک مسئولیت حفظ کشتی را بر عهده دارد. اما در قرارداد اجاره لخت، این مسئولیت به مستأجر منتقل میشود و او مسئولیت تعمیر و نگهداری را بر عهده میگیرد.
من یه کالای خیلی حساس دارم. اگه کشتی خراب بشه و کالا آسیب ببینه، میتونم بگم مالک مقصره؟
بله، مالک کشتی یک تعهد ضمنی دارد که کشتی باید در ابتدای سفر قابلیت دریانوردی برای حمل کالای مورد نظر را داشته باشد. اگر ثابت شود که خرابی کشتی به دلیل عدم رعایت احتیاطهای لازم توسط مالک بوده، او مسئول جبران خسارات وارده به کالای شما خواهد بود، حتی اگر ادعا کند که از نقص اطلاع نداشته است.
اگه بخوام کشتی رو اجاره کنم و خودم کالا رو بفرستم، باید چیکار کنم؟
اگر میخواهید کنترل و اداره کشتی را به طور کامل در اختیار داشته باشید، باید قرارداد اجاره کشتی به صورت لخت منعقد کنید. در این نوع قرارداد، مسئولیت تهیه مایحتاج و اداره کشتی به شما منتقل شده و فرمانده و کارکنان کشتی تحت استخدام شما قرار میگیرند.
اگه کشتی در مسیر تعیین شده حرکت نکنه و بار دیر به مقصد برسه، میتونم از مالک کشتی شکایت کنم؟
بله، مالک کشتی یک تعهد ضمنی دارد که کشتی باید بدون انحراف ناموجه از مسیر تعیین شده حرکت کند. در صورتی که مالک این تعهد را رعایت نکند و باعث تأخیر در رسیدن بار به مقصد شود، میتوانید از او شکایت کرده و برای جبران خسارات اقدام نمایید.
میشه یه قرارداد اجاره کشتی رو خودمون بنویسیم یا باید از فرمهای مخصوص استفاده کنیم؟
طرفین قرارداد آزادی کامل دارند که نوع و فرم قرارداد را خودشان انتخاب و تنظیم کنند. اما معمولا برای اطمینان از پوشش تمامی جوانب حقوقی و جلوگیری از مشکلات احتمالی، توصیه میشود از فرمهای استاندارد و مورد تأیید اتاق کشتیرانی انگلستان استفاده گردد.
من یه کالای نفتی دارم. برای حملش چه نوع قراردادی بهتره؟
در حال حاضر برای حمل و نقل نفتکشها معمولا از قراردادهای اجارهای استفاده میشود که کنترل کشتی را به مستأجر محول میکند. این نوع قراردادها به دلیل ماهیت خاص کالاهای نفتی و نیاز به مدیریت تخصصی، برای طرفین مناسبتر هستند.
اگه یه کشتی رو اجاره کنم، باید خودم هزینهی بارگیری و تخلیه رو بدم؟
در قراردادهای اجاره کشتی، جزئیات مربوط به بارگیری و تخلیه و همچنین تعداد روزهای مجاز برای توقف (ایام توقف) و نرخ کرایه برای روزهای اضافی (ایام معطلی) به صورت مشخص در قرارداد قید میگردد. این هزینهها بر اساس توافق طرفین تعیین میشود.
اگر در قرارداد اجاره، مدت زمان سفر مشخص نباشه، تکلیف چیه؟
در قراردادهای اجاره برای سفر معین، مالک کشتی تعهد میکند که کشتی با سرعت معقول و متعارف به سمت بندر بارگیری و سپس به سمت مقصد حرکت کند. هرچند مدت زمان دقیق سفر ممکن است قید نشود، اما این تعهد ضمنی مالک کشتی، تضمینکننده انجام سفر در یک بازه زمانی منطقی است.