قرارداد‌های نفتی

قرارداد‌های نفتی

انعقاد قرارداد در صنعت نفت به این شکل است که نقشه‌ها و مشخصات اجرایی طرح تهیه شده و پس از آن اسناد مناقصه منتشر می‌گردد، به این ترتیب از پیمانکاران جهت شرکت در مناقصه دعوت می‌شود. پس از آن‌که تمام شرایط پیمانکاران و پیشنهادات مورد برسی قرار گرفت، پیمانکار برتر انتخاب شده و قرارداد با او منعقد می‌گردد.

حقوق و تعهدات طرفین در قراردادهای نفتی

برخی از قرارداد‌های رایج در صنعت نفت به شرح ذیل است:

• قرارداد‌های طراحی (E): قرارداد‌های E، قراردادهایی هستند که تنها مرحله طراحی پروژه را شامل می‌شود.
• قرارداد‌های طراحی و خرید (EP): قرارداد‌های (‌EP‌) قرارداد‌هایی هستند که شامل مراحل طراحی و تامین کالای پروژه هستند.
• قرارداد‌های خرید و ساخت (PC)؛ حالت PC به پروژه‌هایی تعلق می‌گیرد که در آن مرحله خرید و ساخت از پیمانکار خواسته می‌شود. بیش‌تر پروژه‌های کشور از این دسته می‌باشند.
• قرارداد‌های (EPC): بسیاری از پروژه‌های بزرگ صنعهت نفت، به روش EPC است، حتی بسیاری از فعالیت‌های در دست اجرا نیز از طریق این روش انجام می‌شود. اولویت‌های پروژه‌های EPC عبارت است از اعمال کنترل مناسب بر امور و فعالیت‌های اجرایی و سرعت بیش‌تر آن می‌باشد. در این روش عملیات مهندسی، تامین، تدارک و اجرا به طور موازی باهم و در قالب یک قرارداد انجام می‌شود.

با توجه به این که داشتن اطمینان از قیمت نهایی و تاریخ قطعی اتمام کار یکی از نیازهای مهم بازار امروزی به ویژه پروژه‌‌هایی که توسط بخش خصوصی یا به طریق فاینانس انجام می‌‌شود است، اجرای پروژه به صورت‌ EPC، اطمینان بیش‌تر از  زمان اتمام کار و قیمت تمام شده را فراهم می‌نماید.

نام این روش (‌EPC‌) ‌برگرفته از حروف اول سه کلمه ذیل است:

• مهندسی (‌Engineering‌).
• خرید (Procurement).
• ساخت (Costruction‌).

میان مراحل اجرایی این نوع از قرارداد‌ها، بخش E از اهمیت بسیاری برخوردار است چرا که بخش E وابستگی بسیاری با توان اجرایی تیم پیمانکار دارد.

قرارداد‌های مشارکتی

این نوع از قراردادها را می‌توان به دو دسته ذیل تقسیم کرد:

• موافقت‌‌ نامه‌های مشارکت در تولید که به موجب آن، شرکت خارجی متعهد می‌شوند تا مالیات را پرداخت کرده و در برخی موارد بهره مالکانه نیز متعهد به آموزش نیروی انسانی و مشارکت دولت میزبان می‌گردد.
• مطابق این نوع از قرارداد‌های مشارکت، شرکت عامل و کشور میزبان در سود و خطر پذیری توافق نامه‌های نفتی سهیم هستند. اما میزان مشارکت در انعقاد موافقت نامه‌ها‌ی امتیاز متفاوت بوده و دولت در تولیدی که بر‌اساس قرارداد باشد سهیم خواهد بود.

قرارداد‌های خدماتی

از دیرینه‌ ترین اشکال روابط قراردادی میان افراد و جوامع، قراردادهای خدماتی نام دارد که به سه دسته تقسیم می‌شود:

قرارداد‌های صرفا خدماتی

این دسته از قرارداد‌ها کاربردی در فعالیت‌های اکتشافی نداشته و تنها کاربرد آن در تلاش‌های تولید است. پاداش این قرارداد‌ها بهای مقطوع، مشخص و نقدی است. گاهی برای اینکه انگیزه سرمایه گذار بیگانه برای ارائه خدمات بهتر افزایش پیدا کند امتیازاتی مانند خرید قسمتی از تولید در قرارداد پیش بینی می‌شود. نوع ساده‌تر آن به این حق الزحمه‌ای مشخص است و هیچ سهمی از تولید نفت پیش بینی نمی‌شود.

قرارداد‌های ریسکی خدمت

کاربرد این نوع قرارداد‌ها مربوط به کشف میادین نفت و گاز است. اصولا در این نوع قرارداد‌ها، کم‌تر به مسائلی مانند مالیات و بهره مالکانه پرداخته می‌شود. هنگامی که کشفی صورت نپذیرد، قرارداد به خودی خود منتفی می‌گردد. اما در صورتی که نفت یا گاز کشف گردد، شرکت ملزم به رساندن این نفت به مرحله تولید است. به هر تقدیر، تمامی تولید در اختیار کشور میزبان خواهد بود و شرکت عامل نیز مطابق شرایط قرارداد از مبالغی برخوردار خواهد شد.

قرارداد‌های بیع متقابل

مطابق با این قرارداد‌ها مواردی از جمله نصب تجهیزات، راه اندازی و انتقال فناوری بر عهده سرمایه گذار قرار خواهد گرفت و پس از راه اندازی پروژه آن را به کشور میزبان واگذار خواهد نمود. به دلیل آن‌که بازپرداخت اصلی و سود سرمایه گذاری از محل نفت خام و فراورده‌های آن صورت می‌گیرد، این نوع قراردادها نیز در دسته قرارداد‌های خرید خدمت قرار می‌گیرند. این نوع قرارداد‌ها در کشور‌هایی اجرایی می‌شوند که مطابق با قانون آن‌ها هرگونه مالکیت بخش خصوصی و یا خارجی بر صنعت نفت منتفی باشد.

سوالات متداول درمورد قرارداد‌های نفتی