قراردادهای ساخت کشتی
بازار کشتی سازی که به طور سنتی در شمال اروپا مستقر بود در سالهای اخیر به سمت شرق تغییر جهت داده است. به ویژه ژاپن، کره جنوبی و چین از اواخر سالهای 1990 دارای ظرفیتهای بزرگ کشتی سازی شدهاند. بر اثر این تغییر جهت بازار، کمیسیون اروپایی پیشنهادی را به منظور تصمیم گیری در شورا برای امضا و انعقاد توافق نامه بین المللی بین اتحادیه اروپا و جمهوری کره جنوبی به منظور همکاری و مساعدت بازار کشتیرانی مطرح کرده است. قراردادهای کشتی سازی معمولا به زبان انگلیسی تنظیم میشود و قانون حاکم بر آنها قانون انگلیس و رسیدگی به اختلافات در صلاحیت دادگاههای انگلیس قرار میگیرد. از این رو داشتن دانش و اطلاعات جامعی در مورد اصول اساسی حقوق انگلیس در خصوص ماهیت قراردادهای کشتی سازی برای حقوقدانان بین المللی دریایی ضروری است.
شرایط فنی و تضمینهای کیفیت در قراردادهای کشتی سازی
ماهیت قراردادهای ساخت کشتی
قراردادهای کشتی سازی هم ساخت و هم فروش کشتی را در بر میگیرند. سوالی که غالبا مطرح میشود این است که آیا چنین قراردادهایی جزو قراردادهای ساخت به معنی واقعی کلمه قرار میگیرند یا جزو قراردادهای فروش کالا هستند. جواب این سوال دارای اهمیت فوق العادهای است زیرا اگر قراردادی به عنوان قرارداد فروش تلقی شود فقط قواعد معمولی مربوط به فروش کالا در مورد آن اعمال میشود. اما گران قرارداد به عنوان قرارداد ساخت به شمار آید قواعد مربوط به ساخت و عرضه کالا و مواد در مورد آن اعمال خواهند شد. البته در بسیاری از موارد چنین قراردادهایی شبیه به قراردادهای فروش کالا هستند با این تفاوت که در خصوص وسیله تولید حاوی تصریحات و تاکیداتی هستند. از لحاظ تاریخی در قضایای قدیمی، حقوق انگلیس قراردادهای ساخت کشتی را در زمره قراردادهای فروش کالا به حساب آورده است.
تشریفات انعقاد قرارداد خرید و فروش کشتی در حقوق عرفی
در حقوق عرف تشریفات قرارداد خرید و فروش کشتی (ساخت کشتی ک اصطلاحا معروف قرارداد خرید و فروش کشتی دست اول است) روند دو مرحلهای دارد: مرحله قبل از انعقاد قرارداد که اصطلاحا به عنوان (PRE CONTRACT STAGE) معروف است و مرحله نهایی که منجر به انعقاد قرارداد میشود. مرحله قبل از انعقاد قرارداد مرحلهای است که طرفین قرارداد مذاکرات مفصلی را در خصوص جزئیات قرارداد به عمل میآورند. زیرا ماهیت قراردادهای ساخت کشتی به گونهای است که سازنده و خریدار لازم است مذاکرات مفصلی را قبل از توافق در خصوص قرارداد به عمل آورند و موضوعاتی نظیر موارد شکلی و ماهیتی همچنین ویژگیها و مشخصات کشتی را که باید ساخته شود به تفصیل در قرارداد قید نمایند. عامل مهمی که قالب خریداران کشتی در انتخاب موسسه کشتی سازی مورد توجه قرار میدهند سابقه و رویه کاری گذشته کارخانه کشتی سازی مورد نظر است. برای موفقیت در انعقاد یک قرارداد ساخت کشتی، تخصص در اصطلاحات بازرگانی و فنی و حقوقی نیاز حتمی است. نقش دلالان بازار ساخت کشتی و معماری دریایی نیز از موارد مهم در مرحله قبل از انعقاد قرارداد به شمار میرود زیرا ضرورت دارد قبل از انعقاد قرارداد با مراجعه به شرکتهای مختلف کشتی سازی اطلاعاتی در خصوص قیمت، زمان ساخت، تحویل و طراحیهای ویژه گردآوری شود. یک کارخانه کشتی سازی ممکن است قادر باشد مشخصات حاضر و آماده را که معروفه مشخصات اصلی principal particulars است را ارائه دهد. در مواردی دیگر خریدار ممکن است قبل از اقدام به انعقاد قرارداد ساخت مشخصات و ویژگیهای کشتی مورد نظر را آماده کرده باشد و با نشان دادن آنها به کشتی سازان مختلف پیشنهادهای ساخت کشتی را که رقابتی است به دست آورد. اصطلاحا این پیشنهادات معروف به پیشنهاد دعوت به شرکت در مناقصه هستند. در صورتی که روش اول یعنی مشخصات ارائه شده به وسیله کارخانه کشتی سازی مورد قبول واقع شود مرحله بعد مذاکرات کمتر وقت گیر خواهد بود در حالی که اگر روش دومی انتخاب شود در اینجا سازنده برای تهیه الزامات فنی ساخت کشتی نیاز به زمان دارد. البته تفاهم نامه زمان ثبت نظر و مشخصات مورد نظر فقط از جهت اخلاقی الزام آور است زیرا تفاهم نامه قراردادی است برای مذاکره با حسن نیت شرایط قرارداد ساختی که بعدا در مرحله نهایی امضا خواهد شد.
نمونه استاندارد قرارداد ساخت کشتی
شرایط اساسی یک قرارداد ساخت کشتی که بدون وجود چنین شرایطی قرارداد ساخت کشتی کامل نخواهد بود به شرح زیر خلاصه میشوند:
- تشریح کشتی و ابعاد با قید وزن بدون بار Dead Weight Capacity کشتی که باید دارای شماره بدنه در زمان ساخت باشد. رده کشتی نیز باید قید شود و جزئیات تشریح. اما رده کشتی را میتوان در مراحل بعدی هم بیان کرد.
- سرعت و نوع سوخت.
- قیمت ساخت کشتی و نحوه پرداخت آن.
- بازرسی پیشرفت ساخت کشتی.
- اصلاح مشخصات توافق شده.
- ماهیت و شرایط آزمایشها.
- زمان و محل تحویل کشتی.
- انتقال مالکیت و خطرات مربوطه – ترتیبات به عمل آمده مربوط به بیمه.
- اصلاح نواقص.
سوالات متداول درمورد قراردادهای ساخت کشتی
قراردادهای ساخت کشتی چیست و چه تفاوتی با قرارداد فروش کالا دارند؟
قراردادهای کشتی سازی هم شامل ساخت و هم فروش کشتی میشوند. اگر قرارداد به عنوان قرارداد فروش تلقی شود، قواعد فروش کالا اعمال میشود، اما اگر قرارداد ساخت باشد، قواعد مربوط به تولید و عرضه کالا و مواد حاکم خواهد بود.
چه قوانینی بر قراردادهای ساخت کشتی حاکم است؟
این قراردادها معمولاً به زبان انگلیسی تنظیم شده و قانون انگلیس بر آنها حاکم است و رسیدگی به اختلافات در صلاحیت دادگاههای انگلیس انجام میگیرد.
مرحله قبل از انعقاد قرارداد ساخت کشتی شامل چه مراحلی است؟
در مرحله PRE CONTRACT، طرفین مذاکرات مفصلی درباره جزئیات قرارداد، مشخصات فنی و ویژگیهای کشتی، قیمت، زمان ساخت و تحویل و طراحیهای ویژه انجام میدهند تا قرارداد نهایی بر اساس توافق طرفین منعقد شود.
اهمیت سابقه و عملکرد کارخانههای کشتی سازی در انعقاد قرارداد چیست؟
سابقه و عملکرد گذشته کارخانه کشتی سازی، یکی از عوامل مهم خریداران برای انتخاب سازنده است و اطلاعاتی نظیر قیمت، زمان ساخت و طراحیهای ویژه پیش از انعقاد قرارداد بررسی میشود.
تفاهمنامه قبل از قرارداد نهایی چه ماهیتی دارد؟
تفاهمنامه پیش از قرارداد نهایی صرفاً جنبه اخلاقی و حسن نیت دارد و تعهدات قانونی ایجاد نمیکند؛ هدف آن تنها مذاکره و جمعآوری اطلاعات برای قرارداد نهایی است.
چه شرایطی برای یک قرارداد ساخت کشتی استاندارد لازم است؟
تشریح مشخصات کشتی و ابعاد با قید وزن بدون بار، سرعت و نوع سوخت، قیمت و نحوه پرداخت، بازرسی پیشرفت ساخت، اصلاح مشخصات، شرایط آزمایشها، زمان و محل تحویل، انتقال مالکیت و بیمه، و اصلاح نواقص از شرایط اساسی قرارداد ساخت کشتی است.
نقش بازرسی و آزمایشها در قرارداد ساخت کشتی چیست؟
بازرسی پیشرفت ساخت و آزمایشها تضمین میکند که کشتی مطابق مشخصات قرارداد ساخته شده و نواقص احتمالی پیش از تحویل اصلاح گردد.
انتقال مالکیت و بیمه در قرارداد ساخت کشتی چگونه انجام میشود؟
قرارداد باید ترتیبات انتقال مالکیت و مسئولیت خطرات و بیمه را مشخص کند تا پس از تحویل کشتی، حقوق و مسئولیتها میان خریدار و سازنده روشن باشد.
چرا قراردادهای کشتی سازی رو به زبان انگلیسی مینویسن؟
قراردادهای کشتیسازی اغلب به زبان انگلیسی تنظیم میشوند، زیرا این زبان به عنوان زبان رسمی در تجارت و حقوق بینالملل، به ویژه در صنعت دریانوردی، پذیرفته شده است. این امر به دلیل ماهیت بینالمللی این قراردادها و طرفهای درگیر از ملیتهای گوناگون ضروری است.
اگه مشکلی پیش بیاد دادگاه های ایران صلاحیت دارن به قراردادهای ساخت کشتی رسیدگی کنن؟
طبق رویه مرسوم، قراردادهای ساخت کشتی معمولا در محاکم قضایی کشور انگلیس قابل رسیدگی هستند و قانون حاکم بر آنها نیز حقوق انگلیس است. بنابراین در صورت بروز اختلاف، محاکم قضایی ایران صلاحیت رسیدگی به چنین دعاوی را نخواهند داشت.
قرارداد ساخت کشتی دقیقا مثل قرارداد فروش کالای عادیه؟
قراردادهای ساخت کشتی ماهیتی دوگانه دارند. گرچه شباهتهایی به قراردادهای فروش کالا دارند، اما شامل قواعد مربوط به ساخت و عرضه کالا نیز میشوند. حقوق انگلیس به طور سنتی این قراردادها را در زمره قراردادهای فروش کالا تلقی میکند.
چقدر طول میکشه تا یه قرارداد ساخت کشتی نهایی بشه؟
فرآیند انعقاد قرارداد ساخت کشتی شامل دو مرحله است. مرحله اول شامل مذاکرات مفصل و طولانی مدت بین طرفین در خصوص جزئیات فنی و حقوقی است و پس از آن مرحله نهایی و امضای قرارداد صورت میگیرد. مدت زمان این فرآیند بستگی به پیچیدگی و توافقات طرفین دارد.
مراحل اولیه بستن قرارداد چیه؟
مرحله اولیه (Pre-Contract Stage) شامل مذاکرات بین خریدار و سازنده کشتی است. در این مرحله، طرفین در مورد مشخصات فنی و ویژگیهای کشتی، قیمت، زمان ساخت و تحویل به توافق میرسند. نقش دلالان و معماران دریایی در جمعآوری اطلاعات نیز در این مرحله بسیار حائز اهمیت است.
شرکت های کشتی سازی چطوری میتونن خریدار رو جذب کنن؟
شرکتهای کشتیسازی با ارائه سوابق و رویه کاری گذشته خود، به خریداران در انتخاب آنها اطمینان میدهند. همچنین، ارائه مشخصات فنی دقیق و رقابتی و توانایی در تهیه الزامات فنی مورد نیاز خریدار، از عوامل کلیدی در جذب مشتری است.
تفاهم نامه برای مذاکره ارزش حقوقی داره؟
تفاهم نامه (Memorandum of Understanding) معمولا یک سند الزام آور نیست و صرفا به عنوان یک تعهد اخلاقی برای مذاکره با حسن نیت تلقی میشود. این سند شرایط اولیه مذاکرات را برای قرارداد نهایی مشخص میکند.
قیمت کشتی و نحوه پرداختش تو قرارداد چجوری مشخص میشه؟
در قرارداد ساخت کشتی، قیمت و شیوه پرداخت آن از جمله شرایط اساسی است. این موارد باید به وضوح در قرارداد قید شوند تا از بروز هرگونه اختلاف در آینده جلوگیری شود.
وقتی کشتی ساخته میشه چجوری میشه از پیشرفت کار مطلع شد؟
قراردادهای ساخت کشتی معمولا شامل بندی در مورد بازرسی پیشرفت ساخت کشتی هستند. این امر به خریدار اجازه میدهد تا در مراحل مختلف ساخت از کیفیت و پیشرفت کار اطمینان حاصل کند.
اگه تو کشتی نواقصی وجود داشته باشه چجوری باید اصلاحش کرد؟
قراردادهای ساخت کشتی شامل بندی در خصوص اصلاح نواقص هستند. این بند، سازنده را ملزم میکند که در صورت وجود هرگونه نقص در کشتی ساخته شده، نسبت به رفع و اصلاح آن اقدام نماید. این شرایط به عنوان تضمین کیفیت به خریدار ارائه میشود.