انواع ضمانت نامههای بانکی
در این نوشته با انواع ضمانت نامههای بانکی آشنا خواهید شد، در روشهای بانکی ایران نیز درخواست تمدید مهلت ضمانت نامه قابل پذیرش دانسته شده است.
ضمانت نامههای بانکی در ایران
مهمترین ضمانت نامههایی که بانکها مبادرت به صدور آن مینمایند عبارتاند از:
- ضمانت نامه شرکت در مناقصه یا مزایده: شرکتها، سازمانها و موسسات دولتی معمولا اجرای هرگونه طرح، پروژه، انجام هر خدمت، استفاده از تسهیلات، خرید اموال مورد نیاز و فروش اموال غیر ضروری خود را بین اشخاص مختلف به مناقصه یا مزایده میگذارند. معمولا ضمانت نامههای مذکور جهت تضمین انجام تعهد یا عقد قرارداد در صورت برنده شدن صادر میگردد. نظر به اینکه پس از انجام مناقصه یا مزایده، اشخاص برنده ممکن است از قبول تعهدات و انعقاد قرارداد امتناع ورزیده و در نتیجه برگزار کنندهی مناقصه یا مزایده دچار ضرر و زیان گردد، به منظور جلوگیری از انصراف داوطلبان، از آنان ضمانت نامههای بانکی مطالبه میشود تا در صورت عدم قبول مناقصه و مزایده وجه این ضمانت نامه ضبط گردد.
- ضمانت نامه حسن انجام تعهد: وقتی که قراردادی و پیمانی برای اجرای طرحی یا انجام معاملهای منعقد شود، کارفرما برای حصول اطمینان از انجام به موقع تعهدات از ناحیه پیمانکار به نحو مطلوب، از وی مطالبه چنین ضمانت نامهای را مینماید. در واقع این ضمانت نامه، اجرای صحیح مفاد قرارداد را توسط متعهد و پیمانکار در مقابل کارفرما، تضمین میکند.
- ضمانت نامه حسن انجام کار: این نوع ضمانت نامه هم به منظور اطمینان خاطر ذینفع (کارفرما) از صحت عمل پیمانکار و بازدهی پیش بینی شده کار در مدتی معین پس از انجام طرح و بهره برداری از آن، از پیمانکار مطالبه و به درخواست وی توسط بانکها صادر و تا مدت معینی پس از اتمام پروژه اعتبار دارد.
- ضمانت نامه پیش پرداخت: پس از امضای قرارداد اصلی بین خریدار یا کارفرما از یک طرف و فروشنده یا پیمانکار از طرف دیگر معمولا فروشنده یا پیمانکار اجرای تعهدات خود را منوط به دریافت قسمتی از مبلغ قرارداد تحت عنوان پیش پرداخت میکند، پیش پرداخت به منظور فراهم نمودن مقدمات انجام تعهد صورت میگیرد، برای حصول اطمینان از این امر که وجوه پرداختی به فروشنده یا پیمانکار به مصرف دیگری غیر از انجام تعهدات موضوع قرارداد نخواهد رسید، خریدار یا کارفرما مطالبه چنین ضمانت نامهای را میکند تا در صورت تخلف قادر به وصول وجه آن از بانک باشد.
- ضمانت نامه استرداد کسور وجه الضمان: با وجود نظارت و آزمایشهای مختلفی که در طول مدت پیمان و در مقاطع مختلف اجرای کار توسط کارفرما به عمل میآید، معمولا کارفرما برای اطمینان از صحت انجام کار پس از تحویل قطعی و تا مدت تعیین شده، مبالغی به عنوان تضمین حسن اجرای کار معادل 10 درصد از مبلغ ناخالص صورت وضعیتهای پیمانکار کسر و در حسابی نزد خود نگهداری مینماید و بنا بر تقاضای پیمانکار و در مقابل ضمانت نامه بانکی، مبلغ تضمین حسن اجرای کار را میتواند به پیمانکار مسترد دارد.
- ضمانت نامه گمرکی: صاحبان کالاهای وارداتی برای ترخیص کالای خود در صورتی که نتواند حقوق گمرکی مربوط را نقدا پرداخت نمایند، باید معادل آن را، ضمانت نامه بانکی به گمرک بسپارند. این ضمانت نامه ممکن است به سررسید معین مثل شش ماه، و یا به صورت اقساطی ساده شوند. با صدور ضمانت نامه فوق که ضمانت نامه گمرکی نامیده میشود، یک نوع تعهد پرداخت برای بانک به وجود میآید و بانک در سررسید معین یا در تاریخ هر یک از اقساط تعیین شده بدون تاخیر، وجه آن را به اداره گمرک پرداخت مینماید.
- ضمانت نامه تعهد پرداخت: این نوع ضمانت نامه به منظور قبول پرداخت دیونای در سررسید معین از طرف بانک صادر میگردد، مثل ضمانت نامههای پرداخت مالیات.
- ضمانت نامههای متفرقه: علاوه بر ضمانت نامههای فوق ضمانتهای دیگری برای مقاصد و منظور های مختلف، مطرح است که معمولا متن این نوع ضمانت نامهها توسط مضمون له تعیین و دیکته میشود. مانند ضمانت نامه برای مشمولین خدمت نظام وظیفه که قصد خروج از کشور را دارند.
تمدید ضمانت نامه بانکی
ضمانت نامه بانکی عموما برای مدت معین از سوی بانک صادر میشود، مانند چند ماه یا چند سال یا تا پایان وقت اداری روز معین در آینده که با سپری شدن آن اعتبار ضمانت نامه و تعهد بانک نیز از میان میرود. با سقوط اعتبار ضمانت نامه، دیگر درخواست پرداخت، بی نتیجه است و با ناکامی مواجه میشود. بنابراین، هرگاه زمان اعتبار ضمانت نامه سپری شده باشد و بانک پس از آن وجه ضمانت نامه را به اشتباه پرداخت کند، حق رجوع به دستور دهنده را نخواهد داشت. هنگامی که در روزهای پایانی مدت اعتبار ضمانت نامه، عملیات مبنای ضمانت نامه هنوز حل و فصل نشده و ذینفع، تمایل به دادن مهلت بیشتری به طرف قرارداد یا متعهد داشته باشد در این صورت مسئله تمدید مهلت ضمانت نامه مطرح میشود. از آنجا که ضمانت نامه یک رابطه حقوقی مستقل میان بانک صادر کننده و ذینفع است، بنابراین ذینفع ممکن است از بانک، درخواست تمدید کند و یا آنچه طرف قرارداد به منظور جلوگیری از درخواست پرداخت، موافقت بانک را با تمدید مهلت به دست آورد. در پارهای از موارد نیز ذینفع از یک فرمول که متضمن اختیار برای بانک است بهره میگیرد و به بانک اعلام میکند مدت اعتبار ضمانت نامه را تمدید کند یا وجه آن را بپردازد.
سوالات متداول درمورد انواع ضمانت نامههای بانکی
ضمانت نامه بانکی چیست و چه کاربردی دارد؟
ضمانت نامه بانکی سندی است که توسط بانک صادر میشود و تعهد میکند در صورت عدم انجام تعهدات توسط مشتری، مبلغ مشخصی را به ذینفع پرداخت نماید. این ابزار برای تضمین انجام قراردادها و پرداخت دیون کاربرد دارد.
انواع مهم ضمانت نامههای بانکی کدامند؟
انواع مهم ضمانت نامههای بانکی عبارتند از: 1) ضمانت نامه شرکت در مناقصه یا مزایده، 2) ضمانت نامه حسن انجام تعهد، 3) ضمانت نامه حسن انجام کار، 4) ضمانت نامه پیش پرداخت، 5) ضمانت نامه استرداد کسور وجه الضمان، 6) ضمانت نامه گمرکی، 7) ضمانت نامه تعهد پرداخت و 8) ضمانت نامههای متفرقه.
ضمانت نامه شرکت در مناقصه چگونه عمل میکند؟
این ضمانت نامه برای تضمین انجام تعهد در صورت برنده شدن در مناقصه یا مزایده صادر میشود تا در صورت امتناع از قرارداد، وجه آن توسط بانک به ذینفع پرداخت گردد.
ضمانت نامه حسن انجام تعهد چه تفاوتی با حسن انجام کار دارد؟
ضمانت نامه حسن انجام تعهد تعهد پیمانکار را برای انجام قرارداد تضمین میکند، در حالی که ضمانت نامه حسن انجام کار پس از انجام پروژه و بهرهبرداری، صحت انجام کار را برای مدت مشخصی تضمین میکند.
ضمانت نامه گمرکی چه کاربردی دارد؟
ضمانت نامه گمرکی برای ترخیص کالا صادر میشود و بانک متعهد میشود در صورت عدم پرداخت حقوق گمرکی توسط صاحب کالا، مبلغ مربوطه را به اداره گمرک پرداخت نماید.
تمدید ضمانت نامه بانکی چگونه انجام میشود؟
تمدید ضمانت نامه بانکی زمانی انجام میشود که زمان اعتبار آن در حال پایان باشد و عملیات مبنای ضمانت نامه هنوز حل و فصل نشده باشد. ذینفع میتواند از بانک درخواست تمدید اعتبار نماید تا تعهدات همچنان معتبر بماند.
چه فرقی بین ضمانت نامه شرکت در مناقصه و ضمانت نامه حسن انجام تعهد هست؟
ضمانت نامه شرکت در مناقصه برای تضمین این است که در صورت برنده شدن، قرارداد را امضا کنید، در حالی که ضمانت نامه حسن انجام تعهد تضمین می کند که پس از امضای قرارداد، کار را به درستی و کامل انجام دهید.
اگه یه شرکت برنده مناقصه بشه ولی قرارداد رو امضا نکنه چی میشه؟
در این حالت بانک وجه ضمانت نامه شرکت در مناقصه را به برگزار کننده مناقصه پرداخت می کند و شرکت ضرر می کند.
چرا برای پیش پرداخت هم ضمانت نامه میگیرن؟
ضمانت نامه پیش پرداخت برای این است که کارفرما مطمئن شود مبلغی که به پیمانکار داده، حتما برای انجام همان پروژه استفاده می شود و نه برای کار دیگری.
ضمانت نامه حسن انجام کار چیه؟
این نوع ضمانت نامه برای اطمینان از صحت و درستی کار انجام شده برای مدتی مشخص بعد از اتمام پروژه است.
اگر یه ضمانت نامه بانکی منقضی بشه آیا هنوز اعتبار داره؟
خیر با پایان مدت اعتبار ضمانت نامه، تعهد بانک نیز از بین می رود و بانک دیگر وجهی پرداخت نخواهد کرد.
چه کسانی معمولا از ضمانت نامه گمرکی استفاده می کنند؟
صاحبان کالاهای وارداتی که نمی توانند حقوق گمرکی خود را به صورت نقدی پرداخت کنند از این ضمانت نامه استفاده می کنند.
تمدید ضمانت نامه بانکی چطور انجام میشه؟
تمدید ضمانت نامه باید قبل از پایان تاریخ اعتبار آن و با درخواست ذینفع انجام شود تا اعتبار تعهد بانک از بین نرود.
آیا بانک می تونه بدون درخواست ذینفع خودش ضمانت نامه رو تمدید کنه؟
خیر بانک فقط در صورتی می تواند ضمانت نامه را تمدید کند که ذینفع درخواست تمدید را به بانک ارائه دهد.
ضمانت نامه استرداد کسور وجه الضمان چیست؟
این ضمانت نامه برای پس گرفتن مبلغی است که کارفرما به عنوان تضمین حسن اجرای کار از صورت وضعیت پیمانکار کسر کرده و نزد خود نگه می دارد.
ضمانت نامه متفرقه چه کاربردی داره؟
این نوع ضمانت نامه برای اهداف خاص و غیر متداول صادر می شود مثل ضمانت نامه برای دانشجویانی که می خواهند از کشور خارج شوند.