تامین خواسته چیست؟

تامین خواسته چیست؟

هر فردی برای احقاق حق خود قادر به اقامه دعوی است. اقامه دعوا در دادگستری نیز مستلزم ارائه دادخواست به دادگاه صالح است. قسمتی از فرم دادخواست به بخش خواسته تعلق دارد. خواسته آن چیزی است که مدعی آن را از دادگاه تقاضا می‌نماید که در مواردی بیم از دست رفتن آن وجود دارد، از این رو دستیابی به خواسته مستلزم انجام اقداماتی است که تامین خواسته یکی از این اقدامات است.

نقش دادگاه و خوانده در رسیدگی به تأمین خواسته

مفهوم تامین خواسته

معنای لغوی تامین عبارت است از ایمن کردن، حفظ کردن. به این ترتیب می‌توان تامین خواسته را این گونه تعریف کرد؛ ایمن کردن چیزی که مدعی از دادگاه تقاضا می‌نماید. تامین خواسته در ماده 121 قانون آیین دادرسی مدنی شامل توقیف اموال منقول و غیر منقول است. افراد همواره با طولانی شدن روند دادرسی روبه رو بوده‌اند، به این ترتیب که فاصله زمانی بین تحویل دادخواست و اقامه دعوی تا صدور حکم توسط دادگاه ممکن است طولانی باشد بنابراین این فرصت برای خوانده به وجود می‌آید تا بتواند اموال و وجوه خود را منتقل کرده و مانع از اجرای موثر حکم به نفع خواهان گردد. و یا ممکن است این فاصله زمانی سبب ایجاد نقص و یا عیب در موضوع دعوا شود. به همین دلیل قانون گذار نهادی قانونی را تحت عنوان تامین خواسته پیش بینی کرده است تا از این طریق از وقوع امور مزبور جلوگیری نماید. به این ترتیب خواهان دعوا می‌تواند امنیت خواسته‌ی دعوا را از طریق گرفتن قرار تامین از دادگاه تامین کرده و از انتقال خواسته توسط خوانده و نقصان و عیب آن جلوگیری نماید.

موارد صدور تامین خواسته

دادگاه توجه به اینکه آیا لازم است از خواهان نیز متقابلا تأمین گرفته شود یا خیر، به نفع او قرار تأمین خواسته را صادر می‌کند:

صدور قرار تامین خواسته بدون اخذ تامین از خواهان

• دعوای اصلی مستند به سند رسمی باشد.
• خواسته دعوی در معرض تفریط و تضییع باشد. احراز این نکته توسط شهود، قراین، امارات و یا معاینه‌های محلی انجام می‌شود.
• دعوا مربوط به اسناد تجاری باشد که عدم پرداخت آن‌ها تایید شده است (اسناد تجاری واخواست شده) مانند سفته، چک و یا برات.

صدور قرار تامین خواسته همراه با اخذ تامین از خواهان

در سایر موارد طبق حکم دادگاه، ابتدا باید خسارات احتمالی که ممکن است خوانده از محل صدور حکم متحمل گردد، توسط خواهان به صندوق دادگستری پرداخت شود تا قرار تامین خواسته اجرا گردد. تامینی که خواهان باید بپردازد متقابل وجه نقد است. این تامین به این دلیل پیش بینی شده است تا در صورت صدور حکم به نفع خوانده، خسارات وارده به او (خساراتی که به موجب قرار تامین خواسته به او وارد شده) از محل تامین خواهان پرداخت شود.

نکته‌ی حائز اهمیت این است که خوانده نیز می‌تواند علیه خواهان دادخواست تامین نماید. برسی این درخواست در دو مورد انجام می‌شود:

• خوانده نسبت به خسارات ناشی از دادرسی تقاضای تامین بنماید.
• خوانده نسبت به خسارات ناشی از حق الوکالتی که در دعوی مربوطه مجبور به اخذ وکیل شده است تقاضای تامین نماید.

شرایط صدور تامین خواسته

صدور قرار تامین خواسته توسط دادگاه مستلزم ارائه درخواست توسط خواهان می‌باشد. و دادگاه بدون درخواست خواهان قادر به صدور قرار تامین خواسته نمی‌باشد. خواهان می‌تواند خواسته خود را پیش از تقدیم دادخواست، ضمن دادخواست و یا در جریان دادرسی، مطرح نماید.

شرایط صدور قرار تامین خواسته که باید برای دادگاه محرز شود عبارت است از‌:

• خواسته باید منجز و قطعی باشد: خواسته نباید موجل باشد و باید در زمان حال وجود داشته و مطالبه آن منوط به گذر زمان نباشد (زمان مطالبه آن فرارسیده باشد). در صورتی که خواسته دارای سند رسمی بوده و خواهان قادر به اثبات این باشد که خواسته در معرض تفریط و تضییع قرار گرفته است و ممکن است که تا زمان فرا رسیدن مطالبه آن از بین رفته باشد، در این باره می‌توان استثنا قائل شد و زودتر از موعد، در خواست صدور قرار تامین نمود.
• معلوم بودن میزان خواسته: در صورتی که خواسته مال باشد، باید مقدار آن معلوم بوده تا دادگاه بتواند قرار تامین خواسته صادر کند.
• خواسته باید عین معین و مشخص باشد.

مرجع صالح

دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به موضوع تامین خواسته را دارد همان دادگاهی است که به اصل دعوا می‌پردازد. خوانده ظرف مدتی 10 روزه قادر به اعتراض نسبت به این قرار می‌باشد‌. شایان ذکر است که این قرار قابلیت تجدید نظر خواهی در دادگاه تجدید نظر را ندارد.

سوالات متداول تامین خواسته