کشتیرانی و حمل و نقل دریایی
امروزه بخش گسترده‌ای از تجارت بین المللی موفق، به خدمات کشتیرانی و حمل و نقل دریایی اختصاص دارد. البته یکی از مهمترین عوامل برای تعیین نوع حمل و نقل، شرایط جغرافیایی یک کشور است. حمل و نقل دریایی بزرگ‌ترین صنعت در دنیا بوده که که اشتغال جمعیتی حدود دو میلیون و پانصد نفر را در بر می‌گیرد. این صنعت تاثیری بسیاری بر تجارت خارجی کشورها دارد به گونه‌ای که 90 درصد حمل و نقل‌های تجاری را در بر می‌گیرد. دسترسی به کشتی‌های باری مجهز، لازمه‌ی حمل و نقل‌های دریایی است. درصد زیادی از حمل و نقل‌های دریایی ایران از طریق دریاهای جنوب انجام میشود.
اسناد مهم در حمل و نقل دریایی بین المللی
حمل چه کالاهایی از طریق دریاها امکان پذیر است؟
- کالاهایی با حجم بسیار بالا.
- کالاهایی که طولانی بودن مسیر تاثیری در کیفیت آنان نداشته باشد (البته حمل کالاهایی که نیاز به دمایی خاص دارند از طریق کانتینرهای یخچالی امکان پذیر است).
- کالاهایی که دیر رسیدن، موجب از دست دادن هدف بازار آن‌ها نمی‌‌گردد.
وسیله‌های حمل در کشتیرانی
نوع وسیله نقلیه دریایی با توجه به فاصله محل بارگیری تا مقصد، نوع کالا و حجم کالا انتخاب میشود. انواع این وسیله‌ها عبارت‌اند از:
- لندینگ کرافت.
- لنج.
- دوبه.
- کشتی.
- بارج و…
مزایای کشتیرانی و حمل و نقل دریایی
- حمل کالا از طریق دریاها هزینه پایین‌تری به نسبت دیگر روشهای حمل و نقل دارد.
- با توجه به زیاد بودن حجم کالاها، سرعت انجام کار در این نوع حمل و نقل نیز بالا است.
- نرخ کرایه در این نوع حمل و نقل ثابت است. (این نرخ توسط شرکت‌های حمل و نقل دریایی بزرگ تعیین میشود).
- در حمل و نقل دریایی امکان حمل و نقل کالاهای با حجم بالا نیز وجود دارد.
مزایای حمل و نقل دریایی در ایران
کشور ایران با توجه به شرایط جغرافیایی که دارد، دارای مزایای زیادی برای حمل و نقل دریایی است که برخی از آن‌ها به شرح زیر است:
- بهره مندی از دریای بزرگ در شما و جنوب کشور.
- بهره مندی از خطوط ساحلی گسترده.
- دسترسی ایران به آب‌های آزاد از طریق اقیانوس هند.
چین، امارات متحده و کره جنوبی از کشورهایی هستند که بیشترین واردات را از طریق حمل و نقل دریایی به ایران دارند. از مهمترین اقلام وارداتی به کشور از طریق دریاها میتوان به شرح ذیل نام برد:
- تجهیزات پزشکی.
- مواد اولیه صنعت.
- ماشین آلات راه سازی.
- تجهیزات ورزشی.
- ملزومات مربوط به هواپیماها و کشتی‌ها.
- ملزومات باشگاهی.
- مواد غذایی و خوراکی.
- انواع اسباب بازی‌ها و دستگاه‌های نساجی.
معایب حمل و نقل دریایی
معایب صنعت کشتیرانی با توجه به مزایای آن، بسیار اندک است. در واقع مشکل این صنعت طولانی بودن زمان انتقال بار است. همین ویژگی موجب این شده است که حمل و نقل دریایی برای کالاهایی که با گذشت زمان کیفیت خود را از دست می‌دهند و یا مشتریان آن‌ها عجله دارند مناسب نباشد.
انواع کشتی‌ها از منظر مسیر
- کشتی لالیز (خطوط منظم): این نوع کشتی‌ها یک برنامه ریزی دقیق داشته که حرکت کشتی مطابق آن است.
- کشتی ترامپ (خطوط نامنظم): خطوط خاصی برای این کشتی‌ها تعریف نشده است. در واقع محموله را بدون خطوطی خاص، به مقصد می‌رسانند.
روشهای ارسال کالای دریایی
- مستقیم: در این روش کشتی بدون هیچ توقفی به سمت مقصد حرکت می‌کند. همین امر موجب کوتاه‌تر شدن زمان ارسال کالاها میگردد.
- غیر مستقیم:
- کراس استافینگ: کراس استافینگ روشی غیر مستقیم برای حمل کالاها است که در آن کالاها از یک کشتی به کشتی دیگر منتقل شده و سپس به سمت مقصد می‌رود.
- چارترینگ: از این روش به منظور انتقال کالاهایی با حجم بالا و یا بدون بسته بندی استفاده میشود. در واقع کشتی‌ها برای انتقال کالاها به صورت دربست رزرو می‌شوند. چارتر عنوان قراردادی است که در این روش مورد استفاده قرار می‌گیرد و به هیچ عنوان مورد قبول بانک نمی‌باشد.
- ترانشیپ: این روش زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که ترخیص کالا با عدم مجوز گمرک مد نظر مواجه شود. در این صورت افراد مجبور به انتقال کالا به گمرکی دیگر می‌باشند. این روش از انتقال کالا، تحت عنوان ترانشیپ شناخته میشود.
- حمل و نقل گروپاژ: نام دیگری که به این روش از حمل و نقل تعلق می‌گیرد، حمل و نقل مشترک است. اگر مقدار کالای شما کمتر از حجم کانتینر باشد، بار شما به شکل مشترک با بار دیگر در یک کانتینر قرار داده میشود. کالای شما در مقصد به صورت جداگانه تحویل میگردد.
- حمل و نقل فله: در این روش کالا بدون بسته بندی و خارج از کانتینر وارد کشتی میشود.
سوالات متداول کشتیرانی و حمل و نقل دریایی
کدام کالاها بیشتر از طریق حمل و نقل دریایی جابه‌جا می‌شوند؟
کالاهای با حجم بسیار بالا، کالاهایی که زمان طولانی مسیر تأثیر منفی بر کیفیت آن‌ها ندارد، و کالاهایی که حساسیت زمانی کمتری دارند بیشتر از طریق دریا حمل می‌شوند. همچنین کالاهای نیازمند کانتینر یخچالی هم قابلیت حمل دریایی دارند.
مزایای حمل و نقل دریایی چیست؟
از مزایای آن میتوان به هزینه پایینتر نسبت به سایر روشهای حمل، امکان جابهجایی کالاهای حجیم، سرعت مناسب در انتقال بارهای بزرگ، و ثبات نرخ کرایه اشاره کرد.
معایب حمل و نقل دریایی کدام است؟
مهمترین عیب حمل و نقل دریایی طولانی بودن زمان ارسال کالا است. به همین دلیل برای کالاهای فاسدشدنی یا حساس به زمان مناسب نیست.
انواع کشتی‌ها در کشتیرانی چه هستند؟
دو نوع اصلی کشتی شامل کشتی لاینر (خطوط منظم) و کشتی ترامپ (خطوط نامنظم) وجود دارد. کشتی‌های لاینر طبق برنامه‌ریزی حرکت می‌کنند، در حالی که کشتی‌های ترامپ مسیر ثابت ندارند.
روشهای ارسال کالای دریایی چه تفاوتی دارند؟
روشها شامل مستقیم، غیر مستقیم، کراس استافینگ، چارترینگ (اجاره دربست کشتی)، ترانشیپ، حمل گروپاژ (مشترک) و حمل فله میشود. هر روش متناسب با شرایط کالا و مقصد انتخاب میگردد.
ایران چه مزایایی در زمینه کشتیرانی دارد؟
ایران با داشتن خطوط ساحلی گسترده در شمال و جنوب، دسترسی به آب‌های آزاد و اقیانوس هند، و موقعیت جغرافیایی استراتژیک، شرایط بسیار مناسبی برای حمل و نقل دریایی دارد.
کدام کشورها بیشترین حمل و نقل دریایی با ایران دارند؟
چین، امارات متحده عربی و کره جنوبی از کشورهایی هستند که بیشترین واردات را از طریق حمل و نقل دریایی به ایران انجام می‌دهند.
من قصد دارم کالایی رو از چین وارد کنم، چرا حمل و نقل دریایی به صرفه‌تر از هواییه؟
حمل و نقل دریایی به طور کلی هزینه پایین‌تری نسبت به سایر روشها دارد. نرخ کرایه ثابت، امکان حمل کالاهای با حجم بسیار بالا و ظرفیت بیشتر کشتی‌ها نسبت به هواپیماها، از دلایل به صرفه بودن این روش است.
کالایی که میخام بفرستم تاریخ مصرف داره، حمل و نقل دریایی برای من مناسبه؟
حمل و نقل دریایی معمولا برای کالاهایی مناسب است که فاسد شدنی نباشند و دیر رسیدن انها به کیفیت یا هدف بازارشان اسیبی نزند. اگرچه برخی کالاها را میتوان با کانتینرهای یخچال‌دار حمل کرد، اما طولانی بودن زمان حمل و نقل دریایی، ان را برای کالاهای حساس به زمان نامناسب می‌کند.
اگه بار من کوچیک باشه و کل یک کانتینر رو پر نکنه، باز هم میتونم از طریق دریا بفرستمش؟
بله، در روش حمل و نقل گروپاژ یا مشترک، اگر حجم بار شما کمتر از یک کانتینر باشد، بار شما به صورت مشترک با بار دیگران در یک کانتینر قرار می‌گیرد و در مقصد به صورت جداگانه به شما تحویل داده میشود.
مفهوم کراس استافینگ یعنی چی؟
کراس استافینگ یک روش غیر مستقیم برای حمل کالا است که در ان، بار از یک کشتی به کشتی دیگر منتقل میشود و سپس به مقصد نهایی خود می‌رسد.
چه کشورهایی بیشتر از طریق دریا با ایران تجارت می‌کنند؟
کشورهای چین، امارات متحده عربی و کره جنوبی از جمله کشورهایی هستند که بیشترین واردات را از طریق حمل و نقل دریایی به ایران دارند.
برای حمل یه محموله خیلی بزرگ و بدون بسته بندی، از چه روشی باید استفاده کنم؟
برای انتقال کالاهای فله و بدون بسته بندی و یا کالاهایی با حجم بسیار بالا، از روش چارترینگ استفاده میشود. در این روش، کشتی به صورت دربست برای حمل کالای شما رزرو میشود و قراردادی تحت عنوان چارتر منعقد میگردد.
کشتی‌های لالیز و ترامپ چه فرقی با هم دارن؟
کشتی‌های لالیز یا خطوط منظم، یک برنامه زمانی و مسیر دقیق دارند و بر اساس ان حرکت می‌کنند. اما کشتی‌های ترامپ یا خطوط نامنظم، برنامه و مسیر مشخصی ندارند و محموله را بدون خطوط خاص به مقصد می‌رسانند.
مزیت حمل و نقل دریایی در ایران چیه؟
شرایط جغرافیایی ایران با دسترسی به دو دریای بزرگ در شمال و جنوب و همچنین دسترسی به اب‌های ازاد از طریق اقیانوس هند، مزیت مهمی برای حمل و نقل دریایی در کشور محسوب میشود.
اگه یه بار به گمرک مقصد برسه ولی مجوز ترخیص نداشته باشه، چه اتفاقی میفته؟
در این شرایط از روش ترانشیپ استفاده میشود. در این روش، بار شما به گمرک دیگری که امکان ترخیص ان وجود دارد منتقل خواهد شد.
آیا حمل و نقل دریایی برای همه نوع کالا مناسبه؟
خیر، حمل و نقل دریایی برای کالاهایی با حجم بالا و کالاهایی که طولانی بودن زمان حمل تاثیری در کیفیت انها نداشته باشد، مناسب است. کالاهای حساس به زمان یا فاسد شدنی معمولا با این روش حمل نمی‌شوند.