مراحل ثبت کشتی
پس از فهم ضوابط قانونی حاکم بر اقسام ثبت کشتی در نظام حقوقی ایران، حال باید دید که طی چه فرایندی این ثبت انجام میپذیرد.
شرایط لازم برای ثبت کشتی
ذیلا به بیان احکام کلی در این خصوص خواهیم پرداخت:
تعیین نام
برای تعیین هویت هر کشتی احراز چهار عامل ضروری است:
- نخست: نام کشتی.
- دوم: ظرفیت کشتی.
- سوم: تابعیت کشتی.
- چهارم: اقامتگاه یا بندر پایگاه کشتی.
انتخاب نام برای کشتی مهمترین عامل هویت بخشی به کشتی است. داشتن نام، یکی از اوصاف شخصیت انسانی است که به صورت استثنایی برای اشخاص حقوقی نیز ضروری دانسته شده است.
یکی دیگر از استثنائات قاعده لزوم دارا بودن نام، مربوط به کشتیها است. اگرچه که کشتی همچون انسان، دارای شخصیت واقعی و همچون اشخاص حقوقی، دارای شخصیت فرضی نیست اما به واسطه اهمیت آن، قانون گذار، برخی قواعد مربوط به شخصیت را در خصوص کشتیها نیز اجرایی نموده است که داشتن نام، اقامتگاه و تابعیت جزء این موارد است.
ذیل ماده 9 قانون دریایی ایران مصوب 1343: مالک باید قبل از هر چیز نام اختیاری کشتی را به اطلاع سازمان بندرها و کشتیرانی برساند و در صورت تایید، آن را در دو سینه و پاشنه کشتی به طور ثابت و نام بندر ثبت رانیز در پاشنه کشتی بر طبق مقررات مربوطه نقش و یا نصب نماید.
تقاضا و درخواست ثبت کشتی
اولین گام عملی متقاضی ثبت کشتی در نظام دریایی ایران، ارائه درخواست خود به اداره ثبت کشتیها است. این اقدام چنانچه گفته شد علی القاعده باید توسط مالک کشتی ارائه شود اما طبق قواعد عمومی حقوقی، نماینده قانونی مالک نیز حق ارائه تقاضای ثبت کشتی را دارد؛ چه بسا در کشتیهای اجارهای، مستاجر به عنوان مالک منافع و نماینده مالک عین کشتی درخواست ثبت کشتی را ارائه نماید. برای ثبت کشتی مالک و یا نماینده او باید درخواست ثبت را در دو نسخه بر طبق نمونه تنظیم کرده و به ضمیمه اظهارنامه و مدارک دیگر مذکور در ماده 10 قانون دریایی تسلیم اداره مرکزی ثبت کشتیها بنماید.
ارائه مستندات مالکیت
برابر ماده 9 آیین نامه ثبت کشتیها و شناورهای سال 1343: در مورد کشتیهای نو باید از اصل و یک رونوشت از گواهی ساخت و مدارک مالکیت کشتی که بر حسب مورد از طرف سازمان بندرها و کشتیرانی و یا نمایندگان کنسولی ایران تصدیق شده باشد ضمیمه اظهارنامه، تسلیم گردد. چنانچه بیان شد در مواردی که کشتی به صورت دربست اجاره داده شده است، سند اجاره کشتی که در بردارنده مشخصات مستاجر است نیز میتواند به عنوان مدارک مالکیت ارائه گردد.
ارائه اظهارنامه
بر اساس ماده 10 قانون دریایی مصوب 1343: مالک کشتی یا نماینده او باید به ضمیمه تقاضانامه ثبت کشتی، اظهارنامه ای که حاوی: نام کشتی، ظرفیت ها، تعداد پل هاو دکل ها و دودکش ها، نوع قوه محرکه (بخاری، دیزل، انرژی اتمی و…) علائم مشخصه، نام و تابعیت و محل اقامت مالک یا مالکین و سهم هر یک از مالکین کشتی ارائه نماید. محتوای این اظهارنامه، خلاصهای از محتوای اسناد فنی و حقوقی همراه کشتی که الزاما باید توسط مالک یا نماینده کشتی تهیه و در اختیار سازمان بندرها قرار گیرد.
رونوشت ثبتهای قبلی (در صورت وجود)
برابر بند ب ماده 9 آیین نامه 1344، در مورد کشتیهایی که قبلا تابعیت کشور دیگری را دارا بودهاند، شرط ارائه رونوشت مصدق گواهی ثبت و تابعیت سابق کشتی را الزامی کرده است. براساس این بند:
ب- در مورد کشتیهایی که قبلا تابعیت دیگری را تحصیل نمودهاند، اسناد ذیل باید به ضمیمه اظهارنامه تسلیم شود.
- رونوشت مصدق گواهی ثبت و تابعیت سابق کشتی.
- رونوشت اسناد مالکیت و یا هر گونه مدرکی که مثبت مالکیت کشتی باشد.
به نظر میرسد ارائه گواهی ثبت و تابعیت سابق کشتی فایدهای برای ثبت کشتی در ایران نداشته باشد بلکه آنچه مهم است و برای جلوگیری از اعطای تابعیت مضاعف، لازم است، از ابطال ثبت کشتی در کشور سابق اطمینان حاصل شود.
معاینه فنی کشتی
برابر ماده 11 آیین نامه مصوب 1344 در صورتی که اسناد کامل و ثبت کشتی و اعطای تابعیت ایران بلا اشکال باشد اداره مرکزی ثبت کشتی ها، ترتیب معاینه فنی کشتی را خواهد داد.
گواهی ساخت
بر اساس بند الف ماده 9 آیین نامه ثبت کشتیها و شناورها مصوب 1344، کشتیهای نو برای ثبت در نظام حقوقی ایران، علاوه بر اسناد مالکیت و سایر اسنادی که به آن اشاره شد، مکلف به ارائه گواهی ساخت نیز هستند.
بر اساس این ماده:
در مورد کشتیهای نو باید اصل و یک رونوشت از گواهی ساخت و مدارک مالکیت کشتی که برحسب مورد از طرف سازمان بنادر و دریانوردی و یا نمایندگان کنسولی ایران تصدیق شده باشد ضمیمه اظهارنامه تسلیم گردد.
ثبت در دفتر مخصوص ثبت کشتیها
برابر ماده 13 آیین نامه 1344 پس از رسیدگی به کلیه مدارک و تعیین نام و ارائه برگ معاینه فنی، اداره مرکزی ثبت کشتیها، کشتی را در دفتر ثبت کشتیها ثبت کرده و مندرجات آن را به امضای مالک و یا نماینده او میرساند. مراتب قبولی ثبت نیز با ذکر شماره رسمی کشتی، تاریخ و علائم مخابراتی بر طبق نمونه 5 به اطلاع درخواست کننده میرسد. مالک مکلف است به مجرد دریافت فرم نمونه 5، کشتی، نام بندر ثبت، شماره رسمی کشتی و همچنین ظرفیت خالص آن را بر روی لوحه فلزی در محل مناسبی که به سهولت قابل مشاهده باشد نصب نماید. اداره مرکزی ثبت کشتیها از کشتی بازرسی کرده و در صورتی که نقش و یا نصب لوحه و یا سایر مشخصات صریحا انجام گرفته باشد مراتب را بر طبق نمونه 6 گواهی مینماید. پس از گواهی فوق اداره مرکزی ثبت کشتیها مبادرت به صدور سند ثبت خواهد کرد.
سوالات متداول درمورد مراحل ثبت کشتی
مراحل ثبت کشتی در نظام دریایی ایران چیست؟
مراحل ثبت کشتی شامل تعیین نام، ارائه تقاضا و اظهارنامه، ارائه مدارک مالکیت، ارائه رونوشت ثبتهای قبلی در صورت وجود، معاینه فنی کشتی، ارائه گواهی ساخت و ثبت نهایی در دفتر مخصوص ثبت کشتیها است.
چه شرایطی برای تعیین نام کشتی لازم است؟
برای تعیین نام کشتی، مالک باید نام اختیاری کشتی را به سازمان بنادر و کشتیرانی اعلام کند و پس از تایید، نام در دو سینه و پاشنه کشتی نصب شود. همچنین بندر ثبت کشتی باید در پاشنه کشتی نقش یا نصب گردد.
چه مدارکی برای ثبت کشتی لازم است؟
مدارک لازم شامل گواهی مالکیت کشتی، اظهارنامه حاوی مشخصات فنی و حقوقی، رونوشت ثبتهای قبلی کشتی (در صورت داشتن تابعیت سابق)، و گواهی ساخت برای کشتیهای نو است.
رونوشت ثبتهای قبلی چه کاربردی دارد؟
ارائه رونوشت مصدق گواهی ثبت و تابعیت سابق کشتی برای جلوگیری از اعطای تابعیت مضاعف و اطمینان از ابطال ثبت کشتی در کشور سابق ضروری است.
معاینه فنی کشتی چگونه انجام میشود؟
پس از بررسی مدارک مالکیت و ثبت کشتی، اداره مرکزی ثبت کشتیها ترتیب معاینه فنی کشتی را میدهد تا کشتی از نظر ایمنی و تجهیزات فنی تایید شود.
ثبت نهایی کشتی چگونه انجام میشود؟
پس از تایید مدارک و معاینه فنی، کشتی در دفتر ثبت کشتیها ثبت شده و مندرجات به امضای مالک یا نماینده او میرسد. سپس شماره رسمی، نام بندر و ظرفیت خالص کشتی روی لوحه فلزی نصب میشود و اداره مرکزی ثبت، صدور سند ثبت را انجام میدهد.
مالک چه مسئولیتهایی پس از ثبت کشتی دارد؟
مالک موظف است شماره رسمی کشتی، نام بندر ثبت و ظرفیت خالص آن را روی لوحه فلزی نصب کند و اداره مرکزی ثبت کشتیها پس از بازرسی، گواهی نصب را صادر کرده و سند ثبت رسمی کشتی را تحویل دهد.
برای ثبت کشتی جدیدم، از کجا باید شروع کنم؟
نخستین گام عملی برای ثبت کشتی، ارائه تقاضانامه در دو نسخه به اداره ثبت کشتیها است که میتواند توسط مالک یا نماینده قانونی وی صورت گیرد.
میشه هر اسمی رو برای کشتی انتخاب کرد؟
بله، برای تعیین نام کشتی باید قبل از هر چیز نام انتخابی به اطلاع سازمان بنادر و کشتیرانی برسد و در صورت تایید، ثبت خواهد شد.
اگه یه کشتی کارکرده از خارج خریدم، چه مدارکی از ثبت قبلیش باید داشته باشم؟
در مورد کشتیهایی که قبلا تابعیت کشور دیگری را داشته اند، ارائه رونوشت مصدق گواهی ثبت و تابعیت سابق کشتی و نیز مدارک مالکیت آن الزامی است.
گواهی معاینه فنی کشتی رو چه زمانی باید بگیرم؟
معاینه فنی کشتی پس از تکمیل اسناد و بررسی آنها توسط اداره مرکزی ثبت کشتیها و در صورتی که ثبت کشتی بلااشکال باشد، ترتیب داده میشود.
مدرک اصلی برای اثبات مالکیت کشتی نو چیه؟
در مورد کشتیهای نو، اصل و یک رونوشت از گواهی ساخت و مدارک مالکیت کشتی که توسط سازمان بنادر و دریانوردی یا نمایندگان کنسولی ایران تصدیق شده باشد، باید به اظهارنامه پیوست شود.
بعد از اینکه ثبت کشتی کامل شد، سند مالکیت بهمون میدن؟
بله، پس از بررسی کامل مدارک، انجام معاینه فنی و ثبت در دفتر مخصوص، اداره مرکزی ثبت کشتیها اقدام به صدور سند رسمی ثبت کشتی خواهد کرد.
آیا باید نام کشتی و بندر ثبتش رو روی بدنه کشتی هم بنویسیم؟
بله، مالک موظف است به محض دریافت شماره رسمی و سایر اطلاعات، نام کشتی، نام بندر ثبت، شماره رسمی و ظرفیت آن را روی یک لوح فلزی در محل مناسبی نصب نماید.
اگه کشتی رو اجاره کرده باشم، میتونم به عنوان مستاجر برای ثبتش اقدام کنم؟
بله، در مواردی که کشتی اجاره داده شده، مستاجر به عنوان مالک منافع و نماینده مالک عین کشتی، حق ارائه تقاضای ثبت را دارد.
اظهارنامه ثبت کشتی شامل چه اطلاعاتی میشه؟
اظهارنامه ثبت کشتی باید حاوی اطلاعاتی از جمله نام کشتی، ظرفیتها، نوع قوه محرکه، علائم مشخصه و نام و مشخصات مالک یا مالکین و سهم هر یک از آنها باشد.
اگه یه کشتی قبلا تو کشور دیگه ثبت شده باشه، خود به خود ثبت قبلیش باطل میشه؟
خیر، برای جلوگیری از تابعیت مضاعف، ارائه اسناد مربوط به ثبت و تابعیت سابق کشتی برای اطمینان از ابطال آن در کشور قبلی الزامی است.