بررسی ممنوع الخروجی و دلایل آن
ممنوع الخروجی وضعیتی است که افراد در آن حسب برخی شرایط، قادر به خروج از منطقهای خاص نمیباشند. این منطقه معمولا محدوده جغرافیایی یک کشور است. در واقع ممنوع الخروجی معمولا شامل افرادی میشود که بنابر دلایلی نباید از مرزهای یک کشور خاص خارج شوند. اغلب این افراد تا قبل اقدام به خروج از کشور، از ممنوع الخروجی خود اطلاعی ندارند.
مدت زمان ممنوع الخروجی و امکان تمدید آن
ممنوع الخروجی شامل چه افرادی میشود؟
- بدهکاران بانکی: خروج این افراد از کشور طی لایحه قانونی خروج بدهکاران بانکی مصوب 1359 ممنوع است. محکومیت این افراد با حکم دادگستری بوده و خروج آنها از کشور با توجه به شرایط و قوانین، امکان پذیر نیست.
- سوء شهرت: افرادی که بنابر دلایل مختلف دارای سوء شهرت هستند، در صورتی که در کشور باشند ممنوع الخروج بوده و چنانچه خارج از کشور باشند به کشور بازگردانده شده و دیگر قادر به خروج از کشور نمیباشند.
- اجازه خروج: افرادی که برای خروج از کشور نیاز به اذن اشخاصی دیگر از جمله پدر، همسر و… دارند، بدون رضایت آنها قادر به خروج از کشور نمیباشند.
- خلاف مصلحت: افرادی که خروجشان از کشور بنابر دلایلی برخلاف مصلحت آن کشور است، قادر به خروج از کشور نمیباشند. ممنوع الخروجی این افراد معمولا طبق قانون بوده و به تشخیص مقامات قضایی آن کشور اعمال میشود. حکم ممنوع الخروجی این افراد به شکل کتبی بوده و از سوی مقامات قضایی صادر میگردد.
علت ممنوع الخروجی
مطابق موارد ذکر شده در رابطه با افراد ممنوع الخروج، میتوان نتیجه گرفت که ممنوع الخروجی به افرادی تعلق میگیرد که خروجشان از کشور سبب بروز مشکلاتی برای آن کشور میگردد. البته اغلب ممنوع الخروجیها با گذشت مدت زمانی مشخص رفع میشود. در واقع رفع ممنوع الخروجی از طریق رفع عاملی که منجر به ممنوع الخروجی شده است امکانپذیر است.
مدت اعتبار ممنوع الخروجی
مدت زمان ممنوع الخروجی افراد محدود بوده و حکمی که توسط دادگاه جهت ممنوع الخروجی افراد صادر میشود شش ماه اعتبار داشته و دادگاه امکان تمدید این حکم را دارا است. لازم به ذکر است که امکان اعتراض به حکم ممنوع الخروجی با گذشت 20 روز از تاریخ صدور حکم ممنوع الخروجی وجود دارد و افراد میتوانند در این مدت اعتراض خود را اعلام نموده تا حکم مجددا مورد برسی قرار گیرد. در صورت بلامانع بودن خروج از کشور در بررسیهای مجدد مراجع ذی صلاح، باید هرچه سریعتر مراحل و اقدامات بعدی در جهت رفع ممنوع الخروجی انجام شود.
سازمانها و نهادهایی که ممنوع الخروجی از سوی آنان انجام میشود
نهادهایی که ممنوع الخروجی از سوی آنها انجام میشود انواع متفاوتی داشته و به عنوان عاملی بازدارنده، در موضوع خروج افراد از مرزهای یک کشور فعالیت میکنند که تعداد آن در هر جامعه متفاوت است. در ادامه به شرح ارگانهایی که در ممنوع الخروجی افراد نقش دارند میپردازیم.
دادسرا
دادسرا، مهمترین ارگانی است که در حوزه ممنوع الخروج کردن افراد فعالیت دارد. پس از رسیدگی به اتهام افراد توسط دادسرا، در صورت احراز بالا بودن درجه جرم مرتکب شده توسط فرد، ممکن است شخص از کشور خارج شده واز دید مقامات مخفی بماند، به همین دلیل دادسرا به سرعت نسبت به ممنوع الخروج کردن این فرد از طریق دادستانی کل کشور اقدام مینماید. که در این صورت شخص ممنوع الخروج میگردد.
دادگاه حقوقی
مراجع دیگری که قادر به ممنوع الخروج کردن افراد هستند، دادگاههای حقوقی هستند. دادگاههای حقوقی تنها در مرحله اجرای احکام میتوانند اقدام به ممنوع الخروجی افراد نمایند. در واقع ممکن است شخصی به دلیل بدهی و یا عدم اجرای تعهدات قانونی، به درخواست شخص طلبکار از سوی دادگاه حقوقی و اجرای احکام ممنوع الخروج شده تا از کشور خارج نشود و به تعهدش عمل کند.
اداره ثبت
اداره ثبت ممنوع الخروجی را با درخواست شخص متعهد له برای بدهکاران با سند رسمی انجام میدهد. اداره ثبت قادر به ممنوع الخروج کردن بدهکارانی که بدهی آنها به واسطه سند نیست، نمیباشد.
بانک مرکزی
مرجعی که میتواند نسبت به ممنوع الخروجی بدهکاران بانکی اقدام نماید، بانک مرکزی است. این بانک با برسی میزان بدهی افراد، تعیین میکند که تا چه میزان بدهی سبب ممنوع الخروجی افراد میگردد.
اداره مالیات
برخی افراد ممکن است به دلیل بدهی مالیاتی اقدام به خروج از کشور کرده و سبب بروز مشکلاتی در جامعه شوند. در نتیجه اداره مالیات میتواند حکم عدم خروج این اشخاص را با برسی میزان بدهی آنها صادر نماید.
رفع ممنوع الخروجی
ممنوع الخروجی بنا بر هر دلیلی و از طرف هر نهاد و سازمانی که ایجاد شده است باید از طریق همان ارگان رفع ممنوعیت گردد. به طور مثال بدهکاران یا باید بدهی خود را به طور کامل پرداخت نموده و اجازه نهاد مربوطه را دریافت نمایند و یا رضایت طلبکار را جلب کنند.
سوالات متداول بررسی ممنوع الخروجی و دلایل آن
ممنوع الخروجی چیست و چه زمانی اعمال میشود؟
ممنوع الخروجی وضعیتی است که فرد به حکم مراجع قضایی یا اداری از خروج از کشور منع میشود. این حکم زمانی صادر میشود که خروج فرد به دلایلی مانند بدهی، مسائل قضایی یا مصلحت عمومی به زیان جامعه باشد.
مدت اعتبار حکم ممنوع الخروجی چقدر است؟
مدت اعتبار حکم ممنوع الخروجی شش ماه است و در صورت لزوم، دادگاه میتواند آن را تمدید کند. همچنین فرد میتواند ظرف 20 روز از تاریخ صدور حکم به آن اعتراض نماید.
چه افرادی مشمول ممنوع الخروجی میشوند؟
بدهکاران بانکی، افراد دارای سوء شهرت، اشخاصی که برای خروج نیاز به اجازه ولی یا همسر دارند، و همچنین کسانی که خروجشان خلاف مصلحت عمومی تشخیص داده شود، ممکن است مشمول ممنوع الخروجی گردند.
کدام نهادها میتوانند دستور ممنوع الخروجی صادر کنند؟
دادسرا، دادگاههای حقوقی، اداره ثبت اسناد، بانک مرکزی و اداره مالیات از جمله نهادهایی هستند که بر اساس قانون میتوانند افراد را ممنوع الخروج کنند.
چگونه میتوان ممنوع الخروجی را رفع کرد؟
رفع ممنوع الخروجی باید از همان مرجعی صورت گیرد که حکم را صادر کرده است. معمولاً با پرداخت بدهی، جلب رضایت طلبکار یا ارائه مدارک قانونی لازم امکان رفع ممنوعیت وجود دارد.
آیا امکان اعتراض به حکم ممنوع الخروجی وجود دارد؟
بله، افراد میتوانند ظرف 20 روز از تاریخ صدور حکم ممنوع الخروجی به دادگاه صالح اعتراض نمایند تا حکم مجدداً مورد بررسی قرار گیرد.
من هیچ بدهی یا شکایتی ندارم، ولی شنیدم ممنوع الخروج شدم. چه جوری میتونم از علت ممنوع الخروجی خودم با خبر بشم؟
برای اطلاع از وضعیت ممنوع الخروجی، میتوانید به اداره گذرنامه یا سامانه مربوط به استعلام ممنوع الخروجی مراجعه کنید. در صورت وجود ممنوعیت، دلیل و نهاد صادر کننده آن مشخص خواهد شد.
اگه یه نفر به خاطر بدهی ممنوع الخروج بشه، چقدر باید بدهی داشته باشه که این اتفاق بیفته؟
مبلغ دقیق بدهی که منجر به ممنوع الخروجی میشود، توسط هر نهاد و سازمان تعیین میشود. به عنوان مثال، بانک مرکزی میزان بدهیهای بانکی را تعیین میکند و اداره مالیات نیز بر اساس میزان بدهیهای مالیاتی افراد، این حکم را صادر میکند.
آیا اجازه همسر برای خروج زنان از کشور، فقط برای خانمهای متاهل اجباریه؟
بله. بر اساس قانون، خروج زنان متاهل از کشور، منوط به اذن کتبی همسر است. البته این قانون استثناهایی نیز دارد.
اگه کسی ممنوع الخروج باشه، چند وقت بعد از پرداخت بدهی، میتونه از کشور خارج بشه؟
رفع ممنوع الخروجی معمولا با پرداخت کامل بدهی و اعلام نهاد مربوطه به اداره گذرنامه صورت میگیرد. این فرایند ممکن است چند روز کاری طول بکشد.
اگه شاکی رضایت بده، ممنوع الخروجی خود به خود رفع میشه؟
خیر. رضایت شاکی به تنهایی برای رفع ممنوع الخروجی کافی نیست. پس از جلب رضایت شاکی، باید با مدارک مربوطه به نهاد صادر کننده حکم ممنوع الخروجی مراجعه کنید تا دستور رفع آن صادر شود.
اگه یه نفر به خاطر یه جرم، ممنوع الخروج بشه، چقدر اعتبار داره و میشه بهش اعتراض کرد؟
حکم ممنوع الخروجی قضایی معمولا شش ماه اعتبار دارد و امکان تمدید آن وجود دارد. شما میتوانید ظرف ۲۰ روز از تاریخ صدور حکم، به آن اعتراض کنید.
آیا اداره ثبت هم میتونه کسی رو ممنوع الخروج کنه؟
بله. اداره ثبت در صورت وجود سند رسمی بدهی، به درخواست طلبکار میتواند فرد بدهکار را ممنوع الخروج کند.
اگه یه فرد خارجی توی ایران ممنوع الخروج بشه، اونم میتونه اعتراض کنه؟
بله. افراد خارجی نیز میتوانند در صورت ممنوع الخروج شدن در ایران، از طریق وکیل و مطابق قوانین داخلی کشور، به حکم صادره اعتراض کنند.
آیا همه بانک ها میتونن برای بدهی افراد، اونها رو ممنوع الخروج کنن؟
ممنوع الخروجی بدهکاران بانکی توسط بانک مرکزی و بر اساس قوانین و ضوابط مشخص صورت میگیرد و تمامی بانکها نمیتوانند به صورت مستقیم اقدام به این کار نمایند.
آیا میشه در خارج از کشور هم ممنوع الخروج شد و به کشور برگردانده شد؟
بله. افرادی که به دلیل سوء شهرت یا خلاف مصلحت کشور ممنوع الخروج هستند، در صورتی که در خارج از کشور باشند، ممکن است به کشور بازگردانده شده و دیگر اجازه خروج نداشته باشند.