جلوگیری از پرداخت ضمانت نامه بانکی
هنگامی که ذینفع، درخواست پرداخت یک ضمانت نامه بی قید و شرط را میکند، بانک اصولا باید فورا وجه ضمانت نامه را پرداخت کند و نمیتواند درخواست توضیح و یا توجیه بیشتر از ذینفع بکند. همچنین بانک قادر به بررسی زمینه شیوه اجرای قرارداد پایه و پرداختن به ایرادات آن نمیباشد. اصول هنگامی که درخواست پرداخت یک ضمانت نامه میشود، بانک نفع مهمی در عدم پرداخت آن ندارد و غالبا آمادگی پرداخت آن را نیز دارد.
ماهیت حقوقی ضمانت نامه بانکی و تعهدات طرفین
با اینحال بند 2 مقررات یکنواخت ضمانت نامههای قراردادی، برای حفظ حقوق احتمالی دستور دهنده چنین میگوید: به محض دریافت درخواست پرداخت ضمانت نامه، بانک باید طرف قرارداد و دستور دهنده را بدون تاخیر از این درخواست پرداخت و مدارکی که دریافت کرده است آگاه سازد.
بررسی شیوههای احتمالی جهت جلوگیری از پرداخت وجه ضمانت نامه
دستور عدم پرداخت ضمانت خواه
ضمانت نامه بانکی بر پایه توافقهای طرفین، بی قید و شرط بوده و ضمانت خواه نمیتواند به طور یک جانبه از تعهد قراردادی خود که طبق اصول کلی حاکم بر قراردادها به ویژه ماده 219 قانون مدنی نسبت به طرفین الزام آور است پرهیز نمایند، او و چنین تقاضایی را از بانک کرده است، که مبلغ ضمانت نامه را بدون قید و شرط و با اولین دستور ذینفع به او پرداخت کند.
دستور عدم پرداخت توسط مراجع قضایی
آیا ضمانت خواه میتواند دستور عدم پرداخت ضمانت نامه را از دادگاه تقاضا نماید؟ آیا ضمانت نامه قابل توقیف است؟ صدور دستور موقت، مستلزم استناد به قرارداد پایه است. بدیهی است این روش باعث متزلزل شدن اعتبار ضمانت میشود. ضمانت نامه بانکی مکانیزمی است که بانک باید بدون قید و شرط وجه آن را بپردازد. از طرفی حیثیت و اعتبار بانک ایجاب میکند پس از پرداخت مبلغ ضمانت نامه جلوگیری نکند. بنابراین و اساسا، دستور موقت نباید حتی با ارائه دلایل موجه صادر گردد. چرا که، قدرت الزام آور قراردادی که به درستی منعقد گردیده است، نه تنها به طرفین بلکه به قاضی نیست تحمیل میگردد. ویژگی استقلال ضمانت نامهها نیز، هرگونه استناد به قرارداد پایه را نفی میکند.
تامین خواسته
وقتی بحث از تامین خواسته به میان میآید، وجود طلبی پرداخت نشده به بستانکار به ذهن متبادر میشود. آیا ضمانت نامه مال است و قابل توقیف؟ آیا با قرار تامین خواسته وجه ضمانت نامه قابل توقیف است؟ اگر ضمانت نامه طلب ذینفع از بانک محسوب شود، مانند هر طلب دیگری قابل توقیف میباشد. در صورتی که میدانیم، مادامی که ضمانت خواه و یا متعهد از شرایط قرارداد تخلف نکرده است، ذینفع اقدام به مطالبه وجه ضمانت نامه نخواهد کرد؛ و چه بسیارند ضمانت نامههایی که هیچوقت از حالت بالقوه به فعل در نمیآیند. در واقع ضمانت نامه یک دین احتمالی و تضمینی است. اگر از سوی ذینفع مطالبه شود به دین تبدیل میشود و تا زمانی که مطالبه نشده صرفا یک تضمین تلقی شده و تضمین را نمیتوان توقیف کرد.
حق رجوع بانک به ضمانت خواه پس از پرداخت
هنگامی که ذینفع درخواست پرداخت وجه ضمانت نامه را میکند و بانک نیز با رعایت شروط، آن را پرداخت میکند میتواند به ضمانت خواه که ضمانت نامه به تقاضای او صادر شده است رجوع کرده و درخواست وصول مطالبات خود را به نماید. اگر ضمانت خواه از باز پرداخت مبلغی که بانک پرداخته است خودداری کند، بانک میتواند از محل وثائقی که در اختیار دارد طلب خود را وصول نماید.
حق رجوع ضمانت خواه به ذینفع ضمانت نامه
هنگامی که تعهد مبنای صدور ضمانت نامه اجرا شده باشد، درخواست مبلغ ضمانت نامه از سوی ذینفع موجه نیست. حال اگر ذینفع به هر دلیل درخواست وجه ضمانت نامه را بکند، اگر بانک با رعایت شرایط شکلی، ضمانت نامه را پرداخت کند مسئولیتی برای بانک به وجود نمیآید. ولی ضمانت خواه حق دارد علیه ذینفع که مبلغ ضمانت نامه را بدون داشتن حق، حق دریافت کرده است در دادگاه، طرح دعوا کند.
سوالات متداول درمورد جلوگیری از پرداخت ضمانت نامه بانکی
ضمانت نامه بانکی چیست و بانک در قبال آن چه تعهداتی دارد؟
ضمانت نامه بانکی سندی است که بانک موظف است بدون قید و شرط و به محض درخواست ذینفع، مبلغ مشخص شده را پرداخت کند. بانک نمیتواند به قرارداد پایه استناد کرده یا پرداخت را به تاخیر بیندازد.
آیا ضمانت خواه میتواند بانک را از پرداخت وجه ضمانت نامه منع کند؟
خیر. ضمانت نامه بانکی بر پایه توافق طرفین بی قید و شرط است و ضمانت خواه نمیتواند به طور یکجانبه از تعهد قراردادی بانک جلوگیری نماید.
آیا امکان صدور دستور قضایی برای عدم پرداخت ضمانت نامه وجود دارد؟
به دلیل استقلال ضمانت نامهها، صدور دستور موقت برای جلوگیری از پرداخت وجه ضمانت نامه به طور معمول جایز نیست و قرارداد ضمانت نامه، الزامآورتر از قرارداد پایه است.
آیا ضمانت نامه قابل توقیف است؟
ضمانت نامه به عنوان دین احتمالی و تضمینی تا زمانی که توسط ذینفع مطالبه نشده، قابل توقیف نیست. پس از مطالبه و تبدیل به دین قطعی، قابل توقیف میباشد.
بانک پس از پرداخت وجه ضمانت نامه چه حقوقی دارد؟
بانک میتواند پس از پرداخت، به ضمانت خواه رجوع کرده و طلب خود را از او وصول کند. در صورت امتناع ضمانت خواه، بانک میتواند از محل وثائق و تضمینهای موجود طلب خود را دریافت نماید.
ضمانت خواه چه حقوقی علیه ذینفع دارد؟
اگر ذینفع وجه ضمانت نامه را بدون داشتن حق دریافت کند، ضمانت خواه میتواند علیه او در دادگاه طرح دعوا کرده و مبلغ را مطالبه نماید.




وقتی یه نفر از بانک درخواست پرداخت ضمانت نامه میکنه، بانک میتونه دلیل بخواد؟
خیر. هنگامی که ذینفع درخواست پرداخت ضمانتنامه بیقید و شرط را میکند، بانک موظف است فوراً وجه آن را پرداخت کند و نمیتواند از او دلیل یا توجیه بیشتری بخواهد. بانک همچنین حق ورود به جزئیات قرارداد اصلی را ندارد.
صاحب ضمانت نامه میتونه از بانک بخواد که پول رو پرداخت نکنه؟
خیر. ضمانتنامه بر اساس توافق طرفین بیقید و شرط است و ضمانتخواه نمیتواند به طور یکجانبه از تعهد خود سر باز زند. چنین درخواستی از بانک برای عدم پرداخت، وجاهت قانونی ندارد.
آیا دادگاه میتونه به بانک دستور بده که پول ضمانت نامه رو نده؟
در حالت کلی، خیر. استقلال ضمانتنامه از قرارداد اصلی به این معنی است که دادگاهها نباید با صدور دستور موقت، پرداخت آن را متوقف کنند. انجام این کار اعتبار ضمانتنامهها را متزلزل میسازد و مغایر با ماهیت آن است.
بانک بعد از اینکه پول ضمانت نامه رو پرداخت کرد، میتونه از صاحب ضمانت نامه پول رو پس بگیره؟
بله. پس از پرداخت وجه ضمانتنامه به ذینفع، بانک میتواند به ضمانتخواه رجوع کرده و مبلغ پرداختی را از او مطالبه کند. اگر ضمانتخواه از بازپرداخت خودداری کند، بانک میتواند از محل وثایق او طلب خود را وصول نماید.
آیا ضمانت نامه بانکی قابل توقیفه؟
تا زمانی که وجه ضمانتنامه توسط ذینفع مطالبه نشده، قابل توقیف نیست. در این حالت، ضمانتنامه تنها یک تضمین است و نه یک طلب قطعی. تنها پس از مطالبه وجه، به دین تبدیل شده و قابل توقیف خواهد بود.
میشه با قرار تامین خواسته، وجه ضمانت نامه رو توقیف کرد؟
خیر. تأمین خواسته برای توقیف طلب قطعی است. از آنجا که تا زمان مطالبه وجه توسط ذینفع، ضمانتنامه صرفاً یک تضمین احتمالی است، نمیتوان آن را با قرار تأمین خواسته توقیف کرد.
اگه قرارداد اصلی اجرا شده باشه ولی ذینفع باز هم درخواست پول ضمانت نامه رو بده چی میشه؟
در این حالت، ذینفع حق مطالبه وجه ضمانتنامه را ندارد. اگر بانک با رعایت شرایط شکلی، وجه را پرداخت کند، مسئولیتی متوجه بانک نخواهد بود، اما ضمانتخواه میتواند علیه ذینفع در دادگاه طرح دعوا کند.
نقش مقررات یکنواخت ضمانت نامه های قراردادی چیه؟
این مقررات به منظور حفظ حقوق احتمالی ضمانتخواه (دستوردهنده) وضع شده است. بر اساس آن، بانک موظف است به محض دریافت درخواست پرداخت، ضمانتخواه را از این درخواست و مدارک ارائه شده، آگاه سازد تا بتواند حقوق خود را پیگیری کند.
چرا میگن اعتبار بانک به پرداخت ضمانت نامه بستگی داره؟
حیثیت و اعتبار بانک ایجاب میکند که پس از دریافت درخواست پرداخت از سوی ذینفع، از پرداخت مبلغ ضمانتنامه جلوگیری نکند. این امر نشاندهنده تعهد بانک به اجرای قرارداد است که مبنای اعتماد در معاملات تجاری است.
چه کسی میتونه علیه ذینفع ضمانت نامه شکایت کنه؟
در صورتی که ذینفع بدون حق، وجه ضمانتنامه را دریافت کند (مثلا با وجود اجرای کامل قرارداد اصلی)، ضمانتخواه حق دارد علیه او در دادگاه طرح دعوا کرده و مبلغ دریافتی را مطالبه نماید.