سرقفلی در فروشگاه مجازی
در حالی که موضوع سرقفلی در واحدهای تجاری سنتی از مباحث آشنا است، اجاره جایگاه رقومی (نشانی الکترونیک) فروشگاههای مجازی و سرقفلی آن موضوعی جدید است. امکان چنین اجاره‌ای و مقایسه ارزش اقتصادی نشانی مزبور با ارزش سرقفلی محلهای تجاری در مختصات جغرافیایی، ملاحظات خاصی را از دیدگاه حقوقی موجب میشود که به ترتیب به آن خواهیم پرداخت.
تمایز میان حق کسب و پیشه و سرقفلی در فروشگاههای مجازی
مزایای فروشگاه مجازی
آنچه که موقعیت فروشگاه مجازی را در فضای رقومی موجب میشود، مزایای اقتصادی آن نسبت به فروشگاه محلی است. مزیت‌های مزبور عبارت‌اند از:
عدم محدودیت مکانی
با ثبت نام دامنه و برپایی یک سایت تجاری، افراد میتوانند بدون محدودیتهای محلی، در بازاری بسیار گسترده‌تر از محیط سنتی به تجارت بپردازند و نگران موقعیت نامطلوب محلی فروشگاه خود نباشند و برای بهبود آن وجه کلانی نیز پرداخت نکنند. اداره کنندگان این فروشگاه‌ها، برای رساندن کالا یا خدمات معامله شده به مشتریان نیز تنها کافی است محل‌هایی را که ارزش چندانی ندارند برای تمرکز کارکنان اندک یا انبارهای خود تهیه کنند و یا اینکه حتی بدون انبار، کالای فروخته شده را به صورت جاری از سایر منابع و تولیدکنندگان دریافت و به مشتریان خود تحویل دهند. اگر مورد معامله به صورت کالا یا خدمات نرم‌افزاری باشد، اساس آن نیازی به انبار نیست و امکانات تعبیه شده در سایت، برای تحویل آن کفایت می‌کند. در حالی که واحدهای تجاری جغرافیایی تنها در مرکز یا شعبه و نمایندگی خود حضور دارند، واحدهای تجاری الکترونیک در تمام فضای شبکه حاضر هستند و حضور آنها یکنواخت است. یعنی فرقی بین محل اصلی با شعب درجه یک، درجه 2 و غیره نیست و اگر محدودیتی باشد، تنها در مرحله رساندن کالا و ارائه خدمات است که باید مشتریان را از این بابت آگاه کنند و توقع آنان را با امکانات و دایره توزیع خویش هماهنگ سازند. اگر شبکه مزبور جهانی و اینترنت باشد، در تمام جهان و در هر نقطه‌ای که یک رایانه متصل به شبکه باشد، آن فروشگاه در دسترس خواهد بود. بنابراین، واحدهای مزبور حتی داخل منازل مردم نیز حضور دارد. به بیان دیگر تعداد مراکز فروش فروشگاه مجازی، متناسب با تعداد کاربران در شبکه است. به این ترتیب ارزش ملک و سرقفلی محلهای کسب، برای فروشگاه مجازی صفر است ولی در عوض نوعی سرقفلی برای آنها قابل تحقق است که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
عدم محدودیت زمانی
معمولا واحدهای تجاری در موقعیت‌های جغرافیایی، در ساعات و روزهای معینی فعال هستند. این در حالی است که واحدهای الکترونیک، محدودیت و مشکلی از این بابت ندارند و در طول 24 ساعت و هفت روز هفته و در ایام تعطیل میتوانند فعال باشند و محدودیت آنها در مرحله توزیع کالاهای فیزیکی خواهد بود. علاوه بر این اگر به واحد تجاری در منطقه وسیعی از جهان فعالیت داشته باشد، میتواند بدون تاثیر پذیرفتن از اختلاف ساعت و تفاوت شب و روز، به طور یکنواخت به کسب و کار بپردازد. این مزیت به ویژه اگر مورد معامله، نرم‌افزاری و به صورت بارگذاری قابل تحویل باشد، چشمگیرتر خواهد بود.
عدم محدودیت فضای داخلی
برای توسعه فعالیت واحدهای تجاری سنتی، حتی برای تغییر دکوراسیون داخلی آنها، معمولا محدودیت‌هایی از نظر فضا و موقعیت محلی وجود دارد، در حالی که فروشگاه مجازی از این نظر محدودیت قابل ذکری ندارد و میتواند به راحتی طراحی صفحات سایت را تغییر دهد و به تعداد و تنوع کالاها و خدمات خود آن را توسعه دهد.
صرفه جویی در هزینه‌ها
در حالی که واحدهای تجاری معمولی مجبور هستند به تناسب تعداد مرکز و شعب خود دارای کارمند و امکانات اداری باشند، در محیط الکترونیک چنین نیست. اصولا یک فروشگاه مجازی با طراحی مناسب برای معرفی کالاها و خدمات نداشتن سامانه خودکار برای دریافت سفارش‌ها و ارسال پیام‌ها و امکانات برای دریافت وجوه الکترونیک، به کارمندان فنی و تجاری کم‌تری نیاز دارد.
سرقفلی در فضای الکترونیک
با موارد عنوان شده میتوان گفت که همانند محیط جغرافیایی، ممکن است دارنده فروشگاه مجازی نیز بهره برداری از آن را چه چیزی جز موقعیت و جایگاه آن در فضای الکترونیک نیست، در ازای مبلغی برای مدتی به دیگری واگذار کند چه چیزی جز قرارداد اجاره نخواهد بود. به عنوان مثال، شما جایگاه و به عبارت دیگر نشانی یک فروشگاه مجازی موفق را که عبارت است از www.payman.ir برای یک سال از دارنده آن اجاره خواهید کرد و کالاها و خدمات خود را از آن پایگاه به بازار عرضه خواهید کرد. در این صورت مباحثی مشابه آنچه که در در سرقفلی و حق کسب و پیشه محلهای جغرافیایی تاکنون مطرح بوده است، قابلیت طرح پیدا خواهد کرد.
سوالات متداول سرقفلی در فروشگاه مجازی
سرقفلی در فروشگاه مجازی چیست؟
سرقفلی در فروشگاه مجازی به معنای بهرهبرداری از جایگاه و نشانی الکترونیک یک فروشگاه موفق است که مالک آن میتواند برای مدتی مشخص آن را به دیگری واگذار کند.
تفاوت سرقفلی در فروشگاه مجازی و محلهای تجاری سنتی چیست؟
در فروشگاههای مجازی، محدودیت مکانی، زمانی و فضای داخلی وجود ندارد، در حالی که سرقفلی محلهای تجاری سنتی به مکان و محدودیتهای فیزیکی وابسته است.
مزایای داشتن فروشگاه مجازی نسبت به فروشگاه سنتی چیست؟
مزایا شامل عدم محدودیت مکانی، فعالیت 24 ساعته و 7 روز هفته، عدم محدودیت فضای داخلی، و صرفه‌جویی در هزینه‌های کارمندان و امکانات اداری است.
چگونه میتوان سرقفلی یک فروشگاه مجازی را اجاره کرد؟
مالک فروشگاه مجازی میتواند نشانی الکترونیک خود را برای مدت مشخص به دیگری اجاره دهد و دریافتکننده با استفاده از آن جایگاه، کالاها و خدمات خود را عرضه کند.
آیا ارزش سرقفلی فروشگاه مجازی با سرقفلی محلهای تجاری سنتی برابر است؟
ارزش سرقفلی فروشگاه مجازی بیشتر به موقعیت، محبوبیت و بازدید سایت بستگی دارد و با ارزش ملک و محل جغرافیایی قابل مقایسه نیست.
محدودیتهای فروشگاه مجازی در سرقفلی چیست؟
محدودیتها عمدتاً در مرحله توزیع کالاهای فیزیکی است و محدودیتهای مکانی، زمانی و داخلی در فضای دیجیتال تقریبا وجود ندارد.
آیا فروشگاه مجازی نیاز به انبار و کارکنان زیاد دارد؟
خیر؛ بسیاری از فروشگاههای مجازی بدون انبار یا با حداقل کارکنان میتوانند کالا یا خدمات خود را عرضه کنند و امکانات الکترونیکی سفارش و پرداخت را مدیریت نمایند.
سرقفلی در فضای الکترونیک چگونه قانونی تعریف میشود؟
همانند سرقفلی محلهای تجاری، سرقفلی دیجیتال نیز با قرارداد اجاره و بهرهبرداری از جایگاه الکترونیک برای مدت مشخص تعریف میشود.
من یه فروشگاه اینترنتی دارم که خیلی معروف شده، اگه بخوام اون رو واگذار کنم، می تونم برای نشانی سایت سرقفلی بگیرم؟
بله، بر اساس آنچه در متن امده است، با توجه به ارزش اقتصادی یک فروشگاه مجازی موفق، شما می‌توانید بهرهبرداری از ادرس ان را در ازای مبلغی به دیگری واگذار کنید. این واگذاری شباهت‌هایی به سرقفلی در فضای جغرافیایی دارد و قابل تحقق است.
سرقفلی فروشگاههای فیزیکی با فروشگاههای مجازی چه فرقی داره؟
در فروشگاههای فیزیکی، سرقفلی به موقعیت جغرافیایی و ارزش مکانی تعلق می‌گیرد، اما در فروشگاههای مجازی، سرقفلی به جایگاه رقومی و نشانی الکترونیک یک سایت موفق اطلاق میشود که به دلیل مزایایی مانند عدم محدودیت مکانی و زمانی، ارزش پیدا می‌کند.
اگه یه فروشگاه مجازی اجاره کنم، از نظر زمانی محدودیت دارم؟
خیر، یکی از مزایای اصلی فروشگاههای مجازی، عدم محدودیت زمانی است. این فروشگاه‌ها میتوانند به صورت ۲۴ ساعته و هفت روز هفته فعال باشند و تنها محدودیت آنها در مرحله توزیع کالاهای فیزیکی خواهد بود.
چرا راه‌اندازی فروشگاه اینترنتی از مغازه فیزیکی ارزان‌تره؟
فروشگاههای مجازی به دلیل عدم نیاز به موقعیت جغرافیایی مناسب و فضای داخلی بزرگ، هزینه‌های کم‌تری دارند. همچنین، نیاز به کارمندان و امکانات اداری کم‌تری داشته و امکان اتوماتیک کردن فرایندهای سفارش‌گیری و پرداخت وجود دارد.
اگه فروشگاه اینترنتی من تو یه کشور دیگه باشه، باز هم میتونم تو ایران به مشتریام کالا بفروشم؟
بله، فروشگاههای مجازی محدود به مکان نیستند. اگر سایت شما به شبکه جهانی اینترنت متصل باشد، در هر نقطه‌ای از جهان که رایانه متصل به شبکه وجود داشته باشد، در دسترس خواهد بود و شما می‌توانید به مشتریان در سراسر جهان خدمات و کالا ارائه دهید.
تعداد شعب یه فروشگاه اینترنتی چقدر میتونه باشه؟
فروشگاههای مجازی در تمام فضای شبکه حاضرند و حضور انها یکنواخت است. تعداد مراکز فروش یک فروشگاه مجازی متناسب با تعداد کاربران در شبکه است، به این معنی که عملا محدودیتی در تعداد شعبه وجود ندارد.
اگه بخوام دکوراسیون سایت فروشگاهم رو عوض کنم، مثل یه مغازه فیزیکی سخته؟
خیر، برخلاف فروشگاههای فیزیکی که برای تغییر دکوراسیون و توسعه فضا با محدودیت‌هایی مواجه هستند، یک فروشگاه مجازی میتواند به راحتی طراحی صفحات خود را تغییر داده و به تعداد و تنوع کالاها و خدمات خود توسعه دهد.
آیا درامد فروشگاههای اینترنتی بر اساس موقعیت مکانی اونها هست؟
ارزش یک فروشگاه مجازی بر اساس موقعیت مکانی ان نیست، بلکه به جایگاه و نشانی الکترونیک ان در فضای رقومی بستگی دارد. ارزش ملک و سرقفلی محل کسب برای این فروشگاه‌ها صفر است.
تو قرارداد اجاره فروشگاه مجازی، چه نکاتی مهمه؟
در قرارداد اجاره یک فروشگاه مجازی، باید مدت زمان واگذاری، مبلغ اجاره و جزئیات مربوط به بهرهبرداری از نشانی الکترونیک (دامنه) به صورت دقیق مشخص شود.
اگه یه سایت فروش کالا داشته باشم که فقط محصولات نرم‌افزاری میفروشه، انبار هم لازم دارم؟
خیر، اگر کالاهای شما به صورت نرم‌افزاری و قابل بارگذاری (دانلود) باشند، نیازی به انبار فیزیکی ندارید. امکانات تعبیه شده در سایت برای تحویل ان کالاها کافی است.