تابعیت مضاعف
موضوع زادگاه، تابعیت اشخاص و روابطشان با دولت از زمان حیات آن‌ها، همواره موضوع بحث و برسی در حقوق و حقوق بین الملل بوده است. در حقوق بین الملل از وابستگی سیاسی و اجتماعی شخص حقیقی یا حقوقی نسبت به یک جامعه، تحت عنوان تابعیت سخن گفته میشود.
تابعیت روابطی از جمله روابط حقوقی را به دلیل حقوق و امتیازات در نظر گرفته شده برای اتباع هر کشور در بر می‌گیرد. همچنین در پی منشاء قدرت و حاکمیت دولت‌ها میتوان از آن به عنوان یک رابطه‌ی سیاسی نیز نام برد علاوه بر آن تابعیت صرفا مختص محل زندگی شخص نمی‌باشد به همین دلیل یک رابطه‌ی معنوی بین شخص و مملکت وجود دارد.
سوالات متداول درباره تابعیت مضاعف
انواع تابعیت
تابعیت تحت عنوان سیستم خاک و سیستم خون اعمال می‌گردد. سیستم خاک معمولا در رابطه با کشورهایی صدق میکند که مهاجر پذیر بوده و صرف نظر از تابعیت والدینِ کودکی که در آن خاک به دنیا میآید، تابعیت کشور محل تولد را دارا می‌شوند. سیستم خون به عنوان تابعیت نسبی شناخته میشود که در آن طفل متولد شده به واسطه‌ی نسب، تابعیت پدر و مادرش را دارا میشود.
تابعیت در ایران
اخذ تابعیت ایران به وسیله‌ی اجرای سیستم خون و خاک امکان پذیر است. در صورت پذیرش شخص دارای تابعیت ایرانی میشود.
از متن ماده‌ی 976 قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران این گونه برآورد میشود که اشخاص متولد شده از پدر ایرانی و یا والدین خارجی که یکی از آن‌ها متولد ایران بوده، تابعیت ایران را دارا می‌شوند.
- کلیه‌ی افرادی که در ایران متولد می‌شوند حتی در صورت مشخص نبودن پدر و مادر آن‌ها، طبق سیستم خاک تابعیت ایرانی آن‌ها پذیرفته خواهد شد.
- زنان خارجی که با مردان ایرانی ازدواج می‌کنند مطابق با بند ششم از ماده 976 قانون مدنی ایرانی محسوب می‌شوند، بنابراین حتی در صورت خروج مرد از تابعیت ایرانی، زن همچنان تابعیت ایرانی خود را حفظ خواهد کرد. در پی این موضوعات با مسئله‌ی ازدواج زنان ایرانی با مرد خارجی روبه رو می‌شویم. هرگاه زن ایرانی با مرد خارجی ازدواج کند، زن تابعیت ایرانی را همچنان دارد. در صورتی که تابعیت شوهر، مطابق با قوانین مملکت او به زن تحمیل شود، زن همواره می‌تواند بعد از وفات و یا جدایی، به تابعیت اصلی خود بازگردد.
- در موضوع تابعیت اشخاصی وجود دارند که به دلایل متفاوتی تابغیت هیچ کشوری را ندارند. از این اشخاص به عنوان بی تابعیتی یا آپاترید نام برده میشود.
تابعیت مضاعف
شخصی که در یکزمان بیش از یک تابعیت داشته باشد، دارای تابعیت مضاعف است و همواره به عنوان شهروند در دو یا چند کشور شناخته میشود. موضوع تابعیت مضاعف زمانی اهمیت پیدا میکند که موضع در یک دعوای بین المللی مطرح شود. در این صورت قاضی باید تابعیت موثر را از طریق نزدیک‌ترین ارتباط شامل اقامت، مدت گذران عمر در یک کشور، محل اشتغال و تحصیلات، توسط قاضی محکمه مشخص شده و آن را ملاک قرار میدهد. اخذ تابعیت مضاعف می‌تواند از طرق مختلفی از جمله تولد، ازدواج، قبول تابعیت و سرمایه گذاری صورت گیرد. داشتن تابعیت مضاعف به تبع می‌تواند مزایا و امتیازاتی را داشته باشد.
امکان اشتغال یابی، دریافت پاسپورت دوم و استفاده از مزایای آن، امکان استفاده از خدمات آموزشی بیشتر و… از مزایای قابل توجه تابعیت مضاعف می‌باشد. علاوه بر امتیازات تابعیت مضاعف، معایب و سختی‌های برای این افراد وجود دارد، از جمله اجباری بودن خدمت نظام وظیفه و موظف بودن سرباز برای شرکت در جنگ در صورت نیاز، پرداخت مالیات مضاعف، عدم قبول و استخدام در مشاغل امنیتی و هزینه‌های فراوانی که اخذ تابعیت مضاعف در پی دارد.
به دنبال داشتن مضرات برای اشخاص و دولت‌ها حقوقدانان درصدد ارائه راه‌هایی برای رفع این موضوع شدند.
راههای رفع تابعیت مضاعف به شرح زیر است:
- پیدا کردن تابعیت موثر.
- ارجاع اختلاف کشورها در انتخاب تابعیت موثر به داوران بین المللی.
- هماهنگی کشورها و توافقات بین المللی.
سوالات متداول از تابعیت مضاعف
تابعیت چیست و چه اهمیتی دارد؟
تابعیت رابطهای سیاسی، اجتماعی و حقوقی میان فرد و دولت است که موجب برخورداری از حقوق و امتیازات خاص میشود. علاوه بر این، تابعیت وظایف قانونی مانند پرداخت مالیات یا خدمت سربازی را برای فرد ایجاد میکند و ارتباط معنوی او با کشور را نشان میدهد.
انواع تابعیت کدام است؟
تابعیت معمولاً از طریق دو سیستم اصلی به دست میآید: ۱) سیستم خاک که بر اساس محل تولد است، بهویژه در کشورهایی مهاجرپذیر. ۲) سیستم خون که بر اساس نسب و تابعیت والدین به فرزند منتقل میشود.
تابعیت در ایران چگونه تعیین میشود؟
طبق ماده 976 قانون مدنی، فرزندان پدر ایرانی تابعیت ایران را دارند. همچنین کودکانی که در ایران از والدین خارجی متولد شوند، در شرایطی تابعیت ایران را دریافت می‌کنند. زنان خارجی با ازدواج با مرد ایرانی نیز ایرانی محسوب می‌شوند. همچنین کودکان بدون والدین مشخص متولد در ایران تابعیت ایران را خواهند داشت.
بیتابعیتی یا آپاترید به چه معناست؟
بیتابعیتی به وضعیتی گفته میشود که فرد به دلایل مختلف تابعیت هیچ کشوری را ندارد. این وضعیت مشکلات متعددی برای فرد در زمینه حقوقی، آموزشی، شغلی و اجتماعی ایجاد میکند.
تابعیت مضاعف چیست؟
تابعیت مضاعف به حالتی گفته میشود که فرد در یک زمان بیش از یک تابعیت داشته باشد و در دو یا چند کشور به عنوان شهروند شناخته شود. این موضوع به ویژه در دعاوی بینالمللی اهمیت پیدا میکند و قاضی باید تابعیت مؤثر فرد را مشخص کند.
مزایا و معایب تابعیت مضاعف چیست؟
از مزایای تابعیت مضاعف میتوان به امکان داشتن پاسپورت دوم، اشتغالیابی آسانتر، دسترسی به خدمات آموزشی و رفاهی بیشتر اشاره کرد. در مقابل، معایبی همچون خدمت نظام وظیفه اجباری در بیش از یک کشور، پرداخت مالیات مضاعف و محدودیت در برخی مشاغل امنیتی وجود دارد.
راههای رفع تابعیت مضاعف چیست؟
حقوقدانان سه راهکار اصلی برای رفع تابعیت مضاعف پیشنهاد دادهاند: ۱) شناسایی و تعیین تابعیت مؤثر. ۲) ارجاع اختلاف میان کشورها به داوری بینالمللی. ۳) هماهنگی کشورها و انعقاد توافقنامههای بینالمللی.
تشکر از مقالتون
موفق باشین
چه طوری ممکنه کسی تابعیت مضاعف داشته باشه؟
این موضوع می‌تونه از طریق تولد، ازدواج، پذیرش تابعیت کشور دیگر، سرمایه‌گذاری یا دیگر روش‌های قانونی اتفاق بیفته.
داشتن تابعیت مضاعف چه مزایایی داره؟
از جمله مزایا می‌تونیم به امکان دریافت پاسپورت دوم، فرصت‌های شغلی و تحصیلی بیشتر و بهره‌مندی از خدمات اجتماعی در هر دو کشور اشاره کنیم.
بدی هاش چیه؟
ممکنه شامل پرداخت مالیات مضاعف، الزام به خدمت نظام وظیفه، محدودیت در مشاغل امنیتی و هزینه‌های اخذ تابعیت باشه.
در دعوای بینالمللی، کدوم تابعیت ملاک قرار می‌گیره؟
قاضی تابعیت موثر رو ملاک قرار می‌ده، یعنی تابعیتی که بیشترین ارتباط رو با شخص داره، مانند محل اقامت، کار و تحصیل.
آپاترید یعنی چی؟
به افرادی گفته میشه که تابعیت هیچ کشوری رو ندارن و از حمایت‌های حقوقی شهروندی محروم هستند.
زن ایرانی که با مرد خارجی ازدواج کنه، تابعیتش چی میشه؟
زن همچنان تابعیت ایرانی خود رو حفظ می‌کنه و حتی اگر شوهر تابعیت خودش رو اعمال کنه، زن می‌تونه بعد از جدایی یا وفات شوهر به تابعیت ایرانی خودش بازگرده.
راههای رفع تابعیت مضاعف چیه؟
می‌تونیم تابعیت موثر رو مشخص کنیم، اختلافات بین کشورها رو به داوران بینالمللی ارجاع بدیم و یا از طریق توافقات بینالمللی هماهنگی ایجاد کنیم.
تابعیت بر اساس خاک و خون چه تفاوتی داره؟
سیستم خاک تابعیت رو بر اساس محل تولد تعیین می‌کنه و سیستم خون تابعیت رو بر اساس نسب والدین. ایران ترکیبی از هر دو سیستم رو استفاده می‌کنه.
داشتن تابعیت مضاعف چه تاثیری روی مسائل قانونی و مالی داره؟
افراد ممکنه ملزم به رعایت قوانین هر دو کشور باشن، از جمله پرداخت مالیات، خدمت سربازی و دیگر تعهدات قانونی.