بیمههای اعتباری و ضمانت نامههای بانکی
یکی از موضوعاتی که به دغدغهی جدی فعالان امور صنعت، تجارت و بانکداری تبدیل شده، موضوع ریسک و نحوهی کاهش آن است. به بیان دیگر زمانی که ما نسبت به نتایج حاصل از عمل یا یک وضعیتی، اطمینان نداشته باشیم و همواره این امکان وجود داشته باشد که حداقل یکی از نتایج نامطلوب باشد ما با ریسک مواجه خواهیم بود. با توجه به احتمال بالای وقوع انواع ریسک، شاهد ابداع و تنظیم روشهای متعدد و ابزارهای مالی برای مدیریت ریسکها بودهایم. دو ابزار ضمانت نامههای بانکی و بیمههای اعتباری، از رایجترین، سودمندترین و کارآمد ترین ابزارهای پوشش ریسک هستند. این دو ابزار دارای قابلیتهای متعددی برای پوشش ریسکها هستند. بانکها نقش عمدهای را در فعالیتهای اقتصادی و عملیات تجاری ایفا میکنند. از طرفی متداولترین وثیقه برای ضمانت و تضمین تعهدات قراردادی، ضمانت نامههای بانکی هستند.
فرآیند صدور ضمانت نامه بانکی و مدارک مورد نیاز
مفهوم ضمانت نامه بانکی
ضمانت نامه بانکی، سند یا قراردادی است که صادر کننده یا متعهد (ضامن) به درخواست متقاضی (مضمون عنه) به عنوان تضمین اجرای قرارداد پایه و نیز انجام تکالیف و تعهدات موضوع قرارداد، پرداخت وجه معینی را به ذینفع (مضمون له) عهده دار میشود.
هدف ضمانت نامههای بانکی
ضمانت نامه شرکت در مناقصه یا مزایده
شرکتها، سازمانها و موسسات دولتی معمولا اجرای هر گونه طرح، پروژه، انجام هر خدمت، استفاده از تسهیلات، خرید اموال مورد نیاز و فروش اموال غیر ضروری خود را بین اشخاص مختلف به مناقصه یا مزایده میگذارند. معمولا ضمانت نامههای مذکور جهت تضمین انجام تعهد یا عقد قرارداد در صورت برنده شدن صادر میگردد. نظر به اینکه پس از انجام مناقصه یا مزایده، اشخاص برنده ممکن است از قبول تعهدات و انعقاد قرارداد امتناع ورزیده و در نتیجه برگزار کنندهی مناقصه یا مزایده دچار ضرر و زیان گردد، به منظور جلوگیری از انصراف داوطلبان، از آنان ضمانت نامههای بانکی مطالبه میشود تا در صورت عدم قبول مناقصه و مزایده وجه این ضمانت نامه ضبط گردد.
ضمانت نامه حسن انجام تعهد
وقتی که قراردادی و پیمانی برای اجرای طرحی یا انجام معاملهای منعقد شود، کارفرما برای حصول اطمینان از انجام به موقع تعهدات از ناحیه پیمانکار به نحو مطلوب، از وی مطالبه چنین ضمانت نامهای را مینماید. در واقع این ضمانت نامه، اجرای صحیح مفاد قرارداد را توسط متعهد و پیمانکار در مقابل کارفرما، تضمین میکند.
ضمانت نامه حسن انجام کار
این نوع ضمانت نامه هم به منظور اطمینان خاطر ذینفع (کارفرما) از صحت عمل پیمانکار و بازدهی پیش بینی شده کار در مدتی معین پس از انجام طرح و بهره برداری از آن، از پیمانکار مطالبه و به درخواست وی توسط بانکها صادر و تا مدت معینی پس از اتمام پروژه اعتبار دارد.
ضمانت نامه پیش پرداخت
پس از امضای قرارداد اصلی بین خریدار یا کارفرما از یک طرف و فروشنده یا پیمانکار از طرف دیگر معمولا فروشنده یا پیمانکار اجرای تعهدات خود را منوط به دریافت قسمتی از مبلغ قرارداد تحت عنوان پیش پرداخت میکند، پیش پرداخت به منظور فراهم نمودن مقدمات انجام تعهد صورت میگیرد، برای حصول اطمینان از این امر که وجوه پرداختی به فروشنده یا پیمانکار به مصرف دیگری غیر از انجام تعهدات موضوع قرارداد نخواهد رسید، خریدار یا کارفرما مطالبه چنین ضمانت نامهای را می کند تا در صورت تخلف قادر به وصول وجه آن از بانک باشد.
ضمانت نامه استرداد کسور وجه الضمان
با وجود نظارت و آزمایشهای مختلفی که در طول مدت پیمان و در مقاطع مختلف اجرای کار توسط کارفرما به عمل میآید، معمولا کارفرما برای اطمینان از صحت انجام کار پس از تحویل قطعی و تا مدت تعیین شده، مبالغی به عنوان تضمین حسن اجرای کار معادل 10 درصد از مبلغ ناخالص صورت وضعیتهای پیمانکار کسر و در حسابی نزد خود نگهداری مینماید و بنابر تقاضای پیمانکار و در مقابل ضمانت نامه بانکی، مبلغ تضمین حسن اجرای کار را میتواند به پیمانکار مسترد دارد.
ضمانت نامه گمرکی
صاحبان کالاهای وارداتی برای ترخیص کالای خود در صورتی که نتواند حقوق گمرکی مربوط را نقدا پرداخت نمایند، باید معادل آن را، ضمانت نامه بانکی به گمرک بسپارند. این ضمانت نامه ممکن است به سررسید معین مثل شش ماه، و یا به صورت اقساطی ساده شوند. با صدور ضمانت نامه فوق که ضمانت نامه گمرکی نامیده میشود یک نوع تعهد پرداخت برای بانک به وجود میآید و بانک در سررسید معین یا در تاریخ هر یک از اقساط تعیین شده بدون تاخیر، وجه آن را به اداره گمرک پرداخت مینماید.
ضمانت نامه تعهد پرداخت
این نوع ضمانت نامه به منظور قبول پرداخت دیونای در سررسید معین از طرف بانک صادر میگردد، مثل ضمانت نامههای پرداخت مالیات.
ضمانت نامههای متفرقه
علاوه بر ضمانت نامههای فوق ضمانت نامههای دیگری برای مقاصد و منظورهای مختلف، مطرح است که معمولا متن این نوع ضمانت نامهها توسط مضمون له تعیین و دیکته میشود. مانند ضمانت نامه برای مشمولین خدمت نظام وظیفه که قصد خروج از کشور را دارند.
بیمههای اعتباری
بیمه در تمام شاخهها و رشتههای فعالیت اقتصادی ابزاری است که به گسترش اطمینان کمک میکند. یکی از این زمینهها، بازارهای مالی هستند که بیمه در آن نقش فعالی ایفا میکند. بیمه کارکرد بیمه گری خود در بازار سرمایه را عمدتا توسط بیمههای اعتباری انجام میدهد. بیمههای اعتباری شامل بیمه اعتبار تجاری، بیمه اعتبار اوراق قرضه، بیمه اعتبار وام نقدی، بیمه اعتبار عمر مانده بدهکار، بیمه اعتبار بیماری و حوادث، بیمه سپردههای بانکی، بیمه اعتبار اسناد حساب دریافتنی، بیمه اعتبار بیکاری اجباری و بیمه اعتبار اموال است که بسته به نوع آنها کاربردهای مختلفی دارند.
انواع بیمههای اعتباری
بیمه اعتباری انواع مختلفی دارد که عبارتاند از بیمه اعتبار تجاری، بیمه اعتبار اوراق قرضه، بیمه اعتبار وام نقدی، بیمه اعتبار عمر مانده بدهکار، بیمه اعتبار بیماری و حوادث، بیمه سپردههای بانکی، بیمه اعتبار اسناد حساب دریافتنی، بیمه اعتبار بیکاری اجباری و بیمه اعتبار اموال است که بسته به نوع آنها کاربردهای مختلفی دارند.
سوالات متداول درمورد بیمههای اعتباری و ضمانت نامههای بانکی
ضمانت نامه بانکی چیست؟
ضمانت نامه بانکی سند یا قراردادی است که صادرکننده یا بانک به درخواست متقاضی، تعهد میکند که در صورت عدم انجام تعهدات قرارداد پایه توسط متعهد، مبلغ معینی را به ذینفع پرداخت نماید.
هدف از صدور ضمانت نامههای بانکی چیست؟
هدف از صدور ضمانت نامههای بانکی، تضمین انجام تعهدات قراردادی، کاهش ریسک عدم انجام تعهد توسط طرف مقابل و جلب اطمینان کارفرما یا ذینفع از اجرای صحیح تعهدات است.
انواع رایج ضمانت نامههای بانکی کداماند؟
انواع رایج شامل ضمانت نامه شرکت در مناقصه یا مزایده، حسن انجام تعهد، حسن انجام کار، پیش پرداخت، استرداد کسور وجه الضمان، گمرکی، تعهد پرداخت و ضمانت نامههای متفرقه میباشند.
ضمانت نامه حسن انجام تعهد چه کاربردی دارد؟
این ضمانت نامه تضمین میکند که پیمانکار یا متعهد قرارداد، تعهدات خود را به نحو مطلوب و در زمان مقرر انجام دهد و در صورت قصور، بانک مبلغ ضمانت نامه را پرداخت میکند.
بیمههای اعتباری چه نقش و کاربردی دارند؟
بیمههای اعتباری ابزاری برای مدیریت ریسکهای مالی و اقتصادی هستند که شامل بیمه اعتبار تجاری، بیمه اعتبار اوراق قرضه، بیمه اعتبار وام نقدی، بیمه اعتبار عمر مانده بدهکار، بیمه اعتبار بیماری و حوادث، بیمه سپردههای بانکی و سایر انواع بیمههای اعتباری میشوند.
چرا بیمههای اعتباری و ضمانت نامههای بانکی مهم هستند؟
این ابزارها با کاهش ریسک، تضمین انجام تعهدات و ایجاد اطمینان در معاملات و پروژههای مالی، نقش مهمی در فعالیتهای اقتصادی، بانکی و تجاری ایفا میکنند.
ضمانت نامه بانکی دقیقا چه تعهدی رو پوشش میده؟
ضمانت نامه بانکی تعهد پرداخت مبلغ مشخصی را در صورت تخلف متعهد از اجرای قرارداد به عهده بانک میگذارد.
ضمانت نامه شرکت در مناقصه چه کاربردی داره؟
این ضمانت نامه تضمین میکند برنده مناقصه یا مزایده از پذیرش تعهدات خود انصراف ندهد وگرنه وجه ضمانت نامه ضبط میشود.
تفاوت ضمانت نامه حسن انجام تعهد با حسن انجام کار چیه؟
حسن انجام تعهد مربوط به اجرای صحیح مفاد قرارداد در طول پیمان است اما حسن انجام کار برای اطمینان از کیفیت و بازدهی کار پس از تحویل پروژه صادر میشود.
ضمانت نامه پیش پرداخت برای چی از پیمانکار میخوان؟
برای اطمینان از اینکه مبلغی که کارفرما به عنوان پیش پرداخت میدهد صرف انجام تعهدات قراردادی شود نه مصرف دیگر.
کارفرما چرا کسور وجه الضمان رو نگه میداره؟
برای تضمین صحت اجرای کار بخشی از مطالبات پیمانکار نزد کارفرما باقی میماند و در صورت ارائه ضمانت نامه بانکی به او مسترد میشود.
ضمانت نامه گمرکی دقیقا چطور عمل میکنه؟
صاحبان کالا به جای پرداخت نقدی حقوق گمرکی ضمانت نامه بانکی ارائه میکنند و بانک متعهد به پرداخت در سررسید یا اقساط میشود.
ضمانت نامه تعهد پرداخت بیشتر کجا استفاده میشه؟
این ضمانت نامه معمولا برای تضمین پرداخت دیونی مانند مالیات یا سایر بدهیهای دولتی صادر میشود.
برای خروج مشمول خدمت از کشور چه نوع ضمانتی لازمه؟
در این مورد ضمانت نامه متفرقه صادر میشود که متن و شرایط آن را معمولا مرجع ذیربط تعیین میکند.
بیمه اعتباری دقیقا چه ریسکی رو پوشش میده؟
بیمه اعتباری خسارات ناشی از عدم ایفای تعهدات مالی اشخاص مانند عدم پرداخت بدهی یا ورشکستگی را جبران میکند.
انواع بیمه های اعتباری چیا شاملشه؟
از جمله انواع آن میتوان به بیمه اعتبار تجاری، بیمه وام نقدی، بیمه سپرده بانکی، بیمه بیکاری اجباری و بیمه اعتبار اموال اشاره کرد.