ورشکستگی در شرکتها
ورشکستگی در شرکتها، به وضعیتی است که یک شرکت توانایی پرداخت بدهیهای خود را از دست داده و تحت نظر مراجع قضایی قرار میگیرد تا داراییهایش بین طلبکاران تقسیم شود.
- تاثیر ورشکستگی شرکا یا سهامداران در ورشکستگی شرکتهای تجاری.
- تاثیر ورشکستگی شرکتهای تجاری بر ورشکستگی شرکا یا سهامداران.
تاثیر ورشکستگی بر شرکا و برعکس
در شرکتهای سهامی
نظر به اینکه سهامداران شرکت سهامی در قبال بدهیهای شرکت، شخصا هیچ مسئولیتی ندارند. قاعده کلی آن است که ورشکستگی شرکت سهامی، موجب ورشکستگی سهامداران آن نخواهد شد. اما استثنائا باید گفت که هر گاه در هنگام تشکیل شرکت، مقداری از سرمایه شرکت، تعهد به پرداخت شده باشد و شرکت بعدا ورشکسته شود در این صورت، طلبکاران شرکت، حق مراجعه به سهامداران برای مطالبه مبلغ تعهد شده را (که پرداخت نشده) دارند، و اگر سهامداران از پرداخت مبلغ مورد مطالبه امتناع ورزد، در فرضی که آن سهامدار شخصا تاجر باشد میتوان درخواست ورشکستگی این سهامدار را مطرح کرد. منظور از شخصا تاجر بودن سهامدار آن است که سهامدار در خارج از شرکت به عمل تجاری اشتغال داشته باشد. بنابراین باید گفت صرف سهامدار شرکت سهامی بودن، دلیل تاجر بودن نمیباشد.
در شرکتهای با مسئولیت محدود
از آنجا که طبق ماده 94 قانون تجارت، شرکای این شرکت، در قبال بدهیهای شرکت شخصا مسئولیتی ندارند. لذا قاعده کلی آن است که ورشکستگی شرکت با مسئولیت محدود، موجب ورشکستگی شرکتهای آن نخواهد شد.
در شرکتهای تضامنی
میدانیم که طبق ماده 116 قانون تجارت هر یک از شرکا این شرکت در قبال کل بدهیهای شرکت، مسئولیت تضامنی دارند ولی باید گفت این امر موجب نمیشود که صدور حکم ورشکستگی شرکت تضامنی به خودی خود موجب ورشکستگی شرکای آن شرکت شود بلکه ورشکستگی شرکت تضامنی، زمانی موجب ورشکستگی شرکا خواهد شد که شرایط زیر جمع باشد:
- حکم ورشکستگی شرکت صادر شده باشد.
- امر تصفیه شرکت به عمل آمده و دارایی شرکت کافی برای پرداخت دیون آن نباشد.
- برای مطالبه بدهی شرکت، به شریک مراجعه شده ولی او از پرداخت بدهی شرکت امتناع کند.
- شریک شرکت، شخصا تاجر باشد.
بنابراین باید توجه کرد که صرف شریک شرکت تضامنی بودن، دلیل تاجر بودن نیست. حتی مدیر شرکت تضامنی بودن نیز، دلیل تاجر بودن نیست و تنها دلیل جهت تاجر بودن، اشتغال شریک به یکی از اعمال تجاری ماده 2 در خارج از شرکت است. مطابق ماده 439 قانون تجارت در صورت ورشکستگی شرکتهای تضامنی، نسبی یا مختلط، اموال شخصی شرکای ضامن مهر و موم نخواهد گردید، مگر در صورتی که حکم ورشکستگی آنها نیز در ضمن حکم ورشکستگی شرکت یا به موجب حکمی جداگانه صادر شده باشد.
- در این ماده، مقنن اشاره به موردی کرده است که ممکن است حکم ورشکستگی که شرکت و حکم ورشکستگی شریک، همزمان باشد (در ضمن یک حکم باشد). با توجه به توضیحات فوق، پذیرش این امر مشکل است. یعنی امکان اینکه حکم ورشکستگی شرکت و شریک در یک حکم صادر شود وجود ندارد. زیرا اول باید حکم ورشکستگی شرکت صادر شود و بعد از آن، امر تصفیه به عمل آید که اگر دارایی شرکت کافی نباشد، حکم ورشکستی شریک نیز صادر خواهد شد.
- هر گاه فقط حکم ورشکستگی شرکت صادر شده باشد، در این صورت فقط اموال شرکت، مهر و موم خواهد شد. اما چنانچه هم حکم ورشکستگی شرکت و هم حکم ورشکستگی شریک صادر شود، هم اموال شرکت و هم اموال شریک، مهر و موم خواهد شد.
ماده 128 قانون تجارت
- ورشکستگی شرکت تضامنی، ملازمه قانونی با ورشکستگی شرکا ندارد: این بیان مقنن با توجه به توضیحات فوق (ورشکستگی شرکت تضامنی در برخی موارد ممکن است باعث ورشکستگی شرکای آن شود در برخی موارد ممکن است ورشکستگی شرکای آن نشود) درست است.
- ورشکستی برخی از شرکا ملازمه قانونی با ورشکستگی شرکت تضامنی ندارد: اگر بیان قانون گذار دارای مفهوم مخالف نباشد جمله مقنن صحیح است. اما چنانچه بیان مقنن، مفهوم مخالف داشته باشد. مفهوم مخالف آن این است که ورشکستگی همه شرکا موجب ورشکستگی شرکت تضامنی میشود که این جمله صحیح نیست؛ زیرا میدانیم که در هیچ صورتی، ورشکستگی شرکا، موجب ورشکستگی شرکت نخواهد شد.
در شرکتهای نسبی
همه مواردی که در شرکت تضامنی بیان شد در مورد شرکت نسبی هم صدق میکند. به جز اینکه در شرکت تضامنی هر یک از شرکا در قبال کل بدهی، مسئولیت تضامنی دارند ولی در شرکت نسبی، هر یک از شرکا به نسبت سهم الشرکه خود، مسئولیت دارند.
سوالات متداول درمورد ورشکستگی در شرکتها
ورشکستگی شرکتها چیست؟
ورشکستگی در شرکتها وضعیتی است که شرکت توانایی پرداخت بدهیهای خود را از دست میدهد و تحت نظر مراجع قضایی داراییهایش بین طلبکاران تقسیم میشود.
ورشکستگی شرکت سهامی چه تاثیری بر سهامداران دارد؟
سهامداران شرکت سهامی معمولاً در قبال بدهیهای شرکت مسئولیتی شخصی ندارند و ورشکستگی شرکت موجب ورشکستگی آنان نمیشود، مگر در صورت تعهد پرداخت سرمایهای که هنوز تسویه نشده باشد و سهامدار شخصاً تاجر باشد.
ورشکستگی شرکت با مسئولیت محدود چه تاثیری بر شرکا دارد؟
شرکای شرکت با مسئولیت محدود در قبال بدهیهای شرکت مسئولیتی شخصی ندارند، بنابراین ورشکستگی شرکت باعث ورشکستگی شرکا نمیشود.
ورشکستگی شرکت تضامنی چه شرایطی باعث ورشکستگی شرکا میشود؟
برای ورشکستگی شرکا در شرکت تضامنی باید: حکم ورشکستگی شرکت صادر شده باشد، دارایی شرکت برای پرداخت دیون کافی نباشد، طلبکار به شریک مراجعه کرده و او از پرداخت امتناع کند و شریک شخصاً تاجر باشد.
آیا ورشکستگی شرکا باعث ورشکستگی شرکت میشود؟
خیر، ورشکستگی شرکا، حتی در شرکت تضامنی یا نسبی، به خودی خود موجب ورشکستگی شرکت نمیشود.
مسئولیت شرکا در شرکت نسبی چگونه است؟
در شرکت نسبی، هر شریک فقط به نسبت سهم الشرکه خود در قبال بدهیهای شرکت مسئول است و ورشکستگی شرکت، تنها در صورت کمبود دارایی و امتناع شریک از پرداخت ممکن است تاثیری بر او داشته باشد.
اگه یه شرکت سهامی ورشکسته بشه سهامداراش هم ورشکسته میشن؟
ورشکستگی شرکت سهامی به خودی خود موجب ورشکستگی سهامداران نمیشود مگر اینکه سهامدار شخصا تاجر باشد و تعهد پرداخت سرمایه انجام نداده باشد.
توی شرکت با مسئولیت محدود اگه شرکت ورشکست بشه طلبکارا میتونن از شریکا پول بگیرن؟
طبق قانون تجارت شرکای شرکت با مسئولیت محدود در قبال بدهیهای شرکت مسئولیتی ندارند و طلبکاران صرفا به دارایی شرکت مراجعه میکنند.
ورشکستگی شریک تو شرکت تضامنی باعث بسته شدن شرکت هم میشه؟
ورشکستگی یک شریک در شرکت تضامنی موجب ورشکستگی شرکت نمیشود و شرکت به فعالیت خود ادامه میدهد.
اگه دارایی شرکت تضامنی کافی نباشه طلبکارا میتونن سراغ اموال شخصی شریکا برن؟
در صورت ورشکستگی شرکت تضامنی و کافی نبودن دارایی شرکت طلبکاران میتوانند به اموال شخصی شرکای ضامن مراجعه کنند.
مدیر شرکت تضامنی بودن یعنی شریک تاجر محسوب میشه؟
مدیر بودن در شرکت تضامنی دلیل بر تاجر بودن نیست و ملاک تاجر بودن اشتغال شخص به اعمال تجاری خارج از شرکت است.
اگه همه شرکای یه شرکت تضامنی ورشکست بشن شرکت هم ورشکسته میشه؟
ورشکستگی شرکا حتی اگر همه آنها باشند موجب ورشکستگی شرکت نمیشود و شرکت به طور مستقل بررسی میشود.
تو شرکت نسبی مسئولیت شریکا به چه صورته؟
در شرکت نسبی هر شریک به اندازه سهم الشرکه خود در قبال بدهیها مسئولیت دارد نه به صورت تضامنی کامل.
ورشکستگی شرکت تضامنی و شریکا میتونه تو یه حکم با هم صادر بشه؟
ابتدا باید حکم ورشکستگی شرکت صادر شود و پس از تصفیه و عدم کفایت دارایی شرکت امکان صدور حکم ورشکستگی شریک وجود دارد.
اگه یه سهامدار شرکت سهامی هیچ کار تجاری نکنه ممکنه ورشکسته بشه؟
سهامدار صرفا به دلیل داشتن سهام ورشکسته نمیشود مگر آنکه شخصا فعالیت تجاری داشته و بدهی تعهد شده خود را نپرداخته باشد.
ورشکستگی شرکت با مسئولیت محدود چه تاثیری روی زندگی شخصی شرکا داره؟
ورشکستگی شرکت با مسئولیت محدود تاثیری بر دارایی شخصی شرکا ندارد و آنها فقط سرمایهای را که وارد شرکت کردهاند از دست میدهند.