وظایف آژانس بین المللی انرژی اتمی در تجارت کالا و مواد هسته‌ای – اهداف آژانس بین‌المللی انرژی اتمی
- تشویق و مساعدت به تحقیق و گسترش مطالعات علمی در زمینه انرژی اتمی برای استفاده صلح آمیز در سراسر جهان ایجاد تسهیلاتی برای کشورهای عضو، فراهم کردن امکانات و خدمات به منظور تحقیق یا گسترش توصیه های علمی برای استفاده از این انرژی اتمی در امور غیر نظامی.
- ارائه پیشنهادات و تسهیلات لازم برای تحقیق و توصیه های ضروری در کاربرد انرژی اتمی در راه صلح و رفاه بشر در جهان
- فراهم کردن اطلاعات مربوط به تغییرات علمی و فنی مورد استفاده صلح آمیز از اتم
- پیشرفت و تربیت کارشناسان مجرب و متخصص برای استفاده صلح آمیز از انرژی اتمی
- ایجاد موارد ایمنی برای اطمینان از کاربرد مواد، خدمات، تسهیلات و اطلاعات در زمینه انرژی اتمی در مصارف صلح جویانه
- فراهم کردن امکانات، مشاوره و ایجاد ارتباط با ارگانهای سازمان ملل متحد و آژانس های تخصصی مربوط به آن. درباره استانداردهای ایمنی برای حفاظت از سلامت بشر در مقابل عوامل تهدید کننده حیات و ارائه توصیه های در این باره و تقاضا از کلیه کشورهای عضو مبنی بر هماهنگ کردن فعالیت های خود در موارد یاد شده با آژانس.
- فراهم کردن تسهیلات و امکانات لازم برای استفاده صحیح از اتم در زندگی انسان.
وظایف آژانس بین المللی انرژی اتمی در تجارت کالا و مواد هسته‌ای
در مواد ۲ و ۳ اساسنامه اهدافی برای آژانس در نظر گرفته شده است.
- ارتقا استفاده های صلح جویان از انرژی هسته ای، تامین اقدامات ضروری جهت عدم سوء استفاده از این انرژی برای اهداف نظامی.
- اتخاذ هرگونه تدبیری جهت ارتقاء تحقیقات، توسعه و کاربرد علمی انرژی هسته ای برای مقاصد صلح جویانه.
وظایف آژانس در تجارت کالا و مواد هسته‌ای
با نگرش بر ماده ۲ اساسنامه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی صراحت آن یکی از اهداف آژانس گسترش استفاده صحیح و صلح آمیز از انرژی اتمی است لذا با توجه به این اصل آژانس وظایفی را برعهده گرفته یکی از این اختیارات آژانس و اساسنامه به آن واگذار شده در بند یک از پاراگراف یک ماده ۳ آمده، تشویق و مساعدت در تحقیقات و توسعه و کاربرد های علمی انرژی هسته ای برای اهداف صلح جویان در سراسر دنیا و یا اجرای نقش واسطه به منظور تضمین انجام خدمات یا تدارک مواد و تجهیزات یا تاسیسات به وسیله یکی از اعضای آژانس به دیگر عضو و بند دو همین ماده و پاراگراف اعلام می دارد: فراهم نمودن مواد تجهیزات، تاسیسات و خدمات به منظور تامین نیازهای تحقیقاتی… همچنین در بند ۵ این ماده و پاراگراف آمده که آژانس اختیار دارد به: تاسیس و اداره پادمان به منظور تضمین این موضوع که مواد شکافت پذیر ویژه و سایر مواد و تجهیزات مورد استفاده در اهداف نظامی قرار نگیرد، لازم به توضیح است که در پاراگراف دوم از همین ماده بند ۲ آژانس وظیفه اجرای اعمال کنترل بر استفاده از مواد ویژه قابل شکافت را نیز دارد.
با توجه به این موارد می‌توان گفت که:
- آژانس نقش واسطه‌ای در تجارت کالا و مواد هسته‌ای را دارد.
- وظیفه نظارتی برای مواد که به ترتیب به آنها پرداخته می شود.
نقش واسطه ای در تجارت کالا و مواد هسته‌ای
تحویل مواد
با توجه به ماده ۹ اساسنامه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دولت های عضو آژانس میتوانند مقادیری از مواد شکافت پذیر ویژه را در صورت صلاحدید و بر اساس شرایط مورد توافق در اختیار آژانس قرار دهند و یا طبق ماده ۱۰ اعضا میتوانند خدمات، تجهیزات و تاسیساتی را که برای اجرای اهداف و وظایف آژانس مفید باشد در اختیار این سازمان قرار دهند. این مواد ممکن است به وسیله کشور عضو مربوطه ذخیره شود یا با توافق آژانس در انبارهای آژانس نگهداری شود. اما مقدار و چگونگی چنین موادی را شورای حکام مشخص میکند. و اینک قالب و شکل و ترکیب مواد تحویلی به آژانس در هر زمانی ممکن است از سوی آن عضو با تصویب شورای حکام تغییر نماید. هر دولت عضو مواد تحویلی خود را طبق قوانین داخلی خود آماده کرده و آن را سریعاً و یا در مدت تعیین شده از سوی شورای حکام به سازمان تحویل دهد.
در مورد پرداخت مبلغ این مواد باید گفت که هزینه این مواد اگر قبلاً توافقی صورت نگرفته باشد یا قراردادی در این باره نباشد این شورای حکام است که موافقت نامه ای را در مورد پرداخت اقلام دریافتی با عضو مربوطه منعقد می نماید.
بکارگیری مواد
مواد تحویل گرفته شده از سوی اعضا که توضیح داده شد به دو صورت به کار گرفته می شود:
- طبق تصمیم آژانس این مواد به طور مستقیم با شکل و مقدار تعیین شده از سوی آژانس در اختیار یک عضو گروهی از اعضا قرار می گیرد.
- مواد دریافت شده از سوی اعضای اعضای آژانس این مواد را صرف انجام تحقیقات آژانس و یا به کشورهای دیگری که پروژه های را در دست انجام دارند داده میشود. به طوری که عضو یا اعضای آژانس می توانند از آژانس در مورد تامین مواد شکافت پذیر و سایر مواد و تجهیزات، خدمات برای این منظور تقاضای کمک نمایند.
اسناد تحویل مواد به آژانس
همانطور که گفته شد طبق اساسنامه اعضای آژانس بین المللی انرژی اتمی طی توافقاتی ملزم به دادن مواد، خدمات و تجهیزات خود به آژانس اند که طی سند خاص مرتبط به آن از تاریخ ۲۳ اکتبر ۱۹۶۲ شروع به تحویل مواد به آژانس کردند که طی روند زمانی تا می ۱۹۸۵ صورت پذیرفته است. این مواد در اختیار سازمان قرار داده شده است.
بدون دیدگاه