منطقه انحصاری اقتصادی و نظام حقوقی حاکم بر آن

منطقه انحصاری اقتصادی و نظام حقوقی حاکم بر آن

منطقه انحصاری اقتصادی و نظام حقوقی حاکم بر آن


منطقه انحصاری اقتصادی و نظام حقوقی حاکم بر آن – منطقه انحصاری اقتصادی چیست؟

سومین منطقه دریای دولت ساحلی منطقه انحصاری اقتصادی نام دارد . پیش از کمیسیون ۱۹۸۲ حقوق دریاها مفهوم منطقه انحصاری اقتصادی وجود نداشته است و آنچه در رویه دولت ها مشاهده می شده است، مفهوم منطقه انحصاری ماهیگیری بوده است که حتی این منطقه نیز به طور رسمی در کنوانسیون ۱۹۵۸ ژنو راجع به دریای سرزمینی و منطقه مجاور درج نگردیده است. البته به تدریج مفهوم انحصاری ماهیگیری تحول و توسعه یافته و مفهوم منطقه انحصاری اقتصادی شکل گرفته است. در مقایسه با منطقه انحصاری ماهیگیری، حقوق و صلاحیت های گسترده تری برای دولت های ساحلی در منطقه انحصاری اقتصادی در نظر گرفته شده است و در مقابل نیز تعهداتی برای آن دولت ها، به ویژه در راستای حقوق کشتیرانی و پرواز سایر دولت ها پذیرفته شده است.

مطابق با ماده ۵۵ کنوانسیون ۱۹۸۲ حقوق دریاها، منطقه انحصاری اقتصادی به عنوان یک ناحیه ای که در مجاورت و ورای دریای سرزمینی واقع می باشد، تعریف گردیده است.

بر اساس این تعریف روشن است که منطقه انحصاری اقتصادی بلافاصله پس از دریای سرزمینی آغاز می شود. البته باید توجه داشت که منطقه مجاور، به عنوان دومین منطقه دریایی دولت ساحلی، نیز پس از دریای سرزمینی آغاز می گردد و در واقع در چارچوب محدوده خود با منطقه انحصاری اقتصادی پوشش دارد. با این وجود هر یک از این دو منطقه برای اهداف خاصی برقرار گردیده اند و نظام حقوقی حاکم بر آنها می توانند به طور همزمان و بدون هیچگونه تأثیری در یکدیگر به اجرا در آیند.

 

منطقه انحصاری اقتصادی و نظام حقوقی حاکم بر آن

ماهیت حقوقی منطقه انحصاری اقتصادی

در خصوص ماهیت حقوقی منطقه انحصاری اقتصادی برخی اعتقاد دارند که این منطقه شبیه دریای سرزمینی است و برخی در مقابل آن را شبیه دریای آزاد می دانند. هر چند منطقه انحصاری اقتصادی می تواند شباهت هایی را با ناحیه دریایی داشته باشد، منطقه انحصاری اقتصادی در واقع دارای نظام حقوقی خاص خود می باشد که متمایز یافته از نظام حقوقی دریای سرزمینی و دریای آزاد است. این مضمون به خوبی در ماده ۵۵ کنوانسیون ۱۹۸۲ حقوق و دریاها آمده است که بر اساس آن دولت ساحلی در منطقه انحصاری اقتصادی دارای حاکمیت نمی باشد، بلکه دارای حقوق و صلاحیت هایی در این منطقه می باشد. حقوق و آزادی های در نظر گرفته شده برای دولت های دیگر در منطقه انحصاری اقتصادی موجب گردیده است که دولت های ساحلی در این منطقه از حاکمیت برخوردار نباشند هر چند حقوق انحصاری اقتصادی و صلاحیت هایی برای دولت های ساحلی در این منطقه پذیرفته شده اند.

 

محدوده منطقه انحصاری اقتصادی

محدوده یا عرض منطقه انحصاری اقتصادی از خط مبدا حداکثر ۲۰۰ مایل دریایی می باشد. به هر حال حد واقعی این منطقه پس از دریای سرزمینی آغاز گشته و اگر حداکثر عرض ۱۲ مایل دریایی برای دریای سرزمینی درنظر گرفته شود، عرض واقعی منطقه انحصاری اقتصادی حداکثر می تواند ۱۸۸ مایل دریایی از انتهای دریای سرزمینی باشد. در ضمن همانطور که تاکید شد منطقه مجاور یا منطقه نظارت اولین قسمت منطقه انحصاری اقتصادی را تشکیل می دهد و در این منطقه اولیه دولت ساحلی از حقوق ناشی از هر دو منطقه برخوردار است و پس از منطقه مجاور فقط از حقوق حاکمه و صلاحیت های مربوط به منطقه انحصاری اقتصادی بهره مند و در مقابل وظایفی را نیز بر عهده دارد‌. بدین ترتیب اگر حداکثر ۱۲ مایل دریایی نیز برای منطقه مجاور در نظر گرفته شود، نظام حقوق منطقه انحصاری اقتصادی تنها نظام حقوقی است که در محدوده ۱۷۶ مایل دریایی به اجرا گذاشته می شود.

 

حقوق حاکمه دولت ساحلی منطقه انحصاری اقتصادی

همانگونه که اشاره گردید، دولت ساحلی در منطقه انحصاری اقتصادی دارای حاکمیت نمی باشد و در مقابل حقوق و صلاحیت های خاصی برای دولت ساحلی در این منطقه در نظر گرفته شده است. اصطلاحی که برای حقوق دولتی ساحلی نسبت به منطقه انحصاری اقتصادی برگزیده شده است، اصطلاح حقوق حاکمه می باشد. حقوق حاکمه حقوق انحصاری است که دولت ساحلی برای بهره برداری انحصاری از منابع زنده موجود در منطقه انحصاری اقتصادی از آن حقوق برخوردار می باشد. وفق بند ۱ ماده ۵۶ کنوانسیون ۱۹۸۲ حقوق دریا ها دولت ساحلی در منطقه انحصاری اقتصادی از حقوق حاکم برای اهداف ذیل برخوردار است:

  • حقوق حاکمه برای اکتشاف و بهره‌برداری، حفاظت و مدیریت منابع طبیعی، خواه زنده خواه غیرزنده، موجود در آب های فراز بستر دریا و نیز در بستر و زیر بستر دریا
  • حقوق حاکمه در ارتباط با دیگر فعالیت ها برای اکتشاف و بهره برداری از این منطقه، مانند تولید انرژی از آب، جریان های دریایی و باد

 

صلاحیت های دولت ساحلی در منطقه انحصاری اقتصادی

  • برقراری جزایر مصنوعی، تاسیسات و ساختارها و استفاده از آن ها
  • انجام پژوهش های علمی دریایی
  • حمایت و حفاظت از محیط زیست دریایی
امتیاز ما
برای امتیاز به این نوشته کلیک کنید!
[کل: 0 میانگین: 0]

بدون دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

تماس سریع و مشاوره
به کمک نیاز داری؟ با ما در تماس باشید!
شروع گفتگو
سلام! برای چت در WhatsApp روی یکی از اعضای زیر کلیک کنید
معمولا در عرض چند دقیقه پاسخ می دهیم