شرایط صدور حکم رشد
مطابق قوانین ایران، تصرف در امور مالی و غیرمالی افرادی که به سن رشد نرسیده باشند نیاز به کسب اجازه از سرپرست، ولی و یا قیم قانونی او دارد. در نظر داشته باشید که واژه ی رشد در قانون دارای مفهومی جداگانه از رشد جسمی می باشد. رشد جسمی، رسیدن به سن بلوغ و رشد عقلی رسیدن به سن قانونی و پایان دوران کودکی می باشد.
صدور حکم رشد، الزامات قانونی است که جهت ارائه ی حکم رشد پیش بینی شده است که که افراد غیر رشید می توانند از این طریق اداره ی امور اموال خود را به دست گرفته و اموال خود را تصرف کنند. در واقع هیچ یک از اقدامات افراد غیررشید بدون صدور حکم رشد، قانونی نیست . به نظر شما صدور حکم رشد مربوط به چه مواردی است؟ صدور حکم رشد چه آثاری را به دنبال خواهد داشت؟
شرایط صدور حکم رشد
مفهوم حکم رشد
به موجب حکم صریح قانون و عرف جامعه، تمامی افراد از دوران کودکی تا زمان رسیدن به سن بلوغ و همچنین تمام افراد محجور با محدودیت هایی روبرو هستند. از جمله عدم امکان تصرف در اموال خویش. این افراد اجازه ی انجام هیچ یک از اعمال حقوقی را نداشته و درواقع فاقد صلاحیت قانونی جهت مدیریت امور مالی و حقوقی خود هستند. در تمام این مدت کلیه امور افراد غیر رشید توسط سرپرست، ولی و یا قیم قانونی آن ها انجام می شود. این موضوع برای محجورین (افراد غیر رشید، صغیر و مجنون) نیز صدق می کند. تصرف این اشخاص در امور مالی خود، مستلزم دریافت گواهی و حکم رشد از دادگاه صالح می باشد.
در واقع محجور شخصی است که دارای حق است اما به موجب قانون امکان استفاده از آن را ندارد . لازمه ی خروج از حجر، احراز بلوغ و رشد فرد می باشد.
با توجه به اینکه قوانین مرتبط با سن بلوغ برگرفته از شریعت اسلامی است. بر این اساس سن بلوغ دختران 9 سال و سن بلوغ پسران 15 سال قمری پیش بینی شده است.
اما نکته مهمی که وجود دارد این است که قانون سن 18 سال را برای سن رشد عقلی در نظر گرفته است. که این موضوع ایجاد چالش های حقوقی متعددی را سبب گردیده است که در نهایت منجر به صدور حکم رشد می گردد. بدین ترتیب ممکن است فردی به سن بلوغ رسیده لکن چون رشد او ثابت نشده، همچنان محجور محسوب شود. به طور کلی فرد باید به توانایی عقلانی برای مدیریت و تصرف در اموال خود رسیده و از نظر عقلی رشد کرده باشد و صلاحیت انجام امور حقوقی خود را داشته باشد.
گواهی رشد
با رسیدن به سن رشد فرض بر این است که فرد توانایی بهره مندی درست از اموال خود را داشته و می تواند آنها را مدیریت کند. چنین فردی از نظر قانون رشید و عاقل محسوب می گردد. رسیدن به سن بلوغ تحت شرایط خاصی توانایی و رشد عقلانی برای اداره امور مالی افراد را به همراه دارد. اما از آنجایی که هنوز به سن 18 سال نرسیده محجور به حساب بیاید. در چنین شرایطی قانون راه حل صدور حکم رشد را برای این افراد در نظر گرفته است.
گواهی رشد سندی است که از سوی دادگاه صادر شده و نشان دهنده این است که شخص پیش از رسیدن به سن قانونی عاقل محسوب شده و توانایی تصرف در امور و مدیریت اموال خود را داشته و نیازی به سرپرستی شخص دیگری ندارد. ارائه این گواهی نشان دهنده توانایی مدیریت امور مالی این افراد است.
لازم به ذکر است که ارائه این گواهی صرفا برای مدیریت امور مالی بوده و کاربردی در امور غیر مالی فرد ندارد.
مدارک مورد نیاز جهت صدور حکم رشد
دریافت حکم رشد مستلزم ارائه دادخواست مورد نظر به دادگاه خانواده و یا دادگاه امور سرپرستی محل سکونت فرد می باشد. مدارک ذیل نیز باید همراه با دادخواست ارائه شود:
- شناسنامه و کارت ملی
- مدارک مورد نیاز برای اثبات ادعای درخواست مانند استشهادیه
- فرم درخواست صدور حکم رشد
مراحل صدور حکم رشد
درخواست صدور حکم رشد، دعوایی حقوقی است که علیه ولی، سرپرست و یا قیم قانونی فرد مطرح می گردد. در صورتی که فرد ولی و قیم و سرپرست نداشته باشد دعوا علیه دادستان صورت خواهد گرفت.
رسیدگی به پرونده با ارائه دادخواست آغاز می گردد. سپس فرد به پزشکی قانونی ارجاع شده و با اعلام نظر کارشناس متخصص پزشکی قانونی و نیز انجام معاینات بالینی اظهار نظر کارشناسی و تخصصی در رابطه با رشد فرد انجام می گردد. در پایان با ارائه ی گواهی اعلام نظر کارشناس پزشکی قانونی به دادگاه جلسه ی رسیدگی حضوری برای متقاضی در نظر گرفته می شود . در این جلسه قاضی سوالاتی را در زمینه های مختلف از فرد می پرسد و با توجه به پاسخ های فرد سن رشد عقلانی او را محک می زند. بنابراین با توجه به اعلام نظر پزشکی قانونی و نظر قاضی دادگاه احراز رشد و یا عدم رشد فرد به اثبات می رسد و در صورت اثبات و تأیید آن،گواهی حکم رشد فرد صادر می گردد.
بدون دیدگاه