دستور موقت چیست ؟

دستور موقت چیست ؟

همانطور که می دانید زمان یکی از مهم ترین و با ارزش ترین سرمایه های بشر می باشد. گاهی حتی ممکن است با گذر زمان ضررو زیان هایی به افراد وارد شود که امکان جبران آن نیز وجود نداشته باشد . یکی از مشکلاتی که جامعه حقوقی ایران همواره با آن سروکار دارد، طولانی بودن جریان دادرسی به دلیل حجم گسترده پرونده ها در مراجع قضایی می باشد. این امر نگرانی های بیشماری را برای مراجعه کنندگان به دستگاه قضایی در پی داشته و حتی ممکن است وقوع ضرر و زیان های جبران ناپذیری را سبب گردد. از این رو قانونگذار به موجب ماده 310 قانون آیین دادرسی مدنی، از دستور موقت در امور حقوقی سخن گفته است. در ادامه به برسی دقیق تر مفهوم دستور موقت و مسائل پیرامون آن خواهیم پرداخت.

دستور موقت چیست ؟

معنی دستور موقت

دستور موقت اقدامی است که از سوی دادگاه صالح جهت انجام عمل، خودداری از انجام عمل و یا توقیف مال صورت گرفته و اقدامی فرع بر دعوای اصلی است. این اقدام اثری موقت داشته که تا زمان رفع فوریت و یا صدور حکم ادامه دارد . به عنوان مثال در صورتی که مادری حضانت فرزندش را داشته و مانع از ملاقات پدر با فرزند خود شود، مرد قادر به اخذ دستور موقت مبنی بر ملاقات طفل می باشد.

دستور موقت موضوع اصلی دعوی مطرح شده نمی باشد بلکه در کنار دعوی اصلی مطرح گردیده و ارتباطی نسبی با موضوع دارد.

مقایسه دستور موقت و تامین خواسته

ماهیت دستور موقت و تامین خواسته تفاوت هایی با یکدیگر دارند. این تفاوت ها به شرح ذیل می باشند:

• احراز فوریت در دستور موقت ضروری می باشد در حالی که تامین خواسته چنین الزامی ندارد.
• در تامین خواسته قابلیت تجدید نظر خواهی وجود ندارد در حالی که این قابلیت برای دستور موقت وجود دارد.
• تامین خواسته در رابطه با مسائل مالی مطرح می گردد در حالی که دستور موقت در رابطه با مسائل غیر مالی نیز مطرح می شود.

شرایط صدور دستور موقت

• دادگاه راسا توانایی و حق صدور دستور موقت را ندارد و شرط اصلی آن درخواست ذینفع مبنی بر صدور دستور موقت می باشد . دستور موقت تشریفات خاصی ندارد، از این رو صدور قرار به صرف درخواست ( ولو درخواست شفاهی ) امکان پذیر می باشد . در این صورت دادگاه می بایست مراتب را در صورتمجلس ذکر نموده و به امضای درخواست کننده برساند.
• صدور دستور موقت در رابطه با اموری صدق می کند که تعیین تکلیف آن فوریت دارد . به بیانی دیگر از جمله شرایط صدور این دستور می توان به فوریت داشتن امر اشاره نمود.

قاضی رسیدگی کننده به پرونده صلاحیت تشخیص فوریت یا عدم فوریت را دارد. همچنین اگر دستور موقت ضمن دعوی دیگری طرح نشده باشد، پرداخت هزینه آن ضروری بوده که معادل دعاوی غیر مالی و ناچیز است.

نحوه اجرای دستور موقت

همانطور که ذکر شد صدور دستور موقت، مستلزم درخواست ذینفع مبنی بر آن می باشد. پس از این درخواست و احراز شرایط اساسی آن، قاضی بدون ورود به ماهیت دعوا، صرف دستوری را برای جلوگیری از ضرر صادر میکند. لازم به ذکر است که ارتباطی بین رای نهایی قاضی در ماهیت دعوی و صدور قرار ذستور موقت وجود ندارد و چه بسا امکان تضاد آن ها با یکدیگر نیز وجود داشته باشد .

برای صدور دستور موقت باید مبلغی تحت عنوان خسارات احتمالی را پرداخت نمود. در صورت عدم شناسایی حقی برای خواهان پس از دستور موقت و یا ضایع شدن حقی از خوانده، جبران این خسارت از محل خسارات احتمالی سپرده شده در صندوق دادگستری خواهد بود.

لازم به ذکر است که امکان ورود خسارت در برخی پرونده ها وجود ندارد به همین دلیل امکان صدور دستور موقت بدون سپردن خسارت احتمالی، وجود خواهد داشت . دستور موقت حضانت فرزند، از این نوع پرونده ها می باشد.

رفع اثر از دستور موقت

• با توجه به اینکه دستور موقت حکمی قطعی نمی باشد، لازم است تا در شرایطی از آن رفع اثر گردد. این شرایط به شرح ذیل می باشند:
• در صورت محکومیت درخواست کننده دستور موقت  به بی حقی و یا صدور قرار رد دعوی و یا عدم استماع، از دستور موقت نیز رفع اثر می گردد.
• در صورت برطرف شدن جهتی که موجب صدور دستور موقت شده است، دستور موقت نیز لغو می گردد.
• در صورتی که خوانده یا طرف دعوا قادر به ارائه تامینی متناسب با موضوع دستور موقت باشد، دادگاه می تواند از دستور موقت رفع اثر نماید.
• اگر دعوی اصلی پیش از صدور قرار دستور موقت اقامه نشده باشد، درخواست کننده حداکثر 20 روز از تاریخ صدور دستور موقت زمان خواهد داشت تا به دادگاه صالح مراجعه نموده و دادخواست خود را تقدیم و گواهی آن را به دادگاه صادرکننده دستور موقت تقدیم نماید، در غیر این صورت به درخواست طرف، از دستور موقت رفع اثر خواهد شد.

در صورت نیاز به مشاوره در خصوص درخواست دستور موقت در دعاوی،با وکیل متخصص در این امر با شماره ٠٢١٢٢٢٢٧۵۵١ تماس حاصل فرمایید.

سروش سلامیان وکیل پایه یک دادگستری مرکز