خیانت در امانت چک چگونه است؟

خیانت در امانت چک چگونه است؟ – مفهوم چک تضمینی یا امانتی 

چک تضمینی یا امانتی برای جلب اعتماد طرف مقابل و یا ایجاد اطمینان از انجام معامله مورد نظر از سوی صادر کننده چک به دیگری داده می شود. خیانت در امانت چک زمانی محقق می شود که فردی چکی را جهت انجام تعهداتش، جلب رضایت و همچنین اطمینان دیگری به او می دهد، در حالی که تحویل گیرنده چک تضمینی، آن چک را بدون دلیل و توجیه قانونی مورد استفاده قرار می دهد.

خیانت در امانت چک چگونه است؟

خیانت در امانت چک

دارنده چک تضمینی تا زمان فراهم شدن موجبات استفاده از چک، حق استفاده از آن را ندارد.

استفاده از وجه چک میتواند از طریق مراجعه به بانک و در خواست مطالبه وجه چک صورت گیرد و یا چک تضمینی یا امانی را زهرنویسی کرده و آن را به دیگری واگذار نماید . در هر دو صورت، عمل دارنده چک جرم محسوب شده و دارای مجازات است.

جرم خیانت در امانت چک حتی در صورت عدم وصول وجه چک، محقق گردیده و صرف مراجعه دارنده چک به بانک ها جهت درخواست وجه آن،برای تحقق این جرم کفایت می کند.

نکته: در صورتی که دارنده چک آن را زهر نویسی کرده و به دیگری انتقال دهد، جرم خیانت در امانت چک محقق شده و دیگر نیاز به وصول وجه چک توسط دارنده نمی باشد.

به عنوان مثال مستاجری چکی تضمینی را برای اطمینان موجر از تخلیه و برگرداندن واحد اجاره شده،به او می دهد. در واقع این چک جهت تضمین انجام تعهدات، به متعهد له داده شده است . بنابر این تا زمان عدم انجام تعهدات توسط مستاجر استفاده از چک امانتی یا تضمینی امکان پذیر نمی باشد و در صورت استفاده از آن، موجر مرتکب جرم خیانت در امانت چک شده است. به عبارت دیگر، حق استفاده از چک تنها در صورت عدم تحویل واحد اجاره شده برای موجر وجود خواهد داشت چراکه مستاجر به تعهدات خود عمل ننموده است.

آیا امانتی بودن چک ممکن است ؟

پاسخ این سوال مثبت می باشد . گاهی پیش می آید که هیچگونه تعهدی میان طرفین وجود ندارد اما چک باز هم به شکل امانت نزد دیگری می باشد. به عنوان مثال شخصی دست چک خود را به دیگری میسپارد که دلیل سپردن او مراقبت و نگه داری از آن دسته چک می باشد و امکان استرداد آن در زمان دلخواه صاحب دسته چک وجود دارد. در این فرض صدور چک بابت انجام تعهد نمی باشد و در صورتی که امین بنابر هر دلیلی مرتکب جرم شود، مجازات خیانت در امانت چک به او تعلق خواهد گرفت.

صادرکننده چک چه مسئولیتی را در قبال شخص ثالث دارد ؟

در صورتی که چک به دیگری انتقال یافته و جرم خیانت در امانت چک محقق شود، اصل بر مسئول بودن صادر کننده چک به عنوان بدهکار می باشد و باید وجه چک را پرداخت نماید . اما می تواند وجه پرداخت شده را از امین فرد خائن بخواهد.

بنابراین صادر کننده چک علاوه بر شکایت کیفری علیه امین، قادر به مطالبه وجه چک نیز می باشد . امین نیز موظف به پرداخت و تادیه وجه چک به صادر کننده می باشد.

مجازات خیانت  در امانت چک

مطابق با ماده 674 قانون مجازات اسلامی، هر گاه مالی اعم از منقول یا غیر منقول و یا نوشته هایی از جمله چک، قبض و سفته به عنوان امانت و یا اجاره به کسی داده شده باشد و بنا بر استرداد اشیا مذکور برای رسیدن به مصرفی معین بوده باشد، در صورتی که امین آن اشیا را به ضرر مالکین و یا متصرفین تصاحب، استعمال و یا تلف نماید جرم خیانت در امانت محقق شده است. و دارای مجازاتی از جمله حبس تعزیری از 3 ماه تا 18 ماه می باشد.

ماده 674 از قانون مجازات اسلامی به چک و امانت اشاره نموده است در حالی که دلیلی بر اینکه چک منظور ماده حتما امضا شده باشد وجود ندارد . بدین ترتیب این ماده، چک هایی که امضا نشده و به امانت سپرده شده اند را نیز در بر می گیرد. همچنین در این ماده ورود ضرر به مالک و یا متصرف، شرط تحقق خیانت در امانت می باشد.